Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ไต ( kidney ) - Coggle Diagram

- - - - มีปัสสาวะออกน้อยกว่า 400 มิลลิลิตรต่อวัน อย่างทันทีทันใดหรือไม่มีปัสสาวะออกเลย มีของเสียคั่ง (Blood urea nitrogen และ Creatinine สูง) ทำให้มีอาการของภาวะยูรีเมีย ได้แก่ คลื่นไส้อาเจียน เบื่ออาหาร เยื่อบุช่องปากอักเสบ ท้องผูก ท้องเสีย เลือดออกในกระเพาะอาหาร ซึม ชัก หรือไม่รู้สึกตัว มีภาวะเป็นกรดจากการเผาผลาญ (Metabolic acidosis) ทำให้มีอาการหายใจเร็วลึก (Kussmaul's respiration) บวม อาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว ปอดบวมน้ำ มีโปแตสเซียมในเลือดสูง โซเดียมในเลือดต่ำ เมื่อพ้นระยะ 2 สัปดาห์แล้ว ผู้ป่วยจะมีปัสสาวะออกมากขึ้น และเข้าสู่ภาวะปกติ
    - - Intrarenal failure; Intrinsic renal failure; Parenchymal renal failure ทำให้ตัวกรองของไตเสียหน้าที่ และแบ่งเป็น Nephrotoxic, Inflammatory หรือ Ischemic
      - Postrenal failure เกิดจากการอุดตันของปัสสาวะจากไตทั้งสองข้างซึ่งนำไปสู่ Postrenal failure สาเหตุอาจเกิดจากกระเพาะปัสสาวะ (Bladder) ท่อไต (Ureters) ท่อปัสสาวะ (Urethra) ซึ่งการอุดตันของกระเพาะปัสสาวะเป็นผลมาจากการใช้ยาต้านโคลิเนอร์จิก ระบบประสาทอัตโนมัติเสียหน้าที่ ติดเชื้อ มีก้อนเนื้องอก ท่อไตอุดตันทำให้ปัสสาวะจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะน้อยลงซึ่งเกิดจากมีก้อนเลือดอุดตัน มีนิ่ว บวมหรืออักเสบ มีเนื้อตายที่ไต มีพังผืดหรือมีเลือดออกด้านหลังเยื่อบุช่องท้อง การผ่าตัดก้อนเนื้องอกหรือผลึกของกรดยูริก การอุดตันจากท่อปัสสาวะเกิดจากก้อนเนื้องอกหรือมีการตีบแคบ ไตวายทั้งสามชนิดนี้จะมีปัสสาวะน้อย (Oliguric phase) มีปัสสาวะน้อยกว่า 30 มิลลิลิตรต่อชั่วโมง หรือ 400 มิลลิลิตรต่อวัน 2-3 วันต่อสัปดาห์ ระดับยูเรีย ครีอะตินิน และยูริกในซีรัมสูง การเสียสมดุลของอิเล็กโทรไลต์ มีอาการท่อไตและเซลล์ภายในบวมปัสสาวะมาก (Diuretic phase) ระยะนี้ไม่สามารถเก็บโซเดียมและน้ำไว้ มีอาการปัสสาวะมากกว่า 400 มิลลิลิตรต่อ 24 ชั่วโมง เป็นสาเหตุให้ขาดน้ำและเสียสมดุลของอิเล็กโทรไลต์ในเลือด มี BUN สูง ต่อมามีการสูญเสียโปแตสเซียม โซเดียม และน้ำ ระยะนี้อาจมีอาการเป็นวันหรือเป็นสัปดาห์ และระยะฟื้นกลับคืนสู่สภาพเดิม (Recovery phase) หากระยะถ่ายปัสสาวะมากได้รับการแก้ไข อาการจะดีขึ้นกลับสู่ภาวะปกติหรือไตมีหน้าที่ใกล้เคียงกับปกติมากกว่า 3-12 เดือน
      - Prerenal failure เกิดขึ้นตามมาเมื่อมีเลือดไปเลี้ยงไตลดลง เช่น ภาวะปริมาตรเลือดลดลง ความดันเลือดต่ำ หลอดเลือดหดตัว หรือเลือดที่บีบออกจากหัวใจไปเลี้ยงร่างกายไม่พียงพอ ภาวะเลือดเป็นพิษเนื่องจากมีไนโตรเจนหรือมียูเรียในเลือดหรือมีของเสียไนโตรเจนสูงในเลือด (Azotemia) เมื่อเลือดไปเลี้ยงไตถูกขัดขวาง ทำให้นำออกซิเจนและขาดเลือดทำให้ไตเสียหน้าที่ ท่อไตมีออกซิเจนไปเลี้ยงลดลง Azotemia เป็นผลที่ตามมาของเลือดไปเลี้ยงไตลดลง ทำให้อัตราการกรองของหน่วยกรองปัสสาวะ (Glomerular filtration rate; GFR) ลดลง และเพิ่มการดูดซึมโซเดียมและน้ำของท่อไต ซึ่ง GFR ที่ลดลง เป็นสาเหตุทำให้เกิดความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์และภาวะเลือดเป็นกรดเนื่องจากความผิดปกติของการเผาผลาญสารอาหาร
    - - สาเหตุที่ไต ( Intrarenal ) เกิดขึ้นจากการมีพยาธิสภาพที่เนื้อไต ซึ่งอาจจะเป็นส่วน glomerular capillaries , tubules หรือ interstitial cell ได้แก่
        
