Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

đặc điểm gp của hệ sinh dục nam, âm đạo, giải phẫu hệ sinh dục nữ, dậy thì…

- - - - lớp áo trắng
- - - - tiếp nối là lưới tinh
        
        ống mào tinh
        
        ống dẫn tinh
      - xen kẽ các ống sinh tinh
        
        tb kẽ ( tb leydig)
        
        bài tiết hor testosteron
        
        tb Sertoli
        
        nuôi dưỡng, bảo vệ, kiểm soát quá trình sản sinh tinh trung
        
        thành ống sinh tinh tb Sertoli gắn chặt vơi nhua
        
        chắc năng
        
        ngăn phân tử lớn
        
        cho tb mầm đi qua
        
        bảo vệ tb mầm đi qua, ngăn tạo kháng thể kháng tinh trùng
        
        duy trì thành phần dịch trong ống sinh tinh
        
        cho steroid đi qua
- - - - ống mào tinh chạy ngoằn ngoèo trong mào tinh hoàn
        
        tiếp nối với ông sinh tinh ở đầu mao tinh hoàn
- - - - kết hợp ống tiết của các túi tinh
        
        tạo thành ống phóng tinh
- - - - dọc bờ dưới ống dẫn tinh
- - - - tạo nên vòm âm đạo
- - - - đứa trẻ phát triển nhanh, đặc biệt khối cơ tăng nhanh
  - - - tinh hoàn có khả năng sinh tinh trùng và bài tiết hor sinh dục nam
        
        dưới tác dụng testosteron
        
        cơ thể phát triển nhanh, xuất hiện đặc tính sinh dục nam thứ phát
        
        đứa trẻ có khả năng hoạt động tình dục và sinh sản
- - - - những tín hiệu xuất phát từ vùng limbic sẽ đủ mạnh để kích thích vùng dưới đồi tiết GnRH
        
        phát động hoạt động chức năng của trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục
        
        gây ra hiện tượng dậy thì
- - - - tuổi dậy thì 300.000 - 400.000 noãn trứng
        
        chỉ có khoảng 400 trứng chín và rụng trong suốt thời kỳ thai sản
- - - - lớp tb gồm nhiều nang trứng, mỗi nang chứa 1 trứng ở các gđ phát triển khác nhau, được bao bọc bởi các tb lót thành nang
- - - - là phần hình vòm, nằm trên các sừng tử cung
    - - hẹp dần từ trên xuống dưới cho đến eo tử cung
        
        khoang rỗng trong thân tử cung được gọi là buồng tử cung
    - - vùng thắt lại, nằm giữa thân và cổ tử cung
    - - gồm 2 phần
        
        phần trên âm đạo
        
        nằm ngay sau bàng quang
        
        phần âm đạo
        
        nhô vào âm đạo, được gọi là mõm cá mè
      - khoang rỗng ở cổ tử cung
        
        ống cổ tử cung
- - - - lớp phúc mạc phủ các mặt của tử cung
        
        lách xuống tới tận thành bên chậu hông
        
        tạo nên dây chằng rộng
    - - gồm 3 tầng
        
        tầng ở giữa là cơ vòng
        
        tầng ở ngoài và ở trong là cơ dọc hoặc cơ chéo
      - cổ tử cung không có cơ vòng
    - - biểu mô trụ đơn
      - lớp mô liên kết dày nằm bên dưới, giàu mạch máu
      - các tuyến tử cung
      - được chia thành 2 lớp
        
        lớp chức năng
        
        hằng tháng lớp chức năng bong ra dưới sự thay đổi nội tiết tố
        
        lớp nền
        
        phát triển thay thế lớp chức năng sau mỗi lần hành kinh
      - mạch máu nuôi dưỡng niêm mạc gồm 2 loại
        
        động mạch nền
        
        không có sợi đàn hồi
        
        nuôi dưỡng lớp nền
        
        động mạch xoắn
        
        có nhiều sợi đàn hồi
        
        có khả năng co thắt gây thiếu máu cục bộ niêm mạc tử cung trong chu kỳ kinh nguyệt
        
        ở lớp chức năng
- - - - đến chu kỳ kinh nguyệt nang phát triển nhanh nhất
        
        sẽ chín sớm nhất, vỡ ra và phóng noãn
- - - - tb lót thành nang dưới tac dụng của LH
        
        sẽ thay đổi cấu trúc và hình thể hình thành nên hoàng thể
        
        hoàng thể sx ra progesteron
        
        nếu trứng không được thụ tinh
        
        hoàng thể thoái hóa trở thành thể trắng
        
        nếu trứng đã được thụ tinh
        
        nó gắn vào thành tử cung, lớn lên và phát triển thành nhau thai
        
        nhau sx ra kích dục tố nhau
        
        kích thích hoàng thể tiếp tục sx ra estrogen và progesteron
- - - - nang trứng nguyên thủy phát triển, có khả năng chín và phóng noãn
- - - - các chu kỳ của buồng trứng, chu kỳ niêm mạc tử cung ngừng hoạt động
        
