Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

خرم اباد - Coggle Diagram

- - - - خانه قاضی یا آخوند ابو یکی از خانه‌های زیبا و به نسبت بزرگ موجود در بافت قدیم شهر خرم‌آباد است که در محله درب باباطاهر (در بوطار) و گذر معروف آن کوچه باباطاهر قرار دارد؛ این اثر مربوط به دوره اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی اول و متعلق به شیخ ابوطالب قاضی به آخوند ابوطالب (آخوند ابو) معروف است.
      - قاضی‌های خرم‌آباد از خاندان‌های قدیمی شهر محسوب می‌شوند که از اوایل دوره قاجار در لرستان منصب قضاوت داشته‌اند؛ خانه معروف به قاضی در دو جبهه مسکونی شمالی و جنوبی به مساحت تقریبی 730 مترمربع ساخته‌شده و جبهه شمالی بنا که جبهه اصلی بنا است در دوطبقه احداث و فضاهای اصلی خانه را در خود جای‌داده است و جبهه جنوبی آن نیز شامل چند اتاق، مطبخ، راهرو، سردر و هشتی زیبای خانه است؛ این بخش از خانه در یک طبقه کوتاه‌تر از جبهه اصلی بنا احداث‌شده که سبب تابش نور خورشید در زمستان به میانسرا (حوش یا قلا) و جبهه جنوبی می‌شود.
      - خانه قاضی یا آخوند ابو با شماره 2432 ثبت‌شده و در جبهه غربی قلعه فلک الافلاک، 12 برجی پایین‌تر از سازمان نظام‌مهندسی، انتهای بن‌بست قاضی قرار دارد که از آن به‌عنوان موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی لرستان استفاده می‌شود.
        نمای خانه تمام از آجر ساخته‌شده و تزیینات آجری بیشتر به‌صورت خفته‌و راسته ساده و خفته‌وراسته برجسته است و در رخ‌بام بنا از آرایه‌های اجری مرسوم به زبان‌گنجشکی و در سقف فضاهای طبقه همکف از تزئینات خفته‌وراسته استفاده‌شده است؛ خانه قدیمی قاضی به لحاظ دارا بودن دوره معماری قاجار یکی از نمونه‌های بارز این دوره در خرم‌آباد است.
    - - این خانه در محله حکیم‌آباد و در کوچه‌ای به نام کشفی در سراشیبی معروف به کوچه کشفی و بناری آقا محمود قرارگرفته و یادگاری ارزشمند از خانه‌های تاریخی مربوط به دوره قاجاری است
      - این خانه متعلق به شخصی به نام سید محمود کشفی با مساحت 192 متر وزیر بنای 108 مترمربع در یک جبهه‌ی اصلی در دوطبقه با محوریت شرقی -غربی ساخته‌شده است؛این بنای تاریخی از شمال و شرق به خانه‌های موجود در بافت قدیم محله از دو جهت دیگر متصل به گذر و ورودی بنا نیز در جبهه جنوبی بنا واقع‌شده است.
        ابعاد خانه در جهات چهارگانه باهم برابر نیستند و کشیدگی ضلع شمالی زمین را به‌صورت یک ذوزنقه درآورده و این ناهمگونی در جبهه مسکونی خانه حل‌شده است؛ در طبقه همکف مجموعه پله و فضای پیوسته زیر آن در مرکز قرار گرفته که نقش ارتباط‌دهنده فضاهای این مجموعه را به عهده‌دارد و اضافه بر آن چهار روزن کوچک در ارتفاع پله‌ها مکان‌یابی شده که نور کمی به فضای زیر پله که راهروی ارتباطی بین دو اتاق است، می‌تابد.
      - نمای خانه ترکیبی است از آرایه‌های آجری (خفته‌وراسته) و (زبان‌گنجشکی) که در ترکیب با پنجره‌های چوبی و ارسی، نقوش و شیشه‌های رنگی نمای زیبا و منحصربه‌فردی را ایجاد کرده است.
        موقعیت خاص قرارگیری پنجره‌های این خانه روزگاری چشم‌انداز بدیعی به باغات جنوب شهر و کوه‌های روبه‌روی آن و مجموعه تاریخی قلعه فلک الافلاک داشته که اکنون نیز می‌توان از لابه‌لای سازه‌های جدیدی به گوشه‌های از این چشم‌اندازها چشم گشود.
    - - شهر خرم‌آباد دارای آب و هوایی مدیترانه‌ای با میزان بارندگی بسیار به ویژه در فصل‌های بهار و زمستان است و از این روی ششمین مرکز استان پربارش در ایران محسوب می‌شود
      - شهرخرم آباد با داشتن مناطق وسیع کوهستانی و کوه های مرتفع و همجنین قرارگرفتن در مسیر دو جبهه هوای باران زای مدیترانه ای از غرب و جبهه هایی که از اقیانوس هند از جنوب می وزد ، رطوبت زیادی خذب می کند و ار نظر اقلیمی دارای سه نوع آب و هوای مدیترانه ای (معتدل) آب و هوای سرد کوهستانی و آب وهوای نیمه صحرایی گرم است.
        ولی به علت دره ای شکل بودن دو شهر خرم آباد اغلب ماه های سال آب و هوای مدیترانه ای و معتدل برشهر حاکم است و باد موافق آن را تقویت می کند.
      - دیدنی‌های خرم آباد؛
        