        การอุดกั้นในหลอดไตฝอย ( Intratubular obstruction )
        
        ไตได้รับบาดเจ็บ ( Renal injury ) จากการถูกกระทบกระแทก ถูกแทง เป็นต้น
        
        การอักเสบหรือติดเชื้อ(Infections) ได้แก่ Glomerulonephritis, Acute interstitial nephritis, Acute pyelonephritis
        
        พยาธิสภาพที่หลอดเลือดของไต
        
        สารเคมีหรือยาที่มีพิษต่อไต ( Nephrotoxins ) ได้แก่ พิษจากพืช และสัตว์ ยาปราบวัชพืช สารทึบแสง ยา รักษามะเร็ง สารโลหะหนัก เช่น ปรอท สารหนู แคดเมียม สารอินทรีย์ เช่น คาร์บอนเตตระคลอไรด์ คลอโรฟอร์ม เมทานอล ยาปฏิชีวนะ เช่น aminoglycocides, amphotericin B, sulfonamides
        
        สาเหตุจากPrerenal ที่ไม่ได้รับการแก้ไขเป็นระยะเวลานานๆ
      - สาเหตุถัดจากไต ( Postrenal ) เกิดข้ึนเนื่องจาก มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะส่วนล่างของไต ต้ังแต่ ปลายท่อปัสสาวะ กระเพาะปสั สาวะ และท่อไต 2 ข้าง
        
        การอุดก้ันทางออกของกระเพาะปัสสาวะ ( Bladder outlet obstruction )
        
        ปัญหานอกท่อไต เช่น เนื้องอกในช่องท้อง
        
        การอุดก้ันในท่อปัสสาวะ ( Ureteral obstruction )
      - สาเหตุก่อนไต (Prerenal) เกิดเนื่องจากมีปัจจัย หรือ ภาวะที่ทําให้เลือดไปเลี้ยงไตลดลง โดยที่หลอดไตฝอย ของไต ( tubular ) ยังไม่ถูกทําลาย ทําให้มีปัสสาวะลดลง ซ่ึงจะพบได้ในภาวะต่อไปนี้
        
        ปริมาณเลือดออกจากหัวใจใน 1 นาที ลดลง (Decreased cardiac output)
        
        การขยายตัวของหลอดเลือดส่วนปลาย
        
        ปริมาณการไหลเวียนเลือดลดลง ( Hypovolemia )
        
        ความผิดปกติของหลอดเลอืดที่ไปเลี้ยงไต
    - - ภาวะไตวายเฉียบพลัน (Acute kidney injury) คือภาวะที่ไตทำงานลดลงซึ่งเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ววนระยะเวลาเป็นชั่วโมงหรือเป็นวัน ทำให้ไตไม่สามารถขับของเสียออกไปได้และไม่สามารถรักษาสมดุลของสารน้ำ เกลือแร่ และความเป็นกรดด่างในเลือดได้
    - - ระยะของไตวายเฉียบพลัน
        ภาวะ AKI หมายถึง ภาวะท่ีมีการสูญเสียการทํางานของไตโดยวัดจากการลดลงของ GFR อ้างอิงตามเกณฑ์ การวินิจฉัย acute renal failure ที่เรียกว่า RIFLE criteria ประกอบด้วย 5 ระยะดังน้ี
        
        ระยะที่ 3 Failure เป็นระยะที่มีการเพิ่มของระดับซีรัมครีเอตินินในเลือดมากกว่า 3 เท่าของระดับปกติ หรือมีระดับซีรัมครีเอตินินมากกว่า 4 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร หรือมีการเพ่ิมระดับซีรัมครีเอตินินมากกว่า 0.5 มิลลิกรัมต่อ เดซิลิตร หรือมีปริมาณปัสสาวะน้อยกว่า 0.3 มิลลิลิตร ต่อน้ําหนักกิโลกรัมต่อชั่วโมง ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน 24 ช่ัวโมง หรือไม่มีปัสสาวะในเวลา 12 ช่ัวโมง
        
        ระยะที่ 4 Loss เป็นระยะท่ีมีการสูญเสียการทํางานของไตติดต่อกันนานมากกว่า 4 สัปดาห์
        
