Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

SINH LÝ TẾ BÀO - Coggle Diagram

- - - - Có ở tất cả tế bào
      - Hình cầu hoặc sợi dài, có 2 màng
        
        Màng trong tạo thành các vách ngăn
        
        Có các men của chuỗi hô hấp TB
      - Trong lòng chứa nhiều gel và men
        
        Men của chu trình Krebs
      - Có ADN như nhân -> tự phân chia
        
        Tạo từ 2,3 ty thể hoặc nhiều hơn nếu cần ATP
    - - Sản sinh và tích trữ năng lượng dưới dạng ATP
        
        Qua chu trình Krebs, chuỗi hô hấp TB và quá trình phosphoryl hóa
        
        5% bào tương, 95% ty thể
      - Trạm năng lượng TB
  - - - Màng đôi
        
        Nhiễm sắc thể
        
        Protein nâng đỡ
        
        ADN
        
        Gen mang mã di truyền
        
        Có thể thấy rõ khi TB phân chia
        
        Hạch nhân
        
        Mảng hạt giàu mARN
    - - Nguyên phân
      - Giảm phân
      - Sao mã mRNA để sinh tổng hợp protein cho TB
  - - - Trung tâm tổ chức các ống vi thể
        
        2 trung tử vuông góc với nhau
        
        Có 9 mặt, mỗi mặt 3 ông
    - - Điều hòa quá trình phân bào
      - Tách ra thành thoi vô sắc
  - - - Hệ thống ống chằng chịt và phát triển khắp TBC
        
        Kết nối trực tiếp với màng ngoài nhân
      - Trên bề mặt và bên trong LNC có nhiều men
      - Chia làm
        
        LNC hạt
        
        LNC trơn
    - - Cấu tạo gồm 2 đơn vị lơn và nhỏ
      - Bám trên LNC hạt hoặc tự do
    - - Sinh tổng hợp protein và lipit
        
        Ribosome tổng hợp tiền chất protein
        
        LNC hạt -> phản ứng sinh hóa -> protein
        
        Ribosome tự do tổng hợp protein cho bào tương
        
        LNC trơn tổng hợp lipit như steroid
      - Dự trữ Ca2+
        
        Cho các phản ứng quan trọng của TB
  - - - Tạo thành bởi các tui màng dẹt xếp chồng lên nhau
        
        Có từ 5-8 túi
      - Chức năng
        
        Tiếp nhận sp từ LNC, tích trữ tạm thời và cô đặc thành chất tiết
        
        Bài xuất ra ngoài
        
        Sinh tổng hợp carbohydrat
        
        Kết hợp protein sinh glycoprotein
        
        Tạo tiêu thể
        
        Bổ sung lại màng TB và màng bào quan khác
  - - - Màng đơn
      - Chứa nhiều men thủy phân
      - Hình thành từ bộ Golgi
    - - Tham gia quá trình tiêu hóa của TB
        
        Nhập bào (thực bào, ẩm bào) tạo không bào
        
        Không bào hoặc các bào quan hư hỏng -> hòa màng với tiêu thể -> túi tiêu hóa
        
        Men tiêu thể thủy phân các chất trong túi tiêu hóa
        
        Các phân tử nhỏ (acid amin, glucose, phosphat,...) -> bào tương
        
        Thể cặn -> xuất bào
        
        Trình diện kháng nguyên
  - - - Màng đơn
      - Nguồn gốc từ LNC
      - Chức nhiều men có khả năng tạo và phân hủy H202
    - - Giải độc cho TB
  - - - Sợi siêu vi
      - Ống siêu vi
    - - Tạo và duy trình hình dạng TB và vị trí các bào quan
      - Tạo các cử động của TB và các chuyển động trong TB
  - - - Có ở TB biểu mô thành ống
      - Là những nhánh bào tương chứa cấu trúc giống cấu trúc tiêu thể
    - - Tạo chuyển động nhanh, bất ngờ 10-20/ giây -> các chất dịch trong lòng ống chảy theo 1 hướng nhất định
        
        Ở đường hô hấp
        
        Từ hốc mũi và đường dưới về họng, cuốn theo các chất lak
        
        Ở buồng trứng
        
        Từ buồng trứng về phía 1/3 ngoài loa vòi, cuốn theo noãn
- - - - Do phân tử glycocalyx
        
        Cơ sở để xây dựng mô - cơ quan
    - - Do phân tử glycocalyx
        
        Hấp thụ các chất MT dịch ngoại bào xung quanh
  - - - Tương tác kiểu KN - KT
        
        Thực hiện chức năng miễn dịch
        
        KN màng hồng cầu
        
        Tạo nên màng hc
        
        KN thể bám dính
        
        IgE - IgG - IgM
      - Tương tác kiểu cơ men chất
        
        Là glycoprotein
        
        Liên kết với phần cacbonhydrat hướng ngoài màng
      - Tương tác kiểu tín hiệu hóa học cụ thể
        
        Hormon - Thần kinh
  - - - Phương thức tín hiệu hóa học
        
        Giải phóng 1 TB tác động lên TB đích
      - Thường theo máu truyền tin
    - - Bằng LK hở - trao đổi nhanh với nhau
      - Cấu trúc
        
