Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Түркітануға байланысты зерттеулер - Coggle Diagram
Түркітануға байланысты зерттеулер
Ф. Ю. Страленберг 1730 жылы Стокгольмде Еуропа мен Азияның солтүстіік және оңтүстік тарихтық, географиялық сипаттамасын жариялады.
Страленбергтің Орал-Алтай теориясын анқтай түсіп, оны ілгері дамыту істерімен неміс ғалымдары В. Шотт, М.А. Кастрен, О.Доннер, Г.Винклер, И:Грендель, Г.И. Рамстед, А.Соважо, Г:З:Байер, Г.Я. Кер сияқты ғалымдар айналысты.
түркі тайпалары туралы лингвистикалық, тарихи этнографиялық, фольклорлық деректерді жүйеге келтіре отырып жазылған алғашқы ғылыми еңбектер –
Мұхаммед Хайдар Дулатитың «Тарихи Рашиди»
Қыдырғали (Қадырғали) Жалайыридың «Жылнамалар жинағы
Жүсіп Баласағұнидың «Құтадғу білік» атты әдеби дидактикалық шығармасы
Махмұт Қашқаридың «Диуани лұғат ат-түрк» атты сөздіг
Рашид әд-Диннің «Жамиғ Ат-Тауарих»,
Түркітанушы қазақ ғалымдары қатарында А.Байтұрсынұлы, Қ.Жұбанов, І.Кеңесбаев, Н.Сауранбаев, М.Балақаев, С.Аманжолов, Р.Сыздық, Ш.Сарыбаев, Р.Әміров, Ә.Құрышжанов
А.Алдашева, Э.Сүлейменова, Р.Авакова сынды белгілі ғалымдардың құрастыруымен жарияланған «Түркі тілдері: хрестоматия-оқулық».
Профессор А.Алдашева 2009 жылы көрнекті түрколог Э.Тенишевтің басшылығымен шыққан, кейін таптырмайтын, сирек ғылыми еңбекке айналған «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков» деп аталатын көп томдық дүниенің бірінші томының қазақша нұсқасын жасады.
Алғашқы түркітанушы М.Қашқариді атасақ, кейінгі кезеңдердегі түркітанушылардың шоғыры мол, әрі олардың тұжырымдарында айырмашылықтар жоқ емес.
Профессор А.Алдаштың түбегейлі айналысқан мәселелелерінің бірі – қазақ тілін оқытудың әдіснамалық негіздері. Бұл да – соңғы онжылдықтарда ғана қолға алынып, кешеңдеу дамыған салалардың бірі. Осы бағыттың өзектілігін, қажеттілігін деркезінде танып, тағы да тәуекелге барып, салмақты жүкті арқалаған көрнекті ғалымдар Э.Сүлейменова, Ф.Оразбаева бастап берген еді.
Жалпы түркі халықтарына ортақ сөздік ретінде
С. Аманжоловтың
«Диалектологиялық сөздігі
Л.З. Будаговтың «Сравнительный словарь
турецко-татарских наречий «Древнетюркский словарь», «Қысқаша
этимологиялық сөздік»,
, В.В. Радловтың «Опыт словаря тюркских наречий»
Е.Н. Шипованың «Словарь тюркизмов в русском языке»
М. Фасмердің
«Этимологиялық сөздігі»
К.К. Юдахиннің «Киргизско-русский словарь»
н А. Алекторовтың «Киргизская хрестоматия», И.И. Ильминскийдің
«Материалы к изучению киргизкого наречия», В.В. Катаринскийдің
«Практические уроки русского языка для киргизов» және «Первоначальный
учебник русского языка для киргизов», В.В. Катаринскийдің құрастырған
«Краткий русско-киргизский словарь», П.М. Мелиоранскийдің «Краткая
грамматика казак-киргизского языка», Н.Н. Пантусовтың «Материалы к
изучению казак-киргизского наречия»