Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

มาตรฐานงานอนามัยแม่และเด็กกระทรวงสาธารณสุข คลินิกฝากครรภ์ (ANC), ระดับที่…

- - - - ตรวจ urine Multiple dipstick
      - ชั่งน้ำหนัก
      - วัดความดันโลหิต
    - - ตรวจปัสสาวะ (Albumin,sugar)
      - ชั่งน้ำหนัก
      - วัดความดันโลหิต
  - - - ควรมีการตรวจเมื่อฝากครรภ์ครั้งแรก (<12wks.) สตรีที่ควรได้รับการตรวจภายใน
        
        สงสัยว่ามีการติดเชื้อภายในช่องคลอด เป็นการตรวจสิ่งคัดหลังจากช่องคลอด และให้การรักษาก่อนการคลอด หากมารดาติดเชื้อหนองใน (Neisseria gonorrhea) และไม่ได้รับการรักษาจนกระทั่งคลอด อาจทำให้ทารกที่คลอดผ่านช่องคลอดมีการอักเสบติดเชื้อของตา (Ophthalmia neonatorum)
        
        ให้ประวัติว่ามีเลือดออกทางช่องคลอด ทั้งนี้เลือดออกทางช่องคลอดในขณะอายุครรภ์ไตรมาสที่ 1 อาจแสดงถึงการแท้งคุกคาม และถ้าเลือดออกเมื่ออายุครรภ์ยังไม่ครบกำหนด จะเป็นความเสี่ยงของการคลอดก่อนกำหนด
        
        มีอาการเจ็บครรภ์ เป็นการประเมินการเข้าสู่ระยะคลอด โดยประเมินการเปิดของปากมด ลูก ความบาง ระดับของส่วนนำ ท่าของทารกในครรภ์
    - - มักปัสสาวะบ่อย ในไตรมาสแรก และสุดท้าย เกิดจากมดลูกกดทับกระเพาะปัสสาวะ หากกลั้นปัสสาวะอาจจะทำให้เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบ (cystitis)
    - - เป็นวิธีการประเมินโดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงผ่านผิวหนังเข้าไปในเนื้อเยื่อ หรืออวัยวะที่ต้องการตรวจ แล้วถ่ายภาพให้ปรากฏบนจอ คลื่นเสียงที่นำมาใช้เพื่อการวินิจฉัยทางสูติกรรมมีความถี่อยู่ระหว่าง 2.25-5 MHz
      - ระดับของการตรวจ
        
        ระดับที่ 2
        
        เป็นการตรวจอย่างละเอียดเพื่อค้นหาความพิการของทารก เช่น anencephaly, Omphalocele เป็นต้น การตรวจระดับนี้จะเริ่มทำระหว่างอายุครรภ์ 15-20 wks
        
        ระดับที่ 3
        
        เป็นการตรวจที่ครอบคลุมถึงการวินิจฉัยที่ยากขึ้นไป และรวมถึงความพร้อมทางการรักษา เช่น การตรวจภาวะหัวใจพิการแต่กำเนิดที่ซับซ้อน การเจาะสายสะดือทารกในครรภ์ เป็นต้น
    - - ประเมินอายุครรภ์ ตามสะดือ
        
        สูงกว่าระดับสะดือ
        
        ระดับสะดือ
        
        ต่ำกว่าระดับสะดือ
        
        1/3 = 16 wks.
        
        2/3 = 12 wks.
        
        3/3 = 8 wks.
        
        20 wks.
        
        4/4 = 36 wks
        
        3/4 = 32 wks.
        
        2/4 = 28 wks.
        
        1/4 = 24 wks.
      - ประเมินตามหลัก McDonald’s rule
        
        วัดจาก symphysis pubis - ยอดมดลูก ค่าที่ได้ (cm. * 8/7 = อายุครรภ์ (wks.) )
    - - Link Title
    - - ไตรมาส 1
        
        อาจจะลด (จากการ N/V) หรือเพิ่มขึ้น 1-2 kg
      - ไตรมาสต่อไป
        
        เพิ่ม 0.5 kg./wks.
        