        LK hở cấu tạo gồm 6 pt protein - connexin
        
        Tạo hành 1 kênh lục giác connecxon
        
        cực nhanh - nhanh hơn synap TK
      - Hoạt động
        
        Cho phân tử hòa tan trong nước - phân tử nhỏ hơn 1000 dalton đi qua
      - Ý nghĩa
        
        Cho Tb cạnh nhau chia sẻ sp chuyển hóa
        
        Đi nhanh hơn synap
        
        Ứng dụng ở TB cơ tim
- - - - Nước
        
        Chiếm 70 - 85% KL TB
        
        MT dịch chính - dịch nội bào
      - Chất điện giải
        
        ion dương và âm
        
        Cung cấp chất VC cho phản ứng TB
        VD: co cơ cần Ca2+
      - Protein
        
        10 - 20% KL TB
      - Lipid
        
        Chiếm 20% KL TB
        
        Riêng Tb mỡ chứa 95% trilycerid - kho dự trữ cơ thể
        
        Tạo bào tương TB và bào quan
      - Carbohydrat
        
        Chiếm 1% KL TB nói chung
        3% TB cơ
        6% TB gan
  - - - Ty thể
        
        Nhân
        
        Trung thể
        
        Mạng lưới nội bào tương
        
        Ribosome
        
        Bộ máy Golgi
        
        Tiêu thể
        
        Perosisome
        
        Khung xương TB
        
        Lông TB
    - - Màng bào tương bao quanh TB và bào quan
- - - - Cấu hình
        
        Cấu tạo bởi lớp phospholipid kép mỏng
        
        Phospholipid là một chất phân cực
        
        Đầu kỵ nước: acid béo
        
        Đầu ưa nước: gốc phosphat
        
        Nền móng tạo nên màng sinh học
        
        Tính chất kỵ nước của gốc acid béo
        
        Bị dịch nội bào đẩy quay vào trong
        Gặp nhau rồi hấp dẫn nhau
        
        Đầu ưa nước tiếp xúc dịch nội bào và ngoại bào
      - Chức năng
        
        Lớp PPLipid kép là cấu trúc cơ bản của màng TB
        
        Các TP khác khảm lên màng
        
        Tham gia vận chuyển các chất qua màng
    - - Cấu hình
        
        Có nhiều ở dạng este hóa - liên kết lỏng lẻo với màng
        
        Đầu ưa nước - hydroxyl hướng ra ngoài
        Đầu kỵ nước - Steroid vùi vào lipid kép
      - Chức năng
        
        Quyết định tính lỏng của màng
- - - - Cấu hình
        
        Nằm xuyên qua màng
      - Chức năng
        
        Chủ yếu là protein vận chuyển
        
        Protein kênh
        
        Protein mang có tính chất men
        
        Protein mang không có tính chất men
        
        Protein KN
        
        Protein nhận diện
    - - Cấu hình
        
        Bám vào 1 bên màng - thường là bên trong
      - Chức năng
        
        Là protein men
        
        Là các cấu trúc sợi và ống siêu vi
        
        Tạo bộ khung của màng và thực hiện chức năng co rút
- - - - Gắn lên 100% protein xuyên màng - glycoprotein
        
        Gắn 1/10 lipd thành glycolipid
    - - Tạo bởi cacbonhydrat - bao quanh lõi protein nhỏ - gắn lỏng lẻo ngoài màng
- - - - Là quá trình tb ít biệt hóa > biệt hóa nhiều hơn
        
        Tb gốc không có chức năng riêng > tb chuyên hóa
      - Làm thay đổi nhiều: kích thước, hình dạng, đặc tính màng, trao đổi chất, khả năng đáp ứng tín hiệu
      - Diễn ra nhiều lần suốt quá trình sinh trưởng
        
        Thời kỳ phôi thai: bắt đầu ngay sau khi thụ tinh
        
        Hợp tử ban đầu > nhiều loại mô và tế bào
        
        Sau khi hình thành cơ thể: tiếp tục biệt hóa
        
        Bổ sung, thay thế tb qua sự phân chia > tạo tb con
        
        Sửa chữa mô tổn thương
      - Tế bào gốc
        
        Có thể phân chia thông qua giảm phân và biệt hóa thành tb chuyên hóa
        
        Có thể tự đổi mới để sinh thêm tb gốc khác
        
        Các nhóm tb gốc
        
        2 nhóm chính
        
        Tb gốc phôi
        
        Tb gốc trưởng thành
        
        Dựa vào khả năng biệt hóa
        
        Toàn năng
        
        Biệt hóa: tb phôi và ngoài phôi
        
        Là hợp tử sau thụ tinh của trứng và tinh trùng
        
        Là tb được tạo ra trong lần phân chia đầu tiên của hợp tử
        
        Vạn năng
        
        Biệt hóa: hầu hết tb cơ thể
        
        Tb con của tb gốc toàn năng
        
        Đa năng
        
        Biệt hóa: nhiều tb có quan hệ họ hàng
        
        Vài tiềm năng
        
        BH: 1 vài dòng tb trong 1 tập thể họ hàng
        
        Đơn năng
        
        BH: 1 loại tb như bản thân, có thể tự đổi mới