        قلعه‌ فلک‌الافلاک
        
        قطعا قلعه‌ فلک‌الافلاک یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی در شهرستان خرم آباد است که روی تپه‌‌ای کهن و در مرکز این شهر، قرار گرفته است. بنایی که احتمال می‌رود در دوران حکومت شاپور اول ساسانی و در قرن سوم میلادی، نخستین اقدامات ساخت آن، صورت گرفته است. این قلعه در مساحتی بالغ بر ۵۳۰۰ متر مربع با هشت برج، ۳۰۰ جان‌پناه و دو صحن با مصالحی همچون سنگ، آجر، خشت، ملات گچ و آهک ساخته شده است؛ اما آنچه که این قلعه‌ را ارزشمند می‌سازد، قرارگیری آن روی صخره‌هایی سنگی است که می‌توان با حضور در آن دره‌ تاریخی خرم آباد را به‌خوبی مشاهده کرد. نام فلک‌الافلاک را که به‌معنای سپهر سپهران است، در دوران قاجار بر این میراث ارزشمند ایران کهن نهادند و «دژ شاپورخواست»، «سابرخاست»، «دزبر» و «قلعه‌ خرماباد»، نام‌های دیگری است که در متون تاریخی به این قلعه نسبت داده شده است. امروزه این اثر به ثبت ملی رسیده است و پس از آن به موزه‌ فلک‌الافلاک که متشکل از قسمت‌هایی همچون باستان‌شناسی، هنرهای سنتی و مردم‌شناسی است، تغییر یافته است.
        
        مناره آجری
        
        سازه‌ای استوانه‌ای شکل، بر سکویی سنگی به‌شکل هندسی معکب مربع، در جنوب شهرستان خرم آباد، در محله‌ قاضی‌آباد و داخل پارک شقایق قرار دارد که از آن به «مناره آجری» یاد می‌شود. کاربری این اثر کهن در گذشته میل راهنما و دیده‌بانی برای هدایت و راهنمایی کاروان‌های عبوری از شهر و نیز نگهبانی از خرم آباد، بوده است.
        برخی از کارشناسان تاریخ ساخت این میراث ایران کهن را مرتبط با دوران حکومت دیلمیان می‌دانند که هرچند در گذشته رفیع‌تر بوده است؛ امروزه ارتفاعی نزدیک به ۳۰ متر دارد. پس از طی ۹۹ پله می‌توان به پشت‌بام مناره رسید و چشم‌اندازی زیبا را مشاهده کرد. این اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
        
        پل شاپوری (پل شکسته)
        
        در نزدیکی قلعه‌ فلک‌الافلاک خرم آباد و در ضلع جنوبی این اثر تاریخی، یکی دیگر از میراث ارزشمند ایران کهن قرار دارد که به «پل شاپوری» و در گویش محلی به «طاقِ پیل اِشکِسّه» شهرت یافته است. قدمت این اثر به دوران ساسانیان بازمی‌گردد و شاهکاری از هنر معماری آن دوران است. پل شاپوری زمانی راه موصلاتی غرب لرستان با شرق، خوزستان و تیسفون که از آن به پایتخت ساسانی یاد می‌شود، بوده است. این پل که دارای پیشینه‌ای نزدیک به ۱۰ قرن است، دارای طولی برابر با ۲۳۰ متر و بیش از ۱۹ طاق است که متاسفانه تنها پنج طاق آن برجای ‌مانده است.
        