        người phụ nữ không có kinh nguyệt, không còn phóng noãn, nồng độ các hor sinh dục giảm đến mức thấp nhất
        
        hiện tượng mãn kinh
- - - - lượng estrogen giảm dần đến mức thấp nhất
        
        không đủ để tạo cơ chế điều hòa ngược dương tính kích thích phóng noãn
- - - - kích thích nang tuyến sữa bài tiết sữa
  - - - làm tăng tác dụng bài tiết sữa của prolactin
- - - - sữa được đẩy vào ống tuyến
        
        sau khi sinh lúc trẻ bú
        
        sữa sẽ từ ống tuyến chảy vào miệng trẻ
  - - - sự bài tiết oxytocin còn chịu ảnh hưởng của yếu tố tâm lý
- - - - lượng ca và các ion khác chỉ bằng 1/3 sữa bò
- - - - nằm thành từ 2 - 3 lớp từ ngoài vào phía trong lòng ống
    - - đầu được hình thành từ nhân tb
        
        chỉ 1 lớp bào tương mỏng và màng tb bao quanh
        
        phía trước đầu tinh trùng có 1 lớp dày lên gọi là cực đầu
        
        chứa 1 lượng lớn enzym phân hủy pr
        
        nhờ đó tinh trùng có thể phá được lớp vỏ của noãn
    - - thường chuyển động thẳng 4mm/ phút
        
        chính kiểu chuyển động này cho phép tinh trùng qua đường sinh dục nữ để tiếp cận noãn ở vòi tử cung
- - - - khi tinh trùng được sinh quá nhiều
        
        inhibin có tác dụng ức chế bài tiết FSH
        
        và ngược lại
- - - - gắn với testosteron rồi vận chuyển 2 hor này vào dịch lòng ống sinh tinh giúp cho tình trùng trưởng thành
  - - - tinh trùng được sinh ra ở môi trường có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ của cơ thể 1 - 2 độ
    - - Tinh trùng hoạt động mạnh ở mt trung tính hoặc hơi kiềm
    - - tinh trùng có thể bị tiêu diệt có trong máu và dịch thể
    - - làm giảm khả năng sinh tinh trùng
    - - ảnh hưởng tới sự sản sinh tinh trùng
    - - làm giảm sinh tinh trùng
- - - - làm tăng tiếp nhận tinh trùng
- - - - làm cho túi phôi ăn sâu vào niêm mạc tử cung
        
        các tb lá nuôi của phôi và các tb nội mạc tử cung đều tăng sinh nhanh, tạo thành nhau thai và các màng thai
- - - - phân áp co2 trong máu thai nhi cao hơn trong máu mẹ từ 2 -3 mmHg
        
        sự chênh lệch rất ít nhưng co2 vẫn khuếch tán qua màng nhau
        
        vì co2 có khả năng thấm cao hơn o2 20 lần
  - - - thời kỳ cuối
        
        thai thường sử dụng glu nhiều bằng cơ thể mẹ
    - - tính thấm qua màng cao
        
        nhưng tốc độ khuếch tán acid béo từ mẹ sang con vẫn chậm hơn glu
- - - - được tìm thấy trong máu và nước tiểu của người mẹ 8 -9 ngày sau khi phóng noãn
        
        tăng cao nhất từ tuần 10 -12
        
        sau đó giảm dần
        
        đến tuần 16 - 20 còn rất thấp
        
        duy trì nồng độ này trong suốt thai kỳ
    - - ngăn cản sự thoái hóa của hoàng thể ở cuối của chu kỳ kinh nguyệt
      - kích thích hoàng thể bài tiết 1 lượng lớn progesteron và estrogen trong 2 -3 tháng đầu
        
        và trong những tháng tiếp theo
        
        ngăn cản hiện tương kinh nguyệt
        
        làm niêm mạc tử cung tiếp tục phát triển và dự trữ chất dinh dưỡng
        
        giúp cho thai nhi phát triển
      - kích thích các tb leydig của tinh hoàn thai nhi bài tiết testosteron có tác dụng chuyển tinh hoàn tử ổ bụng xuống bìu
  - - - làm giảm tiêu thụ glu trong cơ thể mẹ
        
        dành 1 lượng lớn glu cho thai nhi
    - - để cung cấp năng lượng cho thai nhi phát triển
- - - - 1 phần nhỏ được bài tiết từ buồng trứng, vỏ thượng thận
  - - - 97% được gắn lỏng lẻo với albumin hoặc gắn chạt hơn với beta-globulin
        