        BMI
        
        < 19.8
        
        ควรเพิ่ม 12.5-18 kg
        
        19.8-26
        
        ควรเพิ่ม 11.5-16 kg
        
        26
        
        ควรเพิ่ม 7-11.5 kg
- - - - 1.ชื่อ-สกุล
      - 2.อายุ (วัน-เดือน-ปีเกิด)
      - 3.ประจำเดือนและการคุมกำเนิด : วันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้าย (LMP) ความสม่ำเสมอและลักษณะประจำเดือนก่อนหน้านั้น การคุมกำเนิดก่อนการตั้งครรภ์
      - 4.โรคประจำตัว
      - 5.ที่อยู่และหมายเลขโทรศัพท์
      - 6.สถานภาพสมรส
      - 7.ความพร้อมในการตั้งครรภ์และการเลี้ยงบุตร
      - 8.การสูบบุหรี่หรือสารเสพติดอื่นๆ
  - - - คัดกรองความเสี่ยงหญิงตั้งครรภ์ เพื่อแยกหญิงตั้งครรภ์ที่ไม่มีภาวะเสี่ยงหรือมีภาวะเสี่ยง ตรวจคัดกรองและตรวจยืนยันเมื่อมีข้อบ่งซี้ โรคถ่ายทอดทางพันธุกรรม ได้แก่ โรคธาลัสซีเมีย ดาวน์ซินโดรม ภาวะพร่องไทรอยด์แต่กำเนิด คัดกรองเบาหวาน ถ้ามีความเสี่ยงให้ส่งต่อแพทย์เพื่อดูแลเฉพาะ (Case management)
    - - Link Title
  - - - การตรวจปัสสาวะ : Multiple dipstick test ได้แก่ Nitrite, Leucocyte,Proteinuria, Glucosuria
        เพื่อคัดกรองภาวะ Asymptomatic bacteriuria
    - - เพื่อตรวจความผิดปกติและการติดเชื้อในช่องคลอด
    - - Link Title
    - - การคาดคะเนอายุครรภ์นับจำนวนวันจาก LMP จนถึงวันที่ต้องการคำนวณ จะได้อายุครรภ์เป็นจำนวนวัน แล้วหารด้วย 7 จะได้อายุครรภ์เป็นจำนวนสัปดาห์
    - - Link Title
    - - รพ.ใช้วัคซีน dT ในการบริการฯ (ตามแนวทางการปฏิบัติจากกรมควบคุมโรค)
      - การให้วัคซีน dT ในหญิงมีครรภ์
        
        หากไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน (ไม่ว่าจะเป็น DTP/dT/TT) ให้ฉีดวัคซีน 3 เข็ม เข็มแรก เมื่อมาฝากครรภ์ นัดฉีดเข็มที่ 2 ห่างจาก เข็มแรกอย่างน้อย 1 เดือน และเข็มที่ 3 ห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 6 เดือน จากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี
        
        หากเคยได้รับวัคซีนมาแล้ว 1 เข็ม (ไม่ว่าจะเป็น DTP/dT/TT) ให้ฉีดอีก 2 เข็ม โดยเข็มที่ 2 ห่างจาก เข็มแรกอย่างน้อย 1 เดือน และเข็มที่ 3 ห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 6 เดือน จากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี
        
        หากเคยได้รับวัคซีนมาแล้ว 2 เข็ม (ไม่ว่าจะเป็นDTP/dT/TT) ให้ฉีดอีก 1 เข็ม โดยมีระยะห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 6 เดือน จากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี
        
        หากเคยได้รับวัคซีนมาก่อน (ไม่ว่าจะเป็น DTP/dT/TT) อย่างน้อย 3 เข็ม และเข็มสุดท้ายนานกว่า 10 ปี ให้ฉีดอีก 1 เข็ม จากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี
        