        بقعه‌ باباطاهر
        
        یکی دیگر از جاهای دیدنی خرم آباد، بقعه‌ای است کهن که اهالی خرم آباد معتقدند متعلق به باباطاهر، شاعر معروف دوبیتی‌های لکی و لری است. این بقعه در مرکز این شهرستان و در ضلع غربی قلعه‌ فلک‌الافلاک قرار دارد. طراح این اثر تاریخی، نقشه‌ بنا را با معماری ساده و متشکل از گنبد خانه‌ای و یک ورودی طرح‌ریزی کرده است. ساختمان اصلی نیز به‌شکل هندسی هشت ضلعی است و گنبد ارتفاعی بالغ بر ۶ متر تا سطح زمین دارد. مقبره‌ شاعر معروف درون زیرزمین (سردابه) قرار گرفته است و روی آن را با ضریحی چوبی پوشانده بودند که در حال حاضر اثری از آن باقی نمانده است. در قسمت غربی ساختمان بقعه، اطاق کوچکی متصل است که به نظر می‌رسد، قدمت آن به دوران حکومت هخامنشی باز می‌گردد و به‌عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است.
        بیشتر مردم بقعه باباطاهر خرم آباد را با باباطاهر عریان همدان اشتباه می‌گیرند. در لرستان افرادی که اهل حق هستند، «بابا» لقب می‌گیرند‌ و احتمالا این بقعه به یکی از این افراد تعلق دارد. قدمت ساختمان بقعه به دوران صفوی باز می‌گردد.
        
        مسجد جامع خرم آباد
        
        یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان خرم آباد، بنایی است تاریخی و مذهبی، متعلق به اواخر قرن ۱۰ هجری قمری که به مسجد جامع این شهر شهرت یافته است. این میراث ایرانی در سال ۹۷۰ هجری قمری و به فرمان شاه پرور سلطان، دختر اغوربیک که از اتابکان لرستان بود، احداث شد. بازسازی‌ها و مرمت‌های متعددی در ادوار مختلف روی این بنا صورت گرفته تا به‌شکل امروزی، متشکل از ایوانی در بخش شرقی، طاق‌ها، گنبد و شبستان ستون‌دار درآمده است. سه سنگ‌نبشته در این مسجد وجود دارد که دربرگیرنده‌ دستورات دوران حکومت صفویان است.
        
        سنگ‌نبشته‌ خرم آباد (برد نوشته)
        
        میراثی باقی‌مانده از دوران حکومت سلطان محمود بن محمد بن ملکشاه سلجوقی و متعلق به قرن ششم هجری قمری در شرق شهرستان خرم آباد و در خیابان شریعتی این شهرستان قرار دارد که به سنگ‌‌نبشته‌ یا در گویش محلی به برد نوشته شهرت یافته است. متنی در چهار صفحه به خط کوفی و زبان فارسی، در چهار سمت این اثر مشاهده می‌شود که با بسم‌الله شروع شده است و به نظر می‌رسد حکم امیر «ابوسعید برسق» است. موقعیت امروزی این سنگ‌نبشته در مجاورت راه ترانزیت تهران به خوزستان است.
        
        گرداب سنگی (گرداوبردینه)
        
        اثری باقی‌مانده از دوران حکومت ساسانیان و از ارزشمندترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی استان لرستان در شهرستان خرم آباد قرار دارد که به گرداب سنگی و در گویش محلی به گرداوبردینه شهرت یافته است. این میراث کهن در بخش مرکزی خرم آباد و در بافت قدیمی، درون میدان تختی قرار دارد. گرداب سنگی با استفاده از سنگ و ساروج، به‌شکل مدور با دیواره‌ای بزرگ از جنس سنگ ساخته شده است. از ویژگی‌های این سازه‌ سنگی، حضور چشمه‌ای فصلی در داخل آن است که گرداب، گرداگرد آن قرار دارد. به نظر می‌رسد این سازه‌ تاریخی برای سیراب کردن زمین‌ها و استفاده از آسیاب‌های آبی ساخته شده است. با شروع فصل زمستان و بالا آمدن آب چشمه، منظره‌ای بسیار زیبا ایجاد می‌شود.
        