        được lưu hành trong máu
        
        được vận chuyển đến các mô đích hoặc thoái hóa thành dạng bất hoạt rồi được bài xuất ra khỏi cơ thể
  - - - tb leydig của tinh hoàn bài tiết 1 lượng testosteron đáng kể
        
        kích thích phát triển đường sinh dục ngoài kiểu nam
    - - testosteron xuất hiện và bảo tồn đặc tính sinh dục nam thứ phát
        
        kích thích sản xuất tinh trùng
    - - phát triển và cốt hóa sụn liên hợp ở đầu xương dài
        
        làm dày xương, tăng lắng đọng Ca và P
        
        do đó làm tăng sức mạnh của xương
        
        với xương chậu
        
        làm giảm đường kính khung chậu
        
        tăng chiều dài
  - - - được bài tiết dưới tác dụng kích thích của HCG
    - - điều hòa ngược âm tính của LH
- - - - thông với buồng tử cung qua lỗ tử cung của vòi
  - - - nằm sát với buồng trứng
        
        phễu tận cùng bằng những mỏm như ngón tay gọi là các tua vòi, 1 trong những tua này dính vào buồng trứng
- - - - cơ trơn ở giữa
        
        cơ vòng ở trong
    - - co nhiều nếp dọc
        
        chứa các tb biểu mô trụ có lông chuyển và các tb tiết
        
        cung cấp chất dinh dưỡng cho trứng
- - - - trong nửa kỳ đâu của chu kỳ kinh nguyệt và nửa kỳ sau của chu kỳ kinh nguyệt do hoàng thể
    - - do nhau thai tiết
    - - còn được sx ở vỏ thượng thận và tinh hoàn
  - - - được tổng hợp từ cholesteron hoặc acetyl - CoA
    - - beta - estradiol
        
        chủ yếu
        
        tác dụng beata - estradiol mạnh gấp 12 lần estron và 80 lần so với estriol
      - estron
      - estriol
  - - - gắn đặc hiệu vói globulin
        
        máu vận chuyển và gắn estrogen vào các mô đặc hiệu trong 30'
    - - estrogen kết hợp với glucuronic và sulphat
        
        rồi bài tiết ra ngoài theo đường mật khoảng 1/5
        
        theo đường nước tiểu khaorng 4/5
      - gây chuyển hóa mạnh
        
        estradiol và estron
        
        thành estriol
  - - - là xuất hiện và duy trì đặc tính ở nữ giới
        
        phát triển cơ quan sinh dục nữ
    - - phát triển niêm mạc tử cung, kích thích sự phát triển của các tuyến niêm mạc
    - - tăng khối lượng cơ tử cung ở tuổi dậy thì và khi có thai
      - tăng co bóp tử cung, tăng tính nhạy cảm của tử cung với oxytocin
      - là cho niêm mạc cổ tử cung bài tiết 1 lớp dịch nhầy loãng và mỏng
    - - estrogen làm tăng sinh tuyến và các tb biểu mô lông rung của niêm mạc ống dẫn trứng
        
        giúp trứng đã thụ tinh di chuyển dễ dàng vào tử cung
    - - kích thích bài tiết acid
      - thay đổi từ dạng khối thành dạng tầng
        
        tăng khả năng chống đỡ của âm đạo với chấn thương và nhiễm khuẩn
    - - là tăng phát triển hệ thống ống tuyến, phát triển mô đệm và tăng lắng đọng mỡ ở vú
    - - tăng hoạt động của tb tạo xương phát triển và cốt hóa xương dài
        
        mở rộng xương chậu
        
        tăng lắng đọng ca
    - - tăng tổng hợp pr ở các mô đích như tử cung, tuyến vú, xương
        
        tăng nhẹ tổng hợp pr của toàn cơ thể
      - tăng lắng đọng mỡ ở ngực, mông, đùi
      - tác dụng lên chuyển hóa muối, nước
        
        gây giữ na+ và nước
  - - - nồng độ LH tăng
        
        kích thích nang trứng và hoàng thể bài tiết estrogen và ngược lại
- - - - chủ yếu do nhau thai
  - - - được tổng hợp từ cholesteron hoặc acetyl - CoA
  - - - kích thích niêm mạc vòi trứng bài tiết dịch chứa chất dinh dưỡng để nuôi trứng đã thụ tinh thực hiện quá trình phân chia khi di chuyển vào tử buồng tử cung
    - - tăng tái hấp thụ na+, cl- và nước ở ống lượn xa
    - - làm tăng thân nhiệt ở nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt
- - - - progesteron và estrogen giảm đột ngột
        
        feedback ngược âm tính lên vùng dưới đồi và tuyến yên
        
        vùng dưới đồi bài tiết GnRH
        
        tuyến yên bài tiết FSH và LH
        
        FSH tăng trước, còn LH tăng sau
        
        dưới tác dụng FSH và LH
        
        1 more item...
  - - - niêm mạc tử cung được biểu mô hóa trở lại trong vòng 4 - 7 ngày sau ngày hành kinh
        
