Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะที่ 1-3 ของการคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะแทรกซ้อนในระยะที่ 1-3 ของการคลอด
PPROM
การวินิจฉัย
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Nitrazine paper test
Fern test (Arborization)
Nile blue sulfate test
ตรวจหา Placental alpha microglobulin-1 protein
การตรวจเลือด CBC และ UA เพื่อหาสาเหตุการติดเชื้อ
การตรวจภายใน
แต่กรณี PPROM ห้ามใช้มือ ควรใช้ Vaginal speculum เท่านั้น
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
ซักประวัติจากสตรีตั้งครรภ์
มีน้ำใสๆ ไหลออกจากช่องคลอดหรือไม่
มีปัสสาวะเล็ดหรือไม่
มีตกขาวมั้ย
ความหมาย
ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Preterm premature rupture of membranes: PPROM)
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเจ็บครรภ์ในอายุครรภ์ที่น้อยกว่า 37 สัปดาห์
PROM
ปัจจัยเสี่ยงของ PPROM และ PROM
มีเลือดออกในช่วงไตรมาสที่ 2-3
Pulmonary disease
ปากมดลูกสั้นในช่วงไตรมาสที่ 2
สูบบุหรี่
มีประวัติคลอดก่อนกำหนด
Low body mass index
มีประวัติถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน
เคยได้รับการเย็บผูกปากมดลูก
การติดเชื้อในโพรงมดลูกและช่องคลอด, การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
ภาวะแทรกซ้อนจากการทำหัตถการ
การเจาะตรวจน้ำคร่ำ
การเจาะเลือดจากสะดือของทารก
ในครรภ์
มดลูกมีความตึงตัวมากกว่าปกติ
น้ำคร่ำมากผิดปกติ
ครรภ์แฝด
การวินิจฉัย
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ตรวจ Nitrazine paper test
กาตรวจโดยใช้กระดาษ nitrazine แตะสิ่งคัดหลั่งบริเวณช่องคลอด
เพื่อ ทดสอบกรด-ด่างของช่องคลอด
(Normal pH 4.5 - 6 และ pH น้ำคร่ำ 7 - 7.5) Nitrazine จะเปลี่ยนสี
Fern test (Arborization)
วิธีการตรวจโดยเอาของเหลวที่ขังในแอ่งช่องคลอดไปป้ายสไลด์ทิ้งไว้ให้แห้ง ถ้าน้ำคร่ำแตกออกมาแล้ว จะเห็นผลึกรูปใบเฟิร์นเพราะ
ในน้ำคร่ำมี NaCl
Nile blue sulfate test
ตรวจโดยการเอาของเหลวในแอ่งช่องคลอดไปหยดผสมกับ 0.1 % Nile blue sulfate 1 หยด ปิดด้วย Cover slip ส่องดูใน 5 นาที ถ้าน้ำคร่ำแตกแล้วจะเห็น Sebaceous gland ติดสีแสด (มาจากทารก)
ตรวจหา Placental alpha microglobulin-1 protein
การตรวจเลือด CBC และ UA เพื่อหาสาเหตุการติดเชื้อ
การตรวจภายใน
สามารถใช้มือ PV ได้
ถ้าน้ำเดินจริง เมื่อ PV พบน้ำ ขังเปียกชื้นบริเวณแอ่งช่องคลอด ถ้าให้ไอหรือเบ่งหรือ
กดยอดมดลูกจะมีน้ำไหลออกมา ไม่เห็นถุงน้ำคร่ำหุ้มทารก
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
ซักประวัติจากสตรีตั้งครรภ์
มีน้ำใสๆ ไหลออกจากช่องคลอดหรือไม่
มีปัสสาวะเล็ดหรือไม่
มีตกขาวบ้างหรือไม่
ความหมาย
เป็นภาวะที่มีถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเจ็บครรภ์คลอด (Premature rupture of membranes: PROM) หรือ “มีน้ำเดิน”
การที่มีถุงน้ำคร่ำแตกก่อนที่มีอาการเจ็บครรภ์จริง และอายุครรภ์มากกว่าหรือเท่ากับ 37 สัปดาห์
ภาวะแทรกซ้อนของการมีภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
การติดเชื้อในโพรงมดลูก (Chorioamnionitis)
ภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (Abruptioplacenta)
ภาวะสายสะดือโผล่ย้อย (Prolap cord)
ทารกในครรภ์เสียชีวิตจากหลอดเลือดสายสะดือฉีกขาด
ทารกคลอดก่อนกำหนด
ปอดทารกไม่ขยาย
มีปัญหาทางการหายใจ
ปอดติดเชื้อได้ง่ายภายหลังคลอด (Atelectasis)
มารดามีโอกาสถูกผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องเพิ่มมากขึ้น