        ระยะที่ 2 Injuryเป็นระยะที่มีการเพิ่มของระดับซีรมัครเีอตินินในเลอืดมากกว่า2เท่าของระดับปกติหรือ มีการลดลงของ GFR มากกว่าร้อยละ 50 หรือมีปริมาณปัสสาวะน้อยกว่า 0.5 มิลลิลิตร ต่อน้ําหนักกิโลกรัมต่อชั่วโมง ติดต่อกันมากกว่า 12 ช่ัวโมง
        
        ระยะที่ 5 ระยะ End stage kidney disease: ESKD คือ เป็นระยะที่มีการสญู เสียของไต กลา่ วคืออาการ ไตวายเฉียบพลัน เป็นระยะเวลาตดิ ต่อกันมากกว่า 3 เดือน
        
        ระยะที่ 1 ระยะเสี่ยง (Risk) เป็นระยะที่มีการเพิ่มของระดับซีรัมครีเอตินินในเลือดมากกว่า 1.5 เท่าของ ระดับปกติ หรือมีการลดลงของ GFR มากกว่าร้อยละ 25 หรือมีปริมาณปัสสาวะน้อยกว่า 0.5 มิลลิลิตร ต่อน้ําหนัก กิโลกรัมต่อช่ัวโมง ติดต่อกันมากกว่า 6 ชั่วโมง
    - - มีการเสียเลือด มีการทำลายของเม็ดเลือดแดง กล้ามเนื้อถูกทำลาย มีนิวอุดตันทางเดินปัสสาวะ จากการตรวจร่างกายพบหลอดเลือดดำที่คอโป่ง มีอาการหอบเหนื่อยคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร มีเลือดออกในทางเดินอาหารกล้ามเนื้ออ่อนแรง อาการสับสน หรือชัก
      - การตรวจปัสสาวะจะพบความถ่วงจำเพาะมีค่าคงที่หรือสูงขึ้น ครีอะนินลดลง ออสโมลาลิตี้ 250-350 มิลลิออสโมส
      - ตรวจเลือดจะพบค่า Blood urea nitrogen (BUN), Creatinine (Cr) สูงกว่าปกติ BUN : CI = 10: 1 หรือต่ำกว่าค่าอิเล็กโทรไลต์พบค่า HCO ต่ำ
      - ตรวจจำนวนเม็ดเลือด (Complete blood count, CBC) พบระดับฮีมาโตคริทและระดับฮีโมโกลบินต่ำ
      - อาจวินิจฉัยโดยการเอกซเรย์ทรวงอกพบภาวะน้ำเกินหัวใจล้มเหลว ปอดบวมน้ำ ตรวจอัลตราซาวนด์ดูขนาดของไตและการอุดตันในทางเดินปัสสาวะ
  - - - โรคติดเชื้อ เช่น กรวยไตอักเสบเรื้อรัง (Chronic pyelonephritis) , ไตอักเสบ (Glomerulonephritis)
        
        การอุดตันของทางเดินปัสสาวะ เช่น นิ่วในไต ต่อมลูกหมากโต ท่อปัสสาวะตีบ เนื้องอก
        
        ความผิดปกติของหลอดเลือด โรคที่ทําให้หลอดเลือดไปเลี้ยงที่ไตตีบแคบ เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน
        
        ความผิดปกติทางอิมมูน เช่น SLE , Polyateritis , systemic sclerosis
        
        สารพิษ เช่น สารเคมี ยาฆ่าแมลง เห็ดที่เป็นพิษ สารโลหะหนัก ยาแก้ปวด
        
        โรคทางกรรมพันธ์ เช่น Polycystic Kidney และ Medullary cystic diseas
    - - เมื่อหน่วยไต (Nephron) ถูกทำลายจะทำให้ความสามารถในการขจัดของเสียออกจากเลือดลดลงหรืออัตราการกรองของหน่วยกรองปัสสาวะ (Glomerular filtration rate; GFR) ลดลง ปกติ GFR = 125 มิลลิลิตร / นาทีผู้ป่วยไตวายเรื้อรังจะมี GFR เป็นร้อยละ 35-50 ของปกติ หากผู้ป่วยมี GFR <10-20 มิลลิลิตร / นาทีหรือ GFR น้อยกว่าร้อยละ 10 ของปกติซึ่งหมายถึงหน่วยไตสูญเสียการทำหน้าที่ไปมากกว่าร้อยละ 85 หรือเรียกว่าไตวายระยะสุดท้ายผู้ป่วยในระยะนี้จะมีการคั่งของของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญโปรตีนทำให้ Blood urea nitrogen (BUN) และ Creatinine (Cr) ในเลือดสูงขึ้น เรียกว่าภาวะยูรีเมีย (Uremia)
    - - ภาวะไตวายเรื้อรัง (Chronic renal failure; CRF) หรือปัจจุบันนิยมใช้คําว่า Chronic kidney disease; CKD เป็น ภาวะที่มีการสูญเสียหน้าที่การทํางานของไตอย่างช้าๆ โดยไม่สามารถกลับคืนสู่ภาวะปกติได้ ผู้ป่วยจะแสดงอาการไตวาย ต่อเมื่อหน่วยไต (nephron) เสียไปมากกว่าร้อยละ 60-80 ทําให้ไตไม่สามารถรักษาสมดลุ ของน้ำอิเล็คโตรลัยต์ ภาวะกรด ด่าง และขับของเสียออกได้ตามปกติเป็นผลให้มีของเสียคั่งเกิดภาวะuremiaจะต้องแก้ไขโดยการทํา dialysis หรือผ่าตัด เปลี่ยนไต ซึ่งสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย ได้กําหนดวา่ผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังหมายถึงผู้ป่วยทมี่ีลักษณะอย่างใด อย่างหนงึ่ ใน 2 ข้อต่อไปนี้
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะไตผิดปกตินานตดิตอ่กันเกิน 3 เดือนทั้งนี้ ผู้ป่วยอาจจะมีอัตรากรองของไต (Glomerular filtration rate; GFR) ผิดปกติ หรือไม่ก็ได้
        