        niêm mạc dày dần lên, các tuyến dài ra, mạch máu pt theo
        
        cuối gđ tăng sinh
        
        niêm mạc tử cung dày lên 3 - 7 mm
    - - tinh trùng dễ dàng di chuyển vào
  - - - có 1 nang bắt đầu phát triển nhanh gọi là nang degraff
        
        số nang còn lại thoái hóa
        
        cuối gđ tăng sinh nồng độ estrogen tăng cao
        
        feedback dương tính lên vùng dưới đồi và tuyến yên
        
        tăng bài tiết FSH và LH
        
        dưới tác dụng FSH và LH
        
        1 more item...
    - - lương LH được bài tiết tăng cao đột ngột
        
        từ 6 - 10 lần
        
        cao nhất 16h trước khi phóng noãn
        
        nồng độ FSH cũng tăng từ 2 - 3 lần
        
        2 hor phối hợp làm cho nang trứng căng phồng lên
        
        LH kích thích tb hạt và tb lớp áo tiết progesteron
        
        1 more item...
    - - cả 2 buồng trứng chỉ có 1 noãn vỡ và xuất noãn
- - - - dưới tác dụng của LH ă ít tb hạt còn lại ở vỏ nang trứng vỡ biến đổi nhanh thành hoàng thể
        
        các tb hoàng thể bài tiết progesteron và estrogen
        
        sau đó hoàng thể bắt đầu thoái hóa giảm dần chức năng bài tiết
  - - - lớp niêm mạc tử cung tiếp tục được tăng sinh
        
        dưới tác dụng của progestron
        
        niêm mạc tử cung đã được chuẩn bị trước bở estrogen ở gđ trước dày lên nhanh và bài tiết dịch
        
        nhũng thay đổi của niêm mạc tử cung chứa đầy chất dinh dưỡng
        
        sẵn sàng đón trứng đã thụ tinh vào buồng tử cung
  - - - khoảng 2 ngày cuối cùng của chu kỳ kinh nguyệt
        
        hoàng thể đột nhiên thoái hóa
        
        estrogen và progesteron giảm đột ngột ở mức rất thấp
        
        gây ra hiện tượng kinh nguyệt
    - - niêm mạc bị teo
        
        các động mạch xoắn lại và co thắt
        
        mạch vỡ ra, máu chảy, đông lại rồi tan ra ở lớp niêm mạc chức năng
        
        niêm mạc chức năng hoại tử r bong ra
        
        ra khỏi tử cung theo đường âm đạo cùng với máu
    - - 38,13 +- 24,16ml
        
        sau khi ngừng chảy
        
        niêm mạc lại được tái tạo dưới tác dụng của estrogen được bài tiết từ noãn nang phát triển ở buồng trứng ở chu kỳ mới
- - - - nhờ tb lông rung niêm mạc mà noãn được đẩy về phía tử cung
        
        trứng gặp tinh trùng ở 1/3 ngoài vòi tử cung
        
        tại đây hiện tượng thụ tinh sẽ xảy ra
- - - - khi tinh trùng đã chui vào noãn
        
        bào tương của tinh trùng sẽ hòa lẫn với bào tương của noãn
        
        nhân của noãn sẽ hòa lẫn với nhân của tinh trùng
- - - - mỗi nhịp của cơn co tử cung thai có xu hướng đẩy xuống cổ tử cung
        
        chính nhờ có cơn co này mà thai và nhau thai được đẩy ra ngoài
- - - - hiệu quả tránh thai cao, dễ dùng, hiệu quả lâu dài, kín đáo
    - - tiền sử chửa ngoài tử cung
      - đang viêm âm đạo, viêm tiểu khung
  - - - cơ chế
        
        nồng độ hor cao hơn nồng độ sinh lý
        
        gây ức chế vùng dưới đồi và tuyến yên
        
        giảm tiết FSH và LH
        
        FSH và LH thấp không đủ để phóng noãn
        
        các nang trứng kém phát triển
        
        làm dịch nhầy cổ tử cung đặc, nội mạc tử cung kém phát triển
    - - làm đặc dịch nhầy cổ tử cung và làm nội mạc tử cung kém phát triển
    - - thành phần chủ yếu EE
  - - - thắt hoặc cắt ống dẫn tinh
        
        tinh dịch có nhưng không có tinh trùng
    - - thắt, đốt, cắt ống dẫn trứng
        
        không ảnh hưởng gì đến nhịp kinh nguyệt
- - - - ưu điểm
        
        không tác dụng toàn thân lâu dài
        
        không đòi hỏi chuẩn bị phương tiện tránh thai
      - nhược điểm
        
        tỉ lệ thất bại cao