        حمام گپ خرم آباد
        
        بنایی متعلق به دوران حکومت صفویان، با مساحتی نزدیک به ۸۰۰ متر مربع، با تزیینات زیبا و ساده‌ گچبری در رسمی‌بندی‌های زیر گنبد، در مجاورت میدان گپ شهرستان خرم آباد و در مرکز این شهرستان قرار دارد که به حمام گپ شهرت یافته است. گفته می‌شود در ادوار گذشته، آب مورد نیاز حمام، توسط چاهی به نام «گور» یا «گاورو» که در بخش تون حمام قرار دارد، تامین می‌شد. به نظر می‌رسد این حمام به حسین خان ساکی تعلق داشته و ساخت آن هم‌زمان با احداث پل گپ خرم آباد بوده است
        
        آسیاب گبری
        
        در بخش جنوبی خرم آباد، در محله‌ای به نام حسین‌آباد یکی دیگر از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری غرب کشور قرار دارد که از آن به آسیاب گبری یاد می‌شود.
        باستان‌شناسان این بنای کهن را متعلق به شهر شاپورخواست در دوران حکومت ساسانیان می‌دانند و معتقدند که تا زمان حکومت قاجاریان مورد استفاده قرار می گرفت. معمار این سازه‌، آن را با پلانی مستطیل و به‌شکل هندسی مکعب با اضلاعی به طول ۲۶ متر، ارتفاعی بالغ بر ۵ متر و ۱۱ سانتی‌متر و عرضی برابر با ۶ متر طراحی و ساخته است. آسیاب گبری به‌عنوان اثر ملی کشور ثبت شده است.
        
        دریاچه کیو
        
        دریاچه‌ کیو که به نگین فیروزه‌ای خرم آباد شهرت یافته است، یکی از جاهای دیدنی لرستان است که درشمال غرب آن قرار دارد و امروزه میزبان جمع زیادی از مسافران و گردشگران سراسر کشور است. جاذبه‌ای دوست‌داشتنی با مساحتی بالغ بر هفت هکتار و عمقی بین سه تا هفت متر که به زیستگاه جانوران آبزی و پرندگان مهاجر و بومی تبدیل شده است. وجه تسمیه این دریاچه به کیو، به‌دلیل رنگ آبی و نیلی آب آن است که در گویش محلی مردم خرم آباد «گیو» به‌معنای رنگ کبود و آبی است. تسهیلات مناسب در اطراف دریاچه مانند امکانات تفریحی و شهربازی در کنار چشم‌انداز زیبا، این مکان را به یکی از تفرجگاه‌های خرم آباد تبدیل کرده است.
        
        مجموعه توریستی مخمل‌کوه
        
        مجموعه‌ توریستی مخمل‌کوه یکی از مکان‌های مناسب برای تفریح و گردش در فصول مختلف سال به‌ویژه در فصل‌های بهار و زمستان است. این مجموعه در شمال شرق خرم آباد قرار دارد. در واقع مخمل‌کوه از رشته‌کوه‌های استان لرستان است که در بخش شمالی آن، در تنگه‌ای به نام «شبیخون» تفرجگاه و پارکی جنگلی را برای گردشگران ایجاد کرده‌اند. این منطقه دارای مناظر و چشم‌اندازهای بسیار زیبا و حیرت‌انگیز و محلی مناسب برای علاقه‌مندان به کوه‌پیمایی است. همچنین آبشار مخمل‌کوه که در دره‌ مخمل‌کوه قرار گرفته است، بر محبوبیت و زیبایی این منطقه می‌افزاید.
        
        بام خرم آباد
        
        خرم آباد شب‌های پرستاره و دیدنی دارد و زیبایی آسمان شب این شهر جذاب در بام لرستان تماشایی‌تر می‌شود. از بام لرستان کل شهر خرم آباد زیر پاهای شما است و می‌توانید ساعت‌ها به تماشای زیبایی‌های آن بنشینید. همچنین رصدخانه کاسین نیز در این منطقه قرار گرفته و می‌توانید از آنجا به‌وسیله تلسکوپ آسمان شب‌های پرستاره‌ لرستان را نظاره کنید.
        