        ในกรณีที่ไม่ทราบประวัติการได้รับวัคซีนในอดีต ให้ฉีด dT 3 เข็ม โดยให้เข็มแรกเมื่อมาฝากครรภ์ เข็มที่ 2 ห่างจาก เข็มแรกอย่างน้อย 1 เดือน เข็มที่ 3 ห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 6 เดือน
        
        ถ้าภายหลังฉีดแล้วประมาณ 4-12 ชั่วโมง เกิดปฏิกิริยา ปวด บวมนูน แดง บริเวณที่ฉีดและโดยรอบมีขนาดใหญ่มากกว่าปกติ โดยอาการบวมอาจลามไปถึงข้อศอก ซึ่งเป็นปฏิกิริยาแสดงว่าเคยได้รับวัคซีนที่มีส่วนประกอบของบาดทะยักมาแล้วและมีระดับภูมิคุ้มกันสูง ร่างกายจึงเกิดปฏิกิริยาที่เรียกว่า Arthus reaction ให้หยุดฉีดวัคซีน dT/T อย่างน้อย 10 ปี ทั้งนี้ ต้องวินิจฉัยแยกโรคจากการอักเสบที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย (cellulitis) เนื่องจากการฉีดที่ไม่สะอาดและมีการปนเปื้อน ซึ่งมักเจ็บมากเวลาจับต้อง อาจมีไข้ร่วมด้วย ถ้าเป็นปฏิกิริยา Arthusreaction จะหายได้เองภายในเวลา 2-3 วัน ส่วนใหญ่ไม่เกิน 7 วัน
    - - ดูขนาดของเต้านม และ หัวนม เพื่อค้นหาความผิดปกติ เช่น ก้อนผิดปกติในเต้านม ลักษณะหัวนมสั้น แบนบุ๋ม
      - ทดสอบความยืดหยุ่นของลานหัวนม โดยใช้นิ้วชี้ และ นิ้วหัวแม่มือ จับฐานหัวนมดึงยืดขึ้นแล้วปล่อยเป็นจังหวะ
        
        • ถ้าดึงแล้วมีความรู้สึกว่า หัวนมและลานนมยืดตามแรงดึงได้ดีแสดงว่ายืดหยุ่นดี
        
        • ถ้าดึงแล้วมีแรงต้านมาก แสดงว่าความยืดหยุ่นน้อย
        
        • ถ้าดึงแล้วหัวนมไม่ตั้งขึ้น แต่กลับบุ๋มลงไป เรียกว่า หัวนมบุ๋ม
      - การแก้ปัญหาหัวนมและลานหัวนมตึง โดยใช้อุปกรณ์
        
        การใช้อุปกรณ์ช่วยในระยะก่อนคลอด อาจเป็นการกระตุ้นให้มีการหลั่งฮอร์โมน ที่กระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัว จึงควรระวังในผู้ที่มีประวัติแท้ง หรือ มีประวัติคลอดก่อนกำหนด
        
        ลานหัวนมตึง / หัวนมสั้น : ใช้ปทุมแก้วครอบให้หัวนมอยู่ตรงกลางรูของฐานปทุมแก้ว หัวนมจะยื่นขึ้นมาที่ขอบรู และส่วนปทุมแก้วที่นาบกับลานหัวนม จะช่วยนวดผิวหนังให้นุ่มในขณะแม่ขยับแขน เวลาเคลื่นไหว ควรติดตามผลถ้าลานหัวนมยืดหยุ่นดีแล้วหยุดการใช้ปทุมแก้ว มิฉะนั้นอาจทำให้ลานหัวนมหย่อนยาน อาจใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน
        
        หัวนมบอด :ดึงหัวนมด้วยอุปกรณ์ดึงหัวนม (Nipple puller) ดึงบ่อยๆ ทำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ครั้งละ 10 นาที
        
