Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Ai đã đặt tên cho dòng sông? - Coggle Diagram
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
Thông tin chung
Cuộc đời tác giả
Hoàng Phủ Ngọc Tường Ông sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937, tại thành phố Huế
Ông từng là Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên-Huế, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt
Là một trong những nhà văn chuyên về bút kí
Phong cách sáng tác
Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lý...
Tất cả được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa
Hoàn cảnh sáng tác
"Ai đã đặt tên cho dòng sông?" là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế, ngày 4/1/1981, in trong tập sách cùng tên
Đoạn trích này nằm ở phần một cộng với lời kết của tác phẩm
Bài bút kí có nhan đề và câu kết lại đoạn trích là một câu hỏi: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Đây là một câu hỏi tu từ nhằm mục đích khẳng định vẻ đẹp biến ảo của con sông cũng đẹp như chính cái tên của nó
Sông Hương từ góc độ địa lí
Ở thượng nguồn
Sông Hương “là bản trường ca của rừng già”: vẻ đẹp oai hùng, hung bạo, trữ tình
Sông Hương “như một cô gái Di – gan phóng khoáng và man dại: vẻ đẹp hoang dại, cuồng say, phóng khoáng, tự do, trong sáng
Sông Hương “trở thành người mẹ phù sa của một cùng văn hóa xứ sở – đẹp dịu dàng và trí tuệ”: đẹp dịu dàng, sâu lắng
Tác giả đã miêu tả sông Hương ở thượng nguồn có một đời sống phóng khoáng, mạnh mẽ như gái Di-gan hoang dại, lộng lẫy giữa màu đỏ chói lọi của hoa đỗ quyên rừng
Biện pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, liên tưởng, nhân hóa; các tính từ giàu sắc thái, biểu cảm, gợi cảm; nhịp văn nhanh dồn dập, mãnh liệt
Ở ngoại vi thành phố Huế
Sông Hương như “người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại” được “người tình mong đợi” đến đánh thức
Một vóc dáng mới, một sức sống mới đầy khao khát lãng mạn “ sông Hương chuyển dòng một cách liên tục”:
Từ ngã ba Tuần, chảy theo hướng nam bắc, qua hòn Chén.
Chuyển qua tây bắc, vòng qua Nguyệt Biều, Lương Quán
Đột ngột vẽ một hình cung thật tròn về phía đông bắc, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế
=> “Như một cuộc tìm kiếm có ý thức” người tình đích thực của người con gái đẹp. Lối hành văn uyển chuyển, ngôn ngữ đa dạng giàu hình ảnh. Câu văn giàu chất hòa như đường cọ của người họa sĩ
Điểm độc đáo của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố Huế đó là mảng phản quang nhiều màu trên nền trời Tây Nam thành phố
Không chỉ là cái nhìn độc đáo, ta cảm nhận trong đó biết bao trìu mến yêu dấu của tác giả khi biến sông Hương thành 1 dòng ánh sáng lấp lánh sắc cầu vồng
Đến giữa thành phố Huế
Tìm đúng đường về: vui tươi hẳn lên – người con gái trải qua bao nhiêu chặng đường, qua bao nhiêu sự đổi thay, trưởng thành đã tìm được đến với tình yêu, sánh đôi, quấn quýt bên người tình
Chào thành phố: uốn một cánh cung rất nhẹ sang Cồn Hến ⇒ Cách bộc lộ tình tứ, kín đáo, dạt dào yêu thương mãnh liệt
Linh hồn của sông Hương đồng điệu với linh hồn Huế không thể trộn lẫn
Sông Hương là bà mẹ của những khúc hát ca dao, dân ca xứ Huế
Sông Hương với Huế = cặp tình nhân lý tưởng của Truyện Kiều “tìm kiếm và đuổi bắt, hào hoa và đam mê, thi ca và âm nhạc”
Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả sông Hương như 1 khoảng ngưng đọng của thời gian, một sự dùng dằng của không gian và chính nhịp chảy này đã tạo nên nét riêng cho nó
Trước khi từ biệt Huế
“Như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ”
Sông Hương trôi đi chậm, thực chậm → an ủi người ta đừng quá sầu muộn về sự biến đổi vô thường của cuộc đời, về sự biến đổi chóng mặt của thời gian.
=> Nhà văn hình dung sông Hương như nàng Kiều trở lại tìm Kim Trọng để nói một lời thề trước khi đi xa là liên tưởng độc đáo thú vị đậm màu sắc văn chương.
Sông Hương trở thành cô gái đa tình nhưng kín đáo, có chút lẳng lơ nhưng rất đỗi chung tình
Sông Hương từ góc độ lịch sử
Là một dòng sông anh hùng
Từ xa xưa: là một dòng sông biên thùy xa xôi của đất nước các vua Hùng.
Thời trung đại
Dòng Linh Giang đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam tổ quốc Đại Việt.
Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ.
Thời chống Pháp
Sống hết lịch sử bi tráng của thế kỉ 19 với máu của các cuộc khởi nghĩa.
Đi vào thời đại Cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển.
Thời chống Mỹ: Góp phần vào chiến dịch Mậu Thân.
Là dòng sông chịu nhiều đau thương, mất mát
Là dòng sông có bề dày lịch sử
Là dòng sông của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc
=> Nét đẹp của sông Hương và cũng là của xứ Huế được tác giả khắc họa từ góc độ lịch sử.
Sông Hương từ góc độ văn hóa đời sống và thi ca
Từ góc độ thi ca
Là vẻ đẹp mơ màng “dòng sông trắng lá cây xanh” trong thơ Tản Đà
Là vẻ đẹp hùng tráng “như kiếm dựng trời xanh” của Cao Bá Quát
Là nỗi quan hoài vạn cổ trong thơ Bà huyện Thanh Quan
Là sức mạnh phục sinh tâm hồn trong thơ Tố Hữu
Đem lại nguồn cảm hứng bất tận, mới mẻ cho các thi nhân
Từ góc độ văn hoá đời sống và thi ca
Màu sương khói trên sông Hương = màu áo điều lục, một sắc áo cưới của các cô dâu trẻ trong tiết sương giáng
Vẻ trầm mặc sâu lắng của sông Hương cũng như một nét riêng trong vẻ đẹp tâm hồn của người dân xứ Huế “rất dịu dàng và rất trầm tư”