        آبشار نوژیان
        
        آبشار نوژیان از مرتفع‌ترین آبشارهای لرستان و یکی از زیباترین جاهای دیدنی خرم آباد است که به‌دلیل رویش گیاهان دارویی در اطراف آن محبوب شده است. گردشگران بسیاری برای تماشای این آبشار زیبا و همچنین جمع‌آوری گیاهان دارویی به این آبشار می‌آیند. آبشار نوژیان در ۴۰ کیلومتری جاده کمربندی خرم آباد قرار گرفته است. پس از بازدید از آبشار نوژیان می‌توانید به آبشار وارک که پر از درختان گلابی، زالزالک و بلوط است و در نزدیکی‌ آبشار نوژیان ‌قرار دارد، بروید.
        
        آبشار گریت
        
        آبشار گریت در یکی از خوش آب و هواترین و سرسبزترین نقاط خرم آباد در میان انبوهی از درختان بلوط، زالزالک و مو با ارتفاع ۱۵ متر قرار گرفته است و از جمله جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان لرستان به شمار می‌رود. این آبشار در گویش محلی با نام تاف هفت چشمه نیز شناخته می‌شود.
    - - خانه چاغروند یا پورابوالقاسمی به مساحت 219 مترمربع مربوط به دوره قاجار است که به شماره 11681 ثبت‌شده است؛ این خانه در جنوب غربی قلعه فلک الافلاک جنب بنای تاریخی باباطاهر به‌عنوان خانه صنایع‌دستی واقع‌شده است.
        این خانه باارزش تاریخی متعلق به شخصی به نام کربلایی کریم چاغروند از خاندان معروف چاغروندهای خرم‌آباد بوده که حدود 70 سال پیش توسط شخصی به نام پورابوالقاسمی خریداری می‌شود.
      - این خانه که در محله باباطاهر (در بوطار) در مجاورت ضلع جنوبی آرامگاهی به همین نام و روی مسیر عبور قدیمی‌ترین نهر آب‌رسانی شهر مرسوم به گرداب (گرداو) واقع‌شده است.
      - محور کلی بنا و زمین ناهمگون و البته کوچک آن به شکل شرقی و غربی است که اتاق‌های واقع در جبهه شرقی خانه در دوره قاجار و جبهه اصلی خانه در غرب و در روزگار پهلوی اول ساخته‌شده است.
      - خانه تاریخی چاغروند در بخش‌هایی از اضلاع شمال و غربی به محوطه پیرامونی آرامگاه باباطاهر و از سایر جهات متصل به خانه‌های اطراف است، فضاهای جبهه اصلی خانه در طبقه همکف عبارت‌اند از سردر و دالان ورودی و اتاق دو دری و طبقه اول این بخش هم به صورت دو اتاق دو دری به‌هم‌پیوسته است
      - صرف‌نظر از بازی استادانه معمار بنا با سطوح در حجم و در بخش‌های مختلف بنا بخش مهمی از اهمیت و ارزش تاریخی و معماری این خانه مربوط به دسترسی مستقیم به سامانه "پار یاب شهری" آن است که در کل بافت قدیم خرم آباد تعداد کمی از خانه‌ها دارای چنین مزیتی بوده‌اند.
      - در مجاورت ضلع جنوبی این بنا خانه اعیانی بزرگی متعلق به معین‌السلطنه چاغروند حاکم وقت لرستان در اوایل پهلوی وجود داشته که امروزه اثری از آن وجود ندارد.
    - - حمام گپ (حمام آسیا) یکی از بناهای تاریخی دوره صفویه است که در خرم‌آباد، میدان گپ و در مجاورت خیابان حافظ واقع شده است، این بنای تاریخی که خرداد ماه سال 18 با شمارهٔ ثبت 2357 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است بخش اصلی آن بر روی چهارستون سنگی قرار گرفته است و به وسیله چند پله ارتباطی از خیابان مجاور (خیابان حافظ) به سربینه مرتبط می‌گردد که در حدود سه متر از سطح خیابان پائین‌تر است.