Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงร่างกายผู้สูงอายุ
ปัจจัยภายใน
กรรมพันธุ์
สุขภาพอนามัย
การมองโลก ประสบการณ์ชีวิต
ความเชื่อ
ปัจจัยภายนอก
การศึกษา
เศรษฐกิจ
สิ่งแวดล้อม
การเกษียณงาน
การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย
ระบบผิวหนัง (Integumentary System)
ผิวหนังบางลง ความเหนียวของผิวหนังเพิ่มมากขึ้น เซลล์ผิวหนังมีจำนวนลดลง
คอลลาเจนใหญ่และแข็งตัวมากขึ้น ทําให้ความยืดหยุ่นของผิวหนังไม่ดี
น้ำและไขมันใต้ผิวหนังลดลง ทําให้ผิวหนังเหี่ยวและมีรอยย่นมากขึ้น
เมลานิน ซึ่งผลิตจากเซลล์สร้างสีของผมลดลง ทําให้ผมและขนทั่วไปสีจางลงกลายเป็นสีเทาหรือขาว
ผมและขนมีจํานวนลดลง เส้นผมร่วมแห้งง่าย เนื่องจากการไหลเวียน
เลือดบริเวณหนังศีรษะลดลง เส้นผมได้รับอาหารไม่เพียงพอ
การไหลเวียนที่ผิวหนังลดลง ผู้สูงอายุจึงเกิดแผลกดทับได้ง่ายและทนต่อความเย็นได้น้อยลง
ระบบประสาท
ขนาดของสมองลดลง
ปฏิกิริยาการตอบสนองต่อสิ่งต่างๆลดลง
การเคลื่อนไหวและ ความคิดเชื่องช้า
ความจําเสื่อมโดยเฉพาะเรื่องราวใหม่ๆ แต่สามารถจำเรื่องราวเก่าได้ดี
ความกระตือรือร้นน้อยลงความคิดอาจสับสนได้
แบบแผนการนอนเปลี่ยนแปลง เวลานอนน้อยลงเวลาตื่นมากขึ้น
การมองเห็น
ลูกตามีขนาดเล็กลงและลึกเพราะไขมันของลูกตาลดลง
หนังตามีความยืดหยุ่นลดลง ทําให้หนังตาตก รูม่านตาเล็กลง ปฏิกิริยาตอบสนองของม่านตาต่อแสงลดลง
ผู้สูงอายุสามารถแยกสีแดง สีส้มและสีเหลือง ได้ดีกว่าสีน้ําเงิน สีม่วง และเขียว
การปรับตัวสําหรับการมองเห็นในสถานที่ต่าง ๆ ไม่ดี โดยเฉพาะในสถานที่มืดหรือในเวลากลางคืน
ปัญหาการได้ยินลดลง หูตึง (Presbycusis)
สาเหตุมาจากมีการเสื่อมของ organ of Corti และ basilar membrane ร่วมกับเส้นประสาทคู่ที่ 8(auditoty nerve)
เยื่อแก้วหูและอวัยวะในหูชั้นกลางแข็งตัวมากขึ้น ทําให้มีความบกพร่องการได้ยินระดับเสียงสูงมากกว่าระดับเสียงต่ํา
การดมกลิ่นไม่ดี
มีการเสื่อมของเยื่อบุโพรงจมูกการรับรสของลิ้นเสียไป
การรับรสหวานจะสูญเสียก่อนรสเปรี้ยวรสขมหรือรสเค็ม
กล้ามเนื้อกล่องเสียงและสายเสียงบางลง
หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหูชั้นในเกิดภาวะแข็งตัว
เกิดอาการวิงเวียนศีรษะและการเคลื่อนไหวไม่คล่องตัว
จํานวนและขนาดเส้นใยของกล้ามเนื้อลดลง
การขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน ฮอร์โมนนี้ออกฤทธิ์กระตุ้นการทํางานของ osteoblasts
ฮอร์โมนลดลงหลังหมดประจำเดือน ทำให้แคลเซียมสลายออกจากกระดูก กระดูกผู้สูงอายุจึงเปราะบางและหักง่าย
ความยาวของกระดูกลดลงเพราะหมอนรองกระดูกสูญเสียน้ําและบางลง
กระดูกหลังผุมากขึ้น ทําให้หลังค่อม (kphosis) หรือหลังเอียง (scoliosis) มากขึ้น
ระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular System)
จํานวนเม็ดเลือดแดงลดลง ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง ระบบภูมิคุ้มกันต่ำ ทำให้ติดเชื้อได้ง่าย
กำลังของหัวใจลดลงจึงเกิดภาวะหัวใจวายได้ง่าย กล้ามเนื้อหัวใจมีแคลเซียมเกาะมากขึ้น
ผนังหลอดเลือดฝอยหนาขึ้น ทําให้การแลกเปลี่ยนอาหารและของเสียลดลง ความยืดหยุ่นน้อยลง จึงเกิดรอยฟกช้ำได้ง่าย
ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory System)
ผู้สูงอายุจะมีความยืดหยุ่นของเนื้อปอดลดลง
จํานวนถุงลมปอดลด ผนังถุงลมแตกง่ายเกิดถุงลมโป่งพองได้ง่าย
ความแข็งแรงและกำลังการหดตัวของกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใขเข้า-อก ลดลง ปอดยืดขยายหดตัวได้น้อยลง
ระบบทางเดินอาหาร (Digestive System)
ฟันสึกกร่อน เคลือบฟันบางลง ฟันเปราะ บิ่นง่าย ฟันผุ หลุดล่วงง่าย
การทํางานของกล้ามเนื้อกระเพาะอาหารลดลงอาหารอยู่ในกระเพาะอาหารยาวนานขึ้น ทําให้รู้สึกหิวลดลง
การรับรสของลิ้นเสียไปทําให้เกิดภาวะเบื่ออาหาร