        ผู้ป่วยที่มี GFR น้อยกว่า 60 mL/min/1.73m2 ติดต่อกนั เกิน 3 เดือน โดยที่อาจจะตรวจพบหรือ ไม่พบว่ามรี่องรอยของไตผิดปกติก็ได้
    - - เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน และอาจอาเจียนเป็นเลือด อ่อนเพลีย - ตัวซีด โลหิตจาง - คันตามตัว - อาจมีอาการชัก สมองหยุดทำงาน และหมดสติ - เป็นหมัน และหมดสมรรถภาพทางเพศ - มีอาการบวมบริเวณรอบดวงตา เท้า และท้อง โดยจะเป็นรอยบุ๋มเมื่อออกแรงกด - ประจำเดือนขาด (ในผู้หญิง) - มีอาการปวดเอว หรือบริเวณหลังด้านข้าง - ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะตอนกลางคืน
    - - การแบ่งระยะของ CKD จะใช้ค่า GFR หรือ glomerular filtration rate ซึ่งเป็นปริมาณเลือดที่ไหลผ่านตัวกรองของไตในหนึ่งนาทีเป็นตัวบอกการทำงานของไตที่ดีที่สุดค่านี้แพทย์คำนวณมาจากค่าครีเอตินิน (Cr หรือ creatinine) ซึ่งได้จากการเจาะเลือดโดยเอาไปคำนวณร่วมกับอายุเพศและเผ่าพันธุ์ของแต่ละคนบางทีจึงเรียกว่า eGFR โดยที่ตัว e ย่อมาจาก estimated หมายถึงว่าได้มาจากการคำนวณค่า GFR ทำให้แพทย์บอกได้ว่าโรคไตเรื้อรังของท่านอยู่ในระยะใดโดยระยะ (Stage) ของโรคไตเรื้อรังแบ่งเป็น 5 ระยะดังนี้
        
        ระยะที่ 3 (GFR 30-59 มล. / นาที) ไตทำงานผิดปกติปานกลางไม่ว่าจะตรวจพบพยาธิสภาพที่ไตหรือไม่ก็ตาม
        
        ระยะที่ 4 (GFR 15-29 มล. / นาที) ไตทำงานผิดปกติมาก
        
        ระยะที่ 2 (GFR 60-89 มล. / นาที)
        
        ระยะที่ 5. (GFR ต่ำกว่า 15 หรือต้องล้างไต) ไตวายระยะสุดท้าย
        
        ระยะที่ 1 (GFR 90 มล./นาที ขึ้นไป)ตรวจพบพยาธิสภาพที่ไตแล้ว แต่ไตยังทํางานปกติ
  - - - 2.1 อาหาร ในผู้ป่วยไตวายไม่ว่าจะอยู่ในระยะใดก็ตามมีความจำเป็นต้องควบคุมเนื่องจากไตเสื่อมสมรรถภาพในการขับของเสียออกจากร่างกายดังนี้และ จำกัด สารอาหาร-จำกัด จำนวนโปรตีนควรได้รับโปรตีนที่มีคุณภาพเช่นเนื้อสัตว์ไข่วันละ 0.5-1 กรัม / น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมในรายที่มีภาวะยูรีเมียรุนแรงอาจให้โปรตีน 10-20 กรัม / วัน-จำกัด โซเดียมขึ้นอยู่กับสมรรถภาพของไตในระยะปัสสาวะมากอาจยังไม่จำเป็นต้อง จำกัด โซเดียม แต่ในระยะสุดท้ายที่ไตไม่สามารถขับน้ำออกได้ทำให้ร่างกายบวมจำเป็นต้อง จำกัด โซเดียมเหลือวันละ 2-4 กรัมผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหารกระป๋องของหมักดองซอสน้ำปลาซีอิ้วเป็นต้น-จำกัด โปตัสเซียม ได้แก่ กล้วยส้มถั่วเมล็ดแห้งผลไม้แห้งเกาลัดมะพร้าวมะขามทุเรียนเป็นต้น-จํากัดฟอสเฟตเช่นนมไข่แดง เป็นต้น
      - 2.2 การจำกัดน้ำ หลักการให้น้ำแก่ผู้ป่วยภาวะไตวายนั้นคิดจากจำนวนปัสสาวะที่ออกมารวมกับจำนวนน้ำที่สูญเสียไปกับลมหายใจและเหงื่อประมาณวันละ 500-1000 ซีซีควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีน้ำมากเช่นก๋วยเตี๋ยวผลไม้ถ้าจำเป็นต้องรับประทานควรนับจำนวนน้ำรวมไปด้วย
      - 2.3 ยา
        