        ควรใส่ยกทรงที่มีขนาดพอเหมาะ :ปรับสายให้ตัวเสื้อรับน้ำหนักเต้านมได้พอดี ควรใส่ตลอดเวลาทั้งกลางวัน และ กลางคืน เพื่อพยุงเต้านมไว้มิให้หย่อนยานจากขนาดที่ใหญ่และหนักกว่าเดิม 2-3 เท่า
        
        ทำความสะอาดเต้านมด้วยน้ำธรรมดาไม่ใช้สบู่ : เพราะจะทำให้เต้านมแห้งและแตกง่าย
  - - - แนะนำอาหารที่ควรรับประทานที่มีส่วนประกอบของวิตามินและแร่ธาตุ
        
        วิตามิน A
        
        ช่วยสร้างเซลล์และเนื้อเยื่อบุผิว การเจริญติบโตและระบบภูมิคุ้มกันของทารกในครรภ์ อาหารที่พบได้ เช่น ข้าวโพด มันฝรั่ง ฟักทอง ขนุน กล้วยหอม ผักบุง้อ เป็นต้น
        
        วิตามิน D
        
        ช่วยในการดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัส ช่วยสร้างกระดูกและฟันทารก อาหารที่พบได้ เช่น น้ำมันตับปลา นม ไข่แดง ตับ ปลา เป็นต้น
        
        วิตามิน E
        
        ช่วยในการเจริญของเนื้อเยื่อ ทำให้ผนังเซลล์และเม็ดเลืดแดงของทารกแข็งแรง อาหารที่พบได้ เช่น ไข่แดง ปลา เนื้อ ข้าวกล้อง ผักใบเขียว เป็นต้น
        
        วิตามิน K
        
        ช่วยในการแข็งตัวของเลือด ถ้าขาดอาจมีภาวะเลือดไหลหยุดยาก และหารับประทานมากเกินไปจะส่งผลให้เป็นโรคโลหิตจางได้ อาหารที่พบได้ เช่น ผักใบเขียว ถั่วเหลือง และมะเขือเทศ
        
        วิตามิน C
        
        ช่วยในการสร้างเนื้อเยื่อและการดูดซึมธาตุเหล็ก หากขาดอาจะเกิดโรคลักปิดลักเปิด อาหารที่พบได้ เช่น ส้ม แตงโม มะเขือเทศ เป็นต้น
        
        วิตามิน B1
        
        ช่วยในการเผาพลาญพลังงาน ถ้าขาดอาจเป็นโรคเหน็บชาได้ อาหารที่พบได้ เช่น เนื้อสัตว์ ตับ ถั่ว นม และธัญพืช
        
        วิตามิน B2
        
        ช่วยในการเผาพลาญกรดอะมิโน อาหารที่พบได้ เช่น เนื้อสัตว์ ถั่ว เนย ไข่ และข้ามซ้อมมือ เป็นต้น
        
        วิตามิน B6
        
        ช่วยในการเผาพลาญกรดอะมิโน สตรีตั้งครรภ์ที่มีภาวะทุพโภชนาการควรรับประทานอาหารที่มีวิตามิน B6 เช่น เนื้อ นมถั่วเหลือง ไข่ และข้ามซ้อมมือ เป็นต้น
        
        วิตามิน B12
        
        ช่วยในการสร้างกรดนิวคลิอิก และสร้างโปรตีนที่ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง วิตามิน B12 และโฟเลตทำหน้าที่สังเคราะห์ DNA รวมทั้งป้องกันการเกิดโลหิตจางได้ อาหารที่พบได้ เช่น นม เนื้อสัตว์ ปลา ตับ เป็นต้น
        
        แคลเซียม และฟอสฟอรัส
        
        ยา Calcium carbonate, calcium citrate ขนาด 800-1,000 mg/day เพื่อป้อกันการเกิดตะคริวสำหรับมารดา และเสริมสร้างกระดูกและฟันแก่ทารก อาหารที่พบได้ เช่น นม เนย งาดำ ปลาไส้ตัน ปลาทะเล กุ้งแห้ง กะปิ และผักใบเขียว เป็นต้น
        