ต่อมน้ำลายเสื่อมหน้าที่ทําให้การย่อยแป้งและน้ำตาลในปากลดลง
ระบบทางเดินปัสสาวะ และระบบสืบพันธุ์ (Genitourinary System)
ไต ขับของเสียออกจากร่างกายได้ลดลง เนื่องจากขนาดและจํานวนของหน่วยไตลดลง ปริมาณเลือดที่เข้าสู่ไตลดลง
ความเสื่อมหน้าที่ของไตโดยเฉพาะความสามารถในการควบคุมความเข้มข้นของปัสสาวะ
ผู้ชายอาจมีปัสสาวะขัด ลําปัสสาวะไม่พุ่งเนื่องจากต่อมลูกหมากโต
ผู้หญิงมีอาการกลั้นปัสสาวะไม่ค่อยอยู่เป็นครั้งคราวเพราะกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหย่อน
ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine System)
ต่อมไทรอยด์มีเนื้อเยื่อพังผืดมาสะสมมากขึ้น
ผู้สูงอายุจะเกิดภาวะ hypothyroidism พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ทําให้มีอาการอ่อนเพลียเบื่ออาหารและน้ําหนักลดลงได้
ต่อมเพศทํางานลดลง จึงเป็นผลทําให้ไม่มีประจําเดือน ขนบริเวณรักแร้และหัวเหน่าลดลง
ตับอ่อนหลั่งอินสุลินลดลงและช้า
ปัญหา สาเหตุ และการปฎิบัติตัวเพื่อป้องกันการชะลอความเสื่อมในผู้สูงอายุ
อุบัติเหตุ แผลบริเวณผิวหนัง : จัดสิ่งแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้เป็นระเบียบ แสงสว่างเพียงพอ
ภาวะเบื่ออาหาร ขาดสารอาหาร โลหิตจาง : เลือกรับประทานอาหารที่มีคุณค่าสูงครบทั้ง 5 หม่ รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อย ๆ ครั้ง
กระดูกเปราะและหักง่าย ปวดข้อ : รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง ออกกลังกายในสถานที่ที่มีแสงแดดอ่อน ๆอย่างสม่ําเสมอ บริหารข้อมากขึ้น
กล้ามเนื้อหัวใจตาย หัวใจวาย ความดันโลหิตสูง สมองขาดเลือด : หลีกเลี่ยงความเครียดต่าง ๆ งดสูบบุหรี่และดื่มสุรา ลดความอ้วน งดอาหารที่มีไขมันสูง
การติดเชื้อในทางเดินหายใจและการสําลัก ถุงลมโป่งพอง หายใจลําบากเหนื่อยง่าย : รับประทานอาหารช้า ๆ หลีกเลี่ยงการพูดขณะรับประทานอาหาร มีการไอที่ถูกวิธี
เบาหวาน : ออกกําลังกายสม่ำเสมอ ควบคุมอาหาร รับประทานอาหารแป้งและน้ำตาล
ท้องผูก : ดื่มน้ํามากขึ้น รับประทานผัก ผลไม้มากขึ้น
ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ถ่ายปัสสาวะลําบาก และถ่ายบ่อย : บริหารกล้ามเนื้อในอุ้งเชิงกรานและกล้ามเนื้อหูรูดโดยการขมิบก้นบ่อย ๆ ดื่มน้ำอย่างเพียงพอ
ต้อกระจก : ตรวจตาปีละ 1 ครั้ง ถนอมสายตา ไม่ใช่สายตามากเกินไป แสงสว่างเพียงพอสังเกตอาการตามัว
การนอนไม่หลับ : จัดสถานที่ให้เงียบสงบ ไม่มีสิ่งรบกวนขณะนอนหลับ ดื่มนมอุ่น ๆ ก่อนนอนนวดเบา ๆ บริเวณหลังก่อนนอน
หูตึง : ตรวจหูปีละ 1 ครั้ง สังเกตอาการหูตึง
ผิวแห้งแตกง่ายเหี่ยวย่น : หลีกเลี่ยงการอาบน้ําบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการใช้สบู
ความไม่สมดุลของน้ำในร่างกาย : แนะนําให้ดื่มน้ําอย่างเพียงพอ หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่อากาศร้อนเพื่อป้องกันการสูญเสียน้ําออกจากร่างกาย
หนาวเย็น : ใส่เสื้อผ้าหนา ๆ ในวันที่มีอากาศหนาวเย็น
การติดเชื้อในอวัยวะสืบพันธุ์ เจ็บขณะร่วมเพศ : แนะนําการดูแลความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์ ใช้สารหล่อลื่นขณะร่วมเพศ
การเปลี่ยนแปลงด้านจิตสังคมในผู้สูงอายุ
ในวัยผู้สูงอายุมีการการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ มองเรื่องราวในอดีตเต็มไปด้วยความสําเร็จ ภูมิใจในการถ่ายทอดประสบการณ์ต่างๆ ให้แก่ลูกหลาน
การสูญเสียจะทําให้ผู้สูงอายุโกรธหรือโทษตนเอง และขาดความสนใจในการดูแลตนเองและสิ่งแวดล้อม รู้สึกมีคุณค่าในตนเองลดลง
การเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจในผู้สูงอายุ
อาจเกิดความสูญเสีย เช่น การสูญเสียความสามารถทางด้านร่างกาย การสูญเสียสถานภาพทางสังคม การสูญเสียคนที่รัก