        แก้ไขภาวะโปตัสเซียมสูงให้ Kayexalate ทางปากหรือสวนเข้าทางทวารหนักหรือให้อินสุลินและกลูโคสหรือให้แคลเซียมไบคาร์บอเนตหรือ 7.5% NaHCO, ทางหลอดเลือดดำ
        
        แก้ไขความไม่สมดุลของแคลเซียมและฟอสฟอรัสโดยให้ยา Aluminum hydroxide gel ซึ่งเป็นยาที่ไปจับฟอสเฟตทำให้มีระดับฟอสเฟตลดลง
        
        แก้ไขภาวะกรดในร่างกายโดยให้ 7.5% NaHCO3 แต่ถ้ายังมีอาการดังกล่าวอาจต้องทำ Dialysis
        
        แก้ไขภาวะโลหิตจางโดยให้เลือดหรือให้ฮอร์โมนสังเคราะห์ erythropoietin (Epectin)
        
        ควบคุมภาวะความดันโลหิตสูงโดยให้ยาลดความดันโลหิตพร้อมกับการ จำกัด น้ำและโซเดียมร่วมกับยาขับปัสสาวะ
        
        ป้องกัน stress ulcer โดยให้ยา H, receptor blockers หรือ sucrafate
    - - 1.1 สาเหตุจากร่างกายขาดเลือดและน้ำต้องให้เลือดหรือสารต่างๆทดแทนอย่างรวดเร็วและอาจพิจารณาให้ยาขับปัสสาวะเช่น Mannital, Furosemide ร่วมด้วย
      - 1.2 สาเหตุจากภาวะร่างกายอุดตันเช่นนิ้วลิ่มเลือดหรือมีก้อนเนื้องอกมักพบปัญหาการติดเชื้อร่วมด้วยเสมอการแก้ไขต้องรักษาภาวะยูรีเมียโดยการทำ Dialysis ก่อนแล้วจึงแก้ไขหรือรักษาภาวะอุดตันโดยการผ่าตัดร่วมกับการให้ยาปฏิชีวนะโปรตีน
- - - - การปรับสมดุลน้ำในร่างกาย
        
        ไตเป็นอวัยวะที่สำคัญในการควบคุมการขับหรือเก็บน้ำไว้ในร่างกาย เมื่อร่างกายขาดน้ำ เช่น อากาศร้อนจัด และเสียน้ำไปทางเหงื่อมาก ร่างกายจะปรับสมดุลน้ำ โดยจะกระหายน้ำและดื่มน้ำมากขึ้น เพื่อเป็นการทดแทนน้ำที่เสียไป ร่างกายจึงจะอยู่ในภาวะสมดุล หรือเมื่อดื่มน้ำเป็นจำนวนที่มากเกินความต้องการ ไตก็จะทำหน้าที่ขับน้ำส่วนเกินออกเช่นเดียวกัน แต่เมื่อใดที่ไตผิดปกติ ทำให้ร่างกายไม่สามารถปรับสมดุลน้ำได้ จะเกิดภาวะน้ำเกินหรือภาวะขาดน้ำ ซึ่งถ้ารุนแรงมาก จะทำให้มีผลกระทบต่อสมอง จนมีอาการสับสน ซึม และชักได้
      - การปรับสมดุลของสารเกลือแร่และกรด-ด่างในร่างกาย
        
        ตามปกติไตสามารถขับเกลือแร่ส่วนที่เกินความต้องการออกมาในรูปของปัสสาวะได้ เช่น เมื่อรับประทานอาหารรสเค็มจัด ร่างกายจะปรับเกลือแร่จนรู้สึกกระหายน้ำ ทำให้ต้องดื่มน้ำมากขึ้น และจะขับเกลือแร่ส่วนเกินที่คั่งค้างอยู่ออกจากร่างกาย ทางปัสสาวะ แต่ถ้าไตเสียหน้าที่ คือ ไม่สามารถขับเกลือแร่ที่เกินได้ จะทำให้เกิดอาการบวมบริเวณใบหน้า มือ และเท้า ถ้าอาการรุนแรงก็มีผลเสียต่อหัวใจด้วย
      - การกำจัดของเสียออกจากร่างกาย
        