        วิตามินเสริมธาตุเหล็ก
        
        ช่วยนี้การสร้างเม็ดเลือดของสตรีตั้งครรภ์และเก็บสำรองไว้ในตับของทารกในครรภ์ไตรมาสที่3 ของการตั้งครรภ์ สตรีตั้งครรภ์ที่มารับบริการที่คลินิกฝากกันทุกคนจะได้ยาเม็ดรวมยาที่แนะนำได้แก่ Triferdine 150 ใน 1 เม็ด ประกอบด้วย iodine 0.15 mg ,iron 60.81 mg และ folic acid 0.4 g ที่รับประทานทุกวันตลอดการตั้งครรภ์ ซึ่งจะรับประทาน ก่อนการตั้งครรภ์ 3 เดือน เพื่อป้องกันความพิการแต่กำเนิดในเด็กทารกแรกเกิด เช่น โรคหลอดประสาทไม่ปิด เป็นต้น
        
        Folic acid
        
        สำหรับสตรีตั้งครรภ์
        
        จะช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงลดปัญหาโลหิตจางให้กับสตรีตั้งครรภ์
        
        สำหรับทารก
        
        หากสตรีตั้งครรภ์รับประทานก่อนการตั้งครรภ์จะช่วยลดอาการผิดปกติของทารกในครรภ์ได้ ทำให้ระบบประสาททำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดโอกาสเกิดการคลอดก่อนกำหนด
        
        อาหารที่มีโฟลิก
        
        เช่น ยีสต์ เครื่องในสัตว์ น้ำนม ถั่วเมล็ดแห้ง หน่อไม้ เหตุแพ้ผักใบเขียว รวมถึงในน้ำผลไม้ เป็นต้น ซึ่งมารดา ควรรับประทานกรดโฟลิคก่อนการตั้งครรภ์ 3 เดือน สตรีควรได้รับ Folic acid 0.4 mg/day
        
        แคลเซียมให้ในกรณีเมื่อหญิงตั้งครรภ์เสี่ยง หรือมีข้อบ่งชี้
        
        แคลเซี่ยมให้ในกรณี เมื่อหญิงตั้งครรภ์มีความเสี่ยง คือมีความดันโลหิตสูงในระยะตั้งครรภ์ ซึ่งอาจเกิด Pre-eclampsia
        
        ยาเม็ดเสริมไอดอดีน
        
        ช่วยในการเพิ่มอัตราการเผาผลาญอาหารควบคุมการเจริญเติบโตและพัฒนาการทางสมองและประสาทของตัวอ่อนตั้งแต่ปฏิสนธิจนถึงอายุ 2 ปี
        
        อาหารที่พบ
        
        เช่น ปลาทูนึ่ง ปลากระบอก กุ้งทะเลตัวเล็กเป็นต้น หรือเกลือเสริมไอโอดีน 1 ช้อนชาพูนซึ่งมีค่าไอโอดีนเท่ากับ 150 ไมโครกรัม
        
        ในหญิงตั้งครรภ์ตลอดการตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอดที่ให้นมบุตร 0 -6 เดือน
        
        ก่อนการตั้งครรภ์
        
        ควรได้รับไอโอดีน 150 ไมโครกรัมต่อวัน
        
        สตรีที่ตั้งครรภ์และสตรีที่ให้นมบุตร
        
        ควรได้รับไอโอดีน 250 ไมโครกรัมต่อวัน
    - - Link Title
    - - Link Title
    - - Link Title
    - - ให้คำแนะนำอาหารหญิงตั้งครรภ์เป็นรายบุคคลตามภาวะโภชนาการและพฤติกรรมการบริโภคอาหาร
        
