Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật - Coggle Diagram

- - - - Tim → là cơ quan hút và đẩy máu chảy trong mạch máu
        
        Chu kì hoạt động của tim
        
        Chu kì tim là một lần co và dãn nghỉ của tim. Chu kì diễn ra liên tục
        
        Chu kì tim: pha co tâm nhĩ (0,1s) → pha co tâm thất (0,3s) → pha dãn chung (0,4s)
        
        Tính tự động của tim
        
        Tim co dãn tự động theo chu kì là do có hệ dẫn truyền tim
        
        Mạng Puockin
        
        Bó His
        
        Nút nhĩ thất
        
        Nút xoang nhĩ
        
        Hoạt động của hệ dẫn truyền: nút xoang nhĩ tự phát xung thần kinh → 2 tâm nhĩ và nút nhĩ thất → bó His → mâng Puockin (trong thành cơ giữa 2 tâm thất) → các tâm nhĩ, tâm thất co
      - Dịch tuần hoàn → máu hoặc hỗn hợp máu – dịch mô
      - Hệ thống mạch máu bao gồm → hệ thống động mạch, tĩnh mạch, mao mạch
        
        Hệ thống tĩnh mạch → Tiểu tĩnh mạch → Tĩnh mạch lớn dần → Tĩnh mạch chủ
        
        Hệ thống mao mạch → là mạch máu nhỏ nối giữa động mạch và tĩnh mạch
        
        Hệ thống động mạch → Động mạch chủ → Động mạch nhỏ dần → Tiểu động mạch
        
        Huyết áp
        
        Gồm: Huyết áp tâm thu ứng với lúc tim co và huyết áp tâm trương ứng với lúc tim dãn
        
        Giảm dần trong hệ mạch
        
        Là áp lực máu tác động lên thành mạch khi tim co bóp đẩy máu vào động mạch
        
        Huyết áp có thể thay đổi bởi những tác nhân làm thay đổi lực co tim, nhịp tim, khối lượng máu, độ quánh của máu, sự đàn hồi của mạch máu
        
        Vận tốc máu
        
        Là tốc độ máu chảy/s
        
        Phụ thuộc vào tổng tiết diện của mạch và chênh lệch huyết áp giữa hai đầu đoạn mạch
  - - - Gặp ở động vật thân mềm và chân khớp
        
        Máu chảy trong động mạch dưới áp lực thấp, tốc độ máu chảy chậm
        
        Máu được tim bơm vào động mạch và sau đó tràn vào khoang cơ thể. Ở đây máu được trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn hợp máu – dịch mô. Máu tiếp xúc và trao đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó trở về tim
    - - Phân thành 2 loại:
        
        Hệ tuần hoàn đơn có ở cá
        
        Hệ tuần hoàn kép ở nhóm động vật có phổi như lưỡng cư, bò sát, chim và thú
      - Gặp ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt và động vật có xương sống
        
        Máu được tim bơm đi lưu thông liên tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao mạch, tĩnh mạch và sau đó về tim. Máu trao đổi chất với tế bào qua thành mao mạch
        
        Máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh
- - - - Diễn ra bên trong tế bào
      - Gồm các giai đoạn:
        
        Hình thành không bào tiêu hóa
        
        → Các enzim từ lizôxôm vào không bào tiêu hóa
        
        → thức ăn được thủy phân thành các chất dinh dưỡng đơn giản
        
        → chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thu vào tế bào chất
      - Là động vật đơn bào: trùng roi, trùng giày, amip…
    - - Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa
        
        Túi tiêu hóa hình túi và được hình thành từ nhiều tế bào. Túi tiêu hóa có một lỗ thông duy nhất vừa làm chức năng của miệng vừa làm chức năng của hậu môn
        
        Thức ăn được tiêu hóa nội bào và ngoại bào. Nhờ các tế bào thành túi tiêu hóa tiết ra các enzim để tiêu hóa hóa học thức ăn. Sau đó, thức ăn đang tiêu hóa dang dở sẽ được tiếp tục tiêu hóa nội bào trong tế bào của thành túi tiêu hóa.
        
        Các loài ruột khoang và giun dẹp
      - Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa
        
        Thức ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hóa (tiêu hóa cơ học) và nhờ tác dụng của dịch tiêu hóa (tiêu hóa hóa học) để trở thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu
        
        Các chất không được tiêu hóa trong ống tiêu hóa sẽ tạo thành phân và thải ra ngoài
        
        Động vật có xương sống và một số động vật không xương sống
        
        Gồm nhiều bộ phận với các chức năng khác nhau: miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột, hậu môn
- - - - Có ở côn trùng
      - Bao gồm nhiều hệ thống ống nhỏ, phân nhánh tiếp xúc với tế bào của cơ thể và thông ra ngoài nhờ các lỗ thở.
    - - Mang là cơ quan hô hấp thích nghi với môi trường nước của cá, thân mềm, chân khớp.
        
        Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng làm cho dòng nước chảy một chiều và liên tục từ miệng qua khe mang
        
        Dòng máu trong mao mạch chảy song song và ngược chiều với dòng nước chảy qua mang
    - - Động vật đơn bào hoặc đa bào có tổ chức thấp như: ruột khoang, giun tròn, giun dẹp
      - Sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp qua màng tế bào hay bề mặt cơ thể nhờ sự khuếch tán
    - - Phổi là cơ quan hô hấp của động vật sống trên cạn: lưỡng cư, bò sát, chim, thú
        
        Chim: hô hấp bằng phổi và hệ thống túi khí
        
        Thú: khoang mũi → hầu → khí quản → phế quản
        
        Bò sát: nhờ các cơ hô hấp co dãn làm thay đổi thể tích của khoang bụng hoặc lồng ngực
        
        Lưỡng cư: trao đổi khí qua da và sự nâng lên hạ xuống ở thềm miệng
- - - - Hệ đệm phôtphat: NaH2PO4NaH2PO4/NaHPO4-
      - Hệ đệm bicacbonnat: H2CO3H2CO3/NaHCO3
      - Hệ đệm prôtêinat (prôtêin)
  - - - Khi áp suất thẩm thấu tăng(ăn mặn, tiết mồ hôi) → tuyến yên tiết áp suất thẩm thấu → tăng thải Na+, thận tăn hấp thụ nước về máu, gây mất nước
      - Khi áp suất thẩm thấu giảm → tuyến thượng thận tiết andosteron → thận tăng hấp thụ Na+, tăng thải nước thừa, gây mắc tiểu
      - Áp suất thẩm thấu phụ thuộc vào hàm lượng nước và Na+
    - - Sau bữa ăn, nồng độ glucôzơ tăng → tuyến tụy tiết ra insulin → cho gan chuyển glucôzơ thành glicôgen → làm tế bào nhận và sử dụng glucôzơ → nồng độ glucozơ giảm và duy trì ổn định
      - Khi đói, nồng độ glucôzơ giảm → tuyến tụy tiết ra glucagôn → gan chuyển glicôgen thành glucôzơ→ nồng độ glucôzơ tăng và duy trì ổn định
      - Điều hòa glucozơ trong máu