        ร่างกายมีกระบวนการขับของเสียออกจากร่างกายหลายวิธี เช่น ขับออกทางอุจจาระ ทางเหงื่อ ทางลมหายใจ ทางปัสสาวะ การเผาผลาญโปรตีนจากอาหาร และการทำงานของกล้ามเนื้อ ซึ่งทำให้เกิดของเสียที่เรียกว่า ยูเรีย (urea) และครีอะตินิน (creatinine) ซึ่งจะถูกขับออกทางไต
      - การผลิตฮอร์โมนหลายชนิดในร่างกาย
        
        ฮอร์โมนเรนิน
        
        ช่วยควบคุมความดันโลหิตของร่างกาย และการดูดซึมของเกลือแร่ที่ไต ซึ่งมีผลต่อความดันโลหิตเช่นกัน ดังนั้น ถ้าไตเสื่อม จะเกิดความผิดปกติของการหลั่งฮอร์โมนเรนิน มีผลทำให้เกิดความดันโลหิตสูงได้
        
        ฮอร์โมนอิริโทรพอยอีติน เป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดจากไขกระดูก ถ้าไตสูญเสียการทำงานอาจส่งผลไปถึงการสร้างของเม็ดเลือดลดลงทำให้เกิดเป็นภาวะโลหิตจางหรือซีดได้
        
        เป็นฮอร์โมนที่จำเป็น ช่วยให้ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดง ในกรณีที่ไตเสียหน้าที่ การหลั่งสารนี้จะลดลง ทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงน้อยลง และเกิดภาวะโลหิตจางได้
        
        วิตามินดี ช่วยเสริมสร้างกระดูกและสะสม Ca และ P ในกระดูกเสริมสร้างแคลเซียม ถ้าไตสูญเสียหน้าที่จะส่งผลต่อการสร้างแคลเซียมที่กระดูกเกิดเป็นกระดูกพรุนได้
        
        ช่วยควบคุมการดูดซึมแคลเซียมจากอาหาร และช่วยในการเสริมสร้างกระดูก หากไตเสื่อม จะทำให้วิตามินดีไม่สามารถทำงานได้ มีผลทำให้ระดับของแคลเซียมในเลือดลดลงและกระดูกเสื่อมได้ โดยทั่วไป วิตามินดีได้รับจากอาหารและสังเคราะห์ผ่านกระบวนการของผิวหนังที่ได้รับแสงอาทิตย์ ซึ่งมีแสงอัลตราไวโอเลต
    - - กรวยไต (Renal pelvis) ทำหน้าที่ เป็นตัวรับของเหลวที่ได้จากการฟอกเลือด
      - ท่อไต (Ureter) มีสองข้าง ทำหน้าที่ลำเลียงของเหลวลงไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
      - กระเพาะปัสสาวะ (Urinary bladder) ทำหน้าที่กักเก็บของเหลวเพื่อรอการระบาย
      - ท่อปัสสาวะ (Ureter) ทำหน้าที่ในการเป็นช่องทางการระบายของเหลวสู่ภายนอก
  - - - Glomerulus
        
        โกลเมอรูลัส ( glomerurus )
        
        เป็นกลุ่มหลอดเลือดฝอยพันกันเป็นก้อนกลม เป็นหลอดเลือดที่พาสารต่าง ๆ มากรองออก หลอดเลือดฝอยโกลเมอรูลัสนี้แยกมาจากหลอดเลือดแดง
        
        อาฟเฟอเรนต์อาร์เทอริโอล ( afferent arteriole ) ซึ่งเป็นแขนงย่อยแยกจากรีนัลอาร์เทอร์รี ( renal artery ) อีกทีหนึ่ง หลอดเลือดฝอยนี้ เมื่อออกจากโกลเมอรูลัสจะรวมเป็นหลอดเลือดแดงเอฟเฟอเรนต์อาร์เทอร์ริโอล ( afferent arteriole ) แล้วแตกแขนงเป็นร่างแหคลุมท่อของหน่วยไตส่วนพรอกซิมอล และส่วนดิสตอล เรียกว่า หลอดเลือดฝอย เพอริทิวบูลาร์ ( peritubular capillaries ) นอกจากนี้หลอดเลือดฝอยยังแผ่ลงไปคลุมห่วงเฮเล โดยหลอดเลือดฝอยจะโค้งขนานกันไปกับห่วงเฮนเล เรียกหลอดเลือดฝอยนี้ว่า วาซาเรกตา ( vasa recta ) หลังจากนี้
        