        หญิงตั้งครรภ์ทุกคน ควรบริโภคอาหารให้ครบ 5 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มข้าว-แป้ง กลุ่มผัก กลุ่มผลไม้ กลุ่มเนื้อสัตว์ และกลุ่มนม ในปริมาณที่เหมาะสมแต่ละวันขณะตั้งครรภ์ และกินให้หลากหลาย เพื่อให้ได้พลังงานและสารอาหารสำคัญเพียงพอตามที่ร่างกายต้องการ ได้แก่ โปรตีน ไอโอดีน เหล็ก แคลเซียม สังกะสี โฟเลต วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 6 วิตามินบี 12 และวิตามินซี ซึ่งจะส่งผลให้ทารกในครรภ์เจริญเติบโตดี ทั้งนี้ ควรนำข้อมูลจากการประเมินพฤติกรรมการบริโภคอาหารมาวิเคราะห์ด้วยว่า พฤติกรรมใดเหมาะสม ปริมาณอาหารกลุ่มใดที่เพียงพอ พฤติกรรมใดไม่เหมาะสมปริมาณอาหารกลุ่มใดไม่เหมาะสมซึ่งอาจน้อยไปหรือมากเกินไป ซึ่งต้องปรับปรุงแก้ไขพฤติกรรมนั้น โดยมีแนวทางดังนี้
        
        กินอาหารมื้อหลัก 3 มื้อ ได้แก่ อาหารมื้อเช้า มื้อกลางวัน และมื้อเย็น และมีอาหารว่างซึ่งเป็นอาหาร
        ระหว่างมื้อ ได้แก่ อาหารว่างเช้าและบ่าย เนื่องจากหญิงตั้งครรภ์มีความต้องการพลังงานและสารอาหารมากขึ้น การบริโภคอาหาร 3 มื้อหลัก จะไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย โดยเลือกอาหารว่างที่มีคุณค่าทางโภชนาการ เช่น นมจืด ผลไม้ ขนมไทยรสไม่หวานจัด เช่น เต้าส่วน กล้วยบวดชี ฟักทองแกงบวด ข้าวต้มมัด ข้าวเหนียวถั่วดำ เป็นต้น
        
        กินอาหารกลุ่มเนื้อสัตว์ให้หลากหลาย รวมทั้งไข่ ถั่วเมล็ดแห้งและผลิตภัณฑ์ เช่น เต้าหู้ เป็นต้น
        เพื่อให้ได้โปรตีน กรดไขมันจำเป็น แร่ธาตุ และวิตามิน ซึ่งจำเป็นต่อการสร้างเนื้อเยื่อต่างๆ รวมทั้งการเจริญเติบโตของเซลล์สมองของทารกในครรภ์
        
        กินปลา
        
        โดยเฉพาะปลาทะเลอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง จะช่วยให้ได้รับ DHA (Docosahexaenoic
        acid) เป็นกรดไขมันจำเป็นในกลุ่มโอเมก้า 3 ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อโครงสร้างและการทำงานของสมอง และระบบประสาทเกี่ยวกับการพัฒนาเรียนรู้และจอประสาทตาซึ่งเกี่ยวกับการมองเห็นของทารกในครรภ์
        
        กินอาหารที่เป็นแหล่งแร่ธาตุเหล็กสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง
        
        เช่น ตับ เลือด เนื้อสัตว์โดยเฉพาะเนื้อแดง
        และควรกินอาหารที่มีวิตามินซีสูงร่วมด้วย เช่น ฝรั่ง มะขามป้อม มะปรางสุก มะละกอสุก ส้ม เป็นต้น เพื่อช่วยในการดูดซึม
        
        กินไข่ สัปดาห์ละ 3-7 วัน
        
        เพื่อให้ได้โปรตีนคุณภาพดี และยังให้วิตามินและ แร่ธาตุที่สำคัญ
        หลายชนิด เช่น วิตามินเอ วิตามินบี และเลซิติน เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ไข่แดงมีคอเสสเตอรอลสูง (1 ฟอง มีคอเลสเตอรอล 200 มิลลิกรัม) ปริมาณที่แนะนำควรได้รับคอเลสเตอรอล ไม่เกินวันละ 300 มิลลิกรัม ดังนั้น จึงควรบริโภคไขไม่เกินวันละ 1 ครั้ง
        
        กินอาหารกลุ่มผักและผลไม้เป็นประจำทุกวัน และกินให้หลากหลายสี เช่น สีเหลือง-ส้ม สีแดง สีเขียว
        เข้ม สีม่วง สีขาว เป็นต้น เพื่อให้ได้วิตามินและแร่ธาตุครบถ้วนเพียงพอ
        
        กินอาหารที่เป็นแหล่งแคลเชียมเป็นประจำทุกวัน โดยเฉพาะนม เป็นแหล่งแคลเซียมที่ดีที่สุด
        เนื่องจากมีปริมาณแคลเซียมสูงและดูดซึมได้ดี หากดื่มนมแล้วมีอาการท้องอืด แน่นท้อง มีแก๊สในกระเพาะ หรือบางคนรุนแรงถึงขั้นท้องเสีย นั้น
        
        ปรุงอาหารด้วยเกลือหรือเครื่องปรุงรสเค็มเสริมไอโอดีนทุกครั้ง โดยปรุงด้วยเกลือ ไม่เกินวันละ
        1 ช้อนชา หรือน้ำปลาไม่เกินวันละ 5 ช้อนชา เพื่อป้องกันโรคขาดสารไฮโอดีน และได้รับโซเดียมไม่เกินปริมาณที่กำหนด
        
        ให้กินยาเม็ดรวมเสริมไอโอดีน (150 ไมโครกรัม) ธาตุเหล็ก (60 มิลลิกรัม) และกรดโฟลิก
        (400 มิลลิกรัม) ทุกวัน ๆ ละ 1 เม็ด เพื่อป้องกันการขาดไอโอดีน ธาตุเหล็ก และโฟเลต
        
        นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 ชั่วโมง
        
        ให้ออกกำลังกายเป็นประจำ เช่น การเดิน และบริหารร่างกาย เพื่อลดอาการแทรกซ้อนในขณะ
        ตั้งครรภ์ เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และระบบการย่อยอาหารดีขึ้น
    - - แนวทางการให้คำแนะนำทางโภชนาการเพิ่มเติมสำหรับหญิงตั้งครรภ์น้ำหนักเกินหรืออ้วน
        
        ควบคุมปริมาณอาหารให้ได้รับพลังงานและสารอาหารที่เพียงพอต่อความต้องการของมารดาและ
        การเจริญเติบโตของทารก โดยบริโภคอาหารในแต่ละมื้อไม่ควรบริโภคมากเกินไป
        
        อย่าอดอาหารมื้อหลัก หรือลดปริมาณอาหารมากเกินไป เนื่องจากทารกในครรภ์กำลังเจริญเติบโต
        การลดอาหารมากไปจะทำให้การเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ช้าลง
        
        ลดปริมาณอาหารที่ให้พลังงานหากบริโภคมากกว่าที่แนะนำ หรือลดปริมาณให้ น้อยกว่าที่แนะนำเล็กน้อย ได้แก่
        
        อาหารประเภทข้าว-แป้ง เช่น ข้าว ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน ขนมปัง เผือก เป็นต้น
        
        อาหารไขมัน เช่น น้ำมัน กะทิ ควรหลีกเลี่ยงการปรุงอาหารด้วยวิธีการทอด ผัด แกงกะทิหรือขนม
        
        การลดปริมาณอาหาร ควรค่อย ๆ ลดปริมาณจนได้ตามปริมาณที่แนะนำ
        
        หลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์ติดมัน เช่น หมูสามชั้น หมูติดมัน คอหมู หนังไก่ หนังเป็ด แคบหมูไส้กรอก เป็นต้น
        