        หลอดเลือดฝอยเล่านี้จะรวมกันออกมาเป็นหลอดเลือดดำส่งไปยังรีนัลเวน ( renal vein )
      - Bowman’s capsule
        
        โบว์แมนส์แคปซูล ( Bowman s capsule ) เป็นส่วนของท่อหลอดไตที่พองออกเป็นกระเปาะคล้ายถ้วย ล้อมรอบกลุ่มหลอดเลือดฝอยโกลเมอรูลัสไว้ โบว์แมนแคปซูลประกอบด้วย
        ผนังบาง ๆ 2 ชั้น ผนังหลอดเลือดฝอยโกลเมอรูลัสจะแนบชิดกับเยื่อชั้นในของโบว์แมนแคปซูล ช่องว่างระหว่างเยื่อ 2 ชั้นของโบว์แมนแคปซูล เรียกว่า ช่องว่างภายในแคปซูล ( Intracapsular space ) ช่องว่างนี้ติดต่อกับส่วนที่เป็นท่อของหน่วยไต ( convoluted tubule )
    - - Proximal tubule
        
        ท่อขดส่วนต้น หรือ พรอกซิมอล คอนโวลูเตด ทิวบูล ( proximal convolutrd tubule ) มีลักษณะเป็นท่อขดไปมาเป็นบริเวณที่มีการดูดซึมสารกลับเข้ากระแสเลือดได้มากที่สุด ( ราว 65 % ) ซึ่งเกิดขึ้นทั้งโดยวิธีแอกทีฟทรานสปอร์ต และพาสซีฟทรานสปอร์ต
      - Henle’s loop
        
        ห่วงเฮเลน หรือ เฮนเลส์ลูป ( Henle s loop ) เป็นหลอดโค้งรูปตัวยู อยู่ถัดจากท่อขดส่วนต้น เฮนเลส์ลูปยื่นเข้ามาในเนื้อไตส่วนเมดัลลา
      - Distal tubule
        
        ท่อขดส่วนท้าย หรือ ดิสตอล คอนโวลูเตด ทิวบูล ( distal convoluted tubule ) เป็นท่อขดไปมาคล้ายท่อขดส่วนต้น อยู่ถัดจากห่วงเฮนเลเข้ามาในเนื้อไตชั้นคอร์เทกซ์ตอนปลาย
        ของท่อขดส่วนท้าย จะเปิดเข้าสู่ท่อรวม หรือคอลเลกติง ดักท์ ( collecting duct ) หรือ คอลเลกติงทิวบูล ( collecting tubule ) ต่อจากนั้นจะเปิดออกสู่กรวยไต (pelvis ) และส่งไปยังท่อไต ( ureter ) เพื่อนำน้ำปัสสาวะไปเก็บที่กระเพาะปัสสาวะ เพื่อรอเวลาขับถ่ายทิ้งไป ทั้งท่อขดส่วนต้นและท่อขดส่วนท้าย ส่วนใหญ่อยู่ในชั้นคอร์เทกซ์ แต่ห่วงเฮนเลและท่อรวมอยู่ในชั้นเมดัลลา
      - Collecting tubule
        
        เป็นท่อไตส่วนปลายของ nephron นั่นคือต่อมาจาก distal convoluted tubule ให้เป็น collecting tubule จากนั้นจะมาเชื่อม และรวมกันเป็นท่อขนาดใหญ่ขึ้น เรียกว่า collecting duct of Bellini เทลงสู่ area cribosa หน้าที่ของไตส่วนนี้มีความสำคัญเกี่ยวกับการทำให้น้ำปัสสาวะเข้มข้น ภายใต้การควบคุมของ Antidiuretic hormone (ADH)
  - - - การดูดกลับและการขับสารต่างๆ
        
        มีกลไกดังนี้
        
        โปรตีน ในวันหนึ่งโปรตีนจะกรองออกมาได้มากถึง 30 กรัม ถ้า โปรตีนไม่ถูกดูดกลับเข้าไป ร่างกายจะเสียโปรตีนไปอย่างมาก ตามความเป็นจริงแล้วร่างกายจะดูดโปรตีนกลับเข้าไปหมด แต่เนื่องจากโมเลกุลของโปรตีนใหญ่จะใช้วิธีธรรมดาไม่ได้ ต้องใช้วิธีที่เรียกว่า ไพโนไซโตชีส (pinocytosis) คือโปรตีนจะไปติดกับเยื่อหุ้มเซลล์ แล้วถูกเยื่อหุ้มเซลล์หุ้มเอาไว้ จากนั้นจะถูกย่อยและขนส่งผ่านผนังเซลล์ได้ สำหรับกรดอะมิโนที่ถูกกรองออกมาจะถูกดูดกลับหมดที่หลอดไตฝอยส่วนต้นด้วย
        