        1 more item...
    - - 1.ประเมินภาวะโภชนาการของสตระยะก่อนตั้งครรภ์ และสตรีระยะรีตั้งครรภ์ทุกราย โดยประเมินจากค่าดัชนีมวลกาย (BMI)
      - ประเมินขนาดของมดลูกจากการวัดระดับความสูงของยอดมดลูกและการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักตัวของสตรีตั้งครรภ์ทุกครั้งที่มาฝากครรภ์
      - ประเมินคุณภาพและปริมาณอาหารที่ได้รับและพฤติกรรมบริโภคของสตรีตั้งครรภ์ และแจ้งผลภาวะโภชนาการ และพฤติกรรมบริโภคให้สตรีตั้งครรภ์ทราบทุกครั้งที่มาฝากครรภ์
      - วินิจฉัยปัญหาด้านโภชนาการและปัจจัยเสี่ยงที่อาจส่งผลต่อการได้รับสารอาหาร เช่น ภาวะอ้วน เบาหวาน การดื่มสุรา การสูบบุหรี่ การใช้ยาและสารเสพติด เป็นต้น
      - วิเคราะห์ปัญหาและวางแผนการส่งเสริมภาวะโภชนาการร่วมกันระหว่างพยาบาลผดุงครรภ์ สตรีตั้งครรภ์และครอบครัว การให้คำแนะนำปรึกษาเกี่ยวกับการส่งเสริมภาวะโภชนาการที่ดีและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ การเพิ่มหรือลดน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม การออกกำลังกาย และปรับแบบแผนการดำเนินชีวิต การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบริโภคการรับประทานอาหารที่มีคุณภาพ และปลอดภัยปราศจากสารพิษสารเคมี และการเลือกรับประทานแร่ธาตุวิตามิน และอาหารเสริมที่เหมาะสม
      - การติดตามประเมินผลภาวะโภชนาการและการส่งต่อในรายที่มีปัญหา เพื่อให้สตรีตั้งครรภ์ได้รับการดูแลรักษาจากผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง
    - - เพิ่มปริมาณอาหารประเภทที่ให้พลังงาน เพื่อให้มีน้ำหนักเพิ่มขึ้น ได้แก่ อาหารประเภทข้าว-แป้ง
        เช่น ข้าวเจ้า ข้าวเหนียว ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน ขนมปัง เผือก มัน เป็นต้น และอาหารไขมัน เช่น น้ำมัน โดยการปรุงอาหารด้วยวิธีทอดหรือผัด และกะทิ อาจทำเป็นกับข้าวหรือขนมหวาน แบบไทยๆ เช่น กล้วยบวดชี เป็นต้น
      - เพิ่มอาหารกลุ่มเนื้อสัตว์ และกลุ่มนม หากบริโภคไม่เพียงพอ เพื่อให้ได้สารอาหารโปรตีน ซึ่งจำเป็น
        ต่อการสร้างเนื้อเยื่อต่างๆ รวมทั้งการเจริญเติบโตของเซลล์สมอง
      - การเพิ่มปริมาณอาหาร ต้องค่อย ๆ เพิ่มทีละน้อย จนได้ตามปริมาณที่แนะนำ
      - เพิ่มปริมาณและจำนวนครั้งของอาหารระหว่างมื้อ ได้แก่ อาหารว่างเช้า บ่าย และค่ำ เพื่อเพิ่มพลังงาน
      - งดกินขนม-เครื่องดื่มที่มีคุณค่าทางโภชนาการต่ำ เช่น ขนมขบเคี้ยว ขนม-เครื่องดื่มที่มีรสหวานจัด
        และสารอาหารเป็นต้น

ฝากครรภ์ครั้งแรก ที่อายุครรภ์ไม่เกิน 20 wks. เพื่อประเมินลักษณะของช่องคลอด ปากมดลูก ลักษณะ สี และกลิ่น ของสารคัดหลัง ขนาด ตำแหน่ง ลักษณะ และอาการกดเจ็บของมดลูก การตั้งครรภ์นอกมดลูก