        กลูโคส กลูโคสที่กรองออกมาจะถูกดูดกลับหมดที่หลอดไตฝอยส่วนต้น เชื่อว่าการดูดกลับโดยอาศัยเอนไซม์ ฟอสฟอรีเลส (phosphorylase) คือจะรวมเป็นกลูโคส ฟอสเฟต (glucose-6-phosphate) เมื่อเข้าไปในเซลล์แล้วจะปล่อยฟอสเฟตออกมา ถ้ากลูโคสในเลือดมีมากกว่า 160-180 มิลลิกรัม ต่อ 100 มิลลิลิตร จะถูกขับออกมาในปัสสาวะ ทั้งนี้เพราะว่าเกินจำนวนของเอนไซม์ที่มีอยู่ ความสามารถของไตที่จะดูดกลูโคสได้ ในชาย 375 มิลลิกรัม/นาที และใน หญิง 350 มิลลิกรัม/นาที
        
        สารที่เป็นผลจากเมตาโบลิซึม ร้อยละ 40 ของยูเรียถูกดูดกลับตลอดทางเดินของหลอดไตฝอย ส่วนครีเอตินีนไม่ถูกดูดโดยหลอดไต ฝอย หากยังถูกขับออกมาบ้างที่หลอดไตฝอยส่วนต้น จึงทำให้ครีเอตินีนที่ขับออกมาในปัสสาวะมีปริมาณเพิ่มจากที่กรองออกมาอีกร้อยละ 20
        
        อิเล็กโทรไลต์ มีกลไกการขนส่งผ่านหลอดไตฝอย คือ โซเดียมที่กรองออกมาจะถูกดูดกลับที่หลอดไตฝอยส่วนต้นประมาณร้อยละ 90 โดยกลไกแอ็คทีฟอีกร้อยละ 10 ถูกดูดกลับที่หลอดไตฝอยส่วนปลาย โดยการสร้างโพแทสเซียมออกมาแลกเปลี่ยนร้อยละ 9 อีกจำนวนเล็กน้อยเพียงร้อยละ 1 ถูกดูดกลับโดยแลกเปลี่ยนกับไฮโดรเจนไอออนที่หลอดไตฝอยสร้างขึ้น
      - การดูดซึมน้ำกลับ
        
        มีกลไกแยกได้เป็น ๒ ตอน
        
        ก. ที่หลอดไตฝอยส่วนต้น (proximal tubule) น้ำที่กรองออกมา จะถูกดูดกลับที่หลอดไตฝอยส่วนต้นประมาณร้อยละ ๘๕ โดยกลไกพาสซีฟ เรียกได้ว่าเป็นการดูดซึมกลับที่จำต้องกระทำ (obligatory reabsorption) เพราะเป็นการดูดซึมกลับที่มีปริมาณคงที่ไม่ค่อยเปลี่ยน แปลง ทั้งนี้เนื่องจากในหลอดไตฝอยส่วนต้น อิเล็กโทรไลต์ถูกดูดกลับเข้า โดยมีกลไกแอ็คทีฟ น้ำจึงถูกดูดตามเข้าไปด้วย ตามความดันออสโมติคเมื่อ สารน้ำผ่านออกจากหลอดไตฝอยส่วนต้น จะเหลือเพียง ๑๖ ลูกบาศก์เซนติ เมตร/นาที (กรองออกมาจากโกลเมอรูลัส ๑๒๕ ลูกบาศก์เซนติเมตร/นาที) และมีคุณสมบัติเป็นไฮโปโทนิค (hypotonic) เพราะน้ำไม่สามารถจะตามโซเดียมเข้าไปได้ทัน
        
        ข. ที่หลอดไตฝอยส่วนปลาย (distal tubule) เมื่อสารน้ำผ่านเข้าไปถึงหลอดไตฝอยส่วนปลาย ยังมีกลไกแอ็คทีฟที่ดูดโซเดียมกลับไปอีก แต่ปริมาณน้ำซึ่งอยู่ในหลอดไตฝอยส่วนปลายนี้ถูกดูดซึมกลับเข้าไปได้มากหรือ น้อยขึ้นอยู่กับการให้ผ่าน (pemeability) ของผนังเซลล์ ซึ่งขึ้นอยู่กับฮอร์ โมน เอดีเอ็ช (antidiuretic hormone, ADH) การดูดน้ำที่หลอดไต ฝอยส่วนปลายนี้เปลี่ยนแปลงได้ซึ่งเรียกว่า การดูดซึมกลับโดยสมัคร (facultative reabsorption) ตามปกติน้ำจะถูกดูดที่หลอดไตฝอยส่วน ปลายอีกประมาณ ๑๕ ลูกบาศก์เซนติเมตร/นาที จะเหลือออกไปเป็นปัสสาวะ เพียง ๑ ลูกบาศก์เซนติเมตร/นาที คือประมาณ ๑-๒ ลิตรต่อวัน