การพยาบาลมารดาที่มีภาวะถุงน้ำคร่ำแตก
ก่อนเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
แนะนำให้มารดาหลีกเลี่ยงอุบัติเหตุต่างๆ เช่น การถูกกระทบกระแทกโดย เฉพาะบริเวณท้อง
เเนะนำให้ รับประทานอาหารมีประโยชน์ 5 หมู่ในปริมาณที่เหมาะสมให้ครบถ้วนในทุกวัน
แนะนำให้หลีกเลี่ยงการทำงานที่หนักเกินไปหรืองานที่ต้องยืนเป็นระยะเวลานาน
แนะนำให้ดูเเล รักษาและควบคุมการติดเชื้อในช่องคลอด
แนะนำให้ หมั่นดูแลรักษาฟันไม่ให้ฟันผุ
กรณีมารดามีภาวะถุงน้ำแตกให้นอนราบหัวสูง ไม่เคลื่อนไหวหรือเดิน เพื่อป้องกันสายสะดือพลัดต่ำ
ขณะนอนรพ. แนะให้มารดาใส่ผ้าอนามัยและเปลี่ยนผ้าอนามัยทุก2-3 ชม. หรือเมื่อผ้าอนามัยชุ่ม เพื่อลดการติดเชื้อ
แนะนำให้ความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งหลังขับถ่ายหรือหลังเปลี่ยนผ้าอนามัย
ประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชม. โดยเฉพาะอุณหภูมิร่างกาย
ประเมิน FHS
Preterm Labor
ความหมาย
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดคุกคาม
(threatened preterm labour)
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์ โดยมีการหดรัดตัวของมดลูกอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 1 ครั้งทุก 10 นาที โดยใช้เวลาตรวจอย่างน้อย 30 นาที แต่ยังไม่พบการเปลี่ยนแปลงของปากมดลูก
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (preterm labour)
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดที่เกิดในช่วงอายุครรภ์ก่อน 37 สัปดาห์ โดยมีการหดรัดตัวของมดลูก อย่างสม่ำเสมอ 4 ครั้วใน 20 นาที
หรือ 8 ครั้ง ใน 1 ชั่วโมง ร่วมกับมีการเปลี่ยนแปลงของปากมดลูก โดยมี การเพิ่มขยายของปากมดลูกมากกว่า 1ซม.
ภาวะเจ็บครรภ์เตือน (false labour pain)
อาการเจ็บครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์ โดยลักษณะการเจ็บครรภ์ไม่สม่ำเสมอ ทั้งความ แรงและความถี่ และไม่มีอาการเจ็บครรภ์เมื่อนอนพัก
ปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
อายุน้อยกว่า 20 ปี หรือมากกว่า 35 ปี
ครรภ์แรก
มีภาวะทุโภชนาการ
สูบบุหรี่และสารเสพติด
ทำงานหนัก
มีภาวะเครียด
ปัจจัยทางด้านพันธุกรรม
เคยมีประวัติแท้งหรือคลอดทารกก่อนกำหนดในครรภ์ก่อน
เคยมีประวัติเลือดออกในระหว่างการตั้งครรภ์ในอดีต
ภาวะครรภ์แฝด
ประวัติใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์
ความผิดปกติของมดลูกและปากมดลูก
ภาวะน้ำเดินก่อนกำหนด
ทารกพิการ
ภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรมขณะตั้งครรภ์
มีการติดเชื้อของระบบสืบพันธุ์
ผลกระทบ
ผลกระทบต่อมารดา
ผลกระทบต่อทารก
ภาวะเลือดออกในสมองอย่างเฉียบพลัน (Intraventricular hemorrhage)
ภาวะลำไส้อักเสบเน่าตาย (Necrotizing enterocolitis)
ภาวะปอดไม่สมบูรณ์ (Respiratory distress syndrome)
การติดเชื้อ
น้ำหนักตัวน้อย
พัฒนาการช้า
การมองเห็น
การได้ยิน
โลหิตจาง
ภาวะโรคปอดเรื้อรัง
เสี่ยงต่อการเสียชีวิต
การรักษา
อายุครรภ์ระหว่าง 24-34 สัปดาห์
ยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอดหรือการหดรัดตัวของมดลูก โดยให้ยา Nifedipine , Indomethacin และรองลงมาคือ Terbutaline
กรณีเจ็บครรภ์คลอดก่อนกไหนดที่มี ความสัมพันธ์กับปริมาณน้ำคร่ำมากจะยับยั้งด้วยยา Indomethacin
ดูเเลให้ได้รับตามแผนการรักษาคือ ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ เข้ากล้ามเนื้อเพื่อเร่งการเจริญของปอดทารก Dexamethasone 6 mg. จำนวน
4 ครั้ง ห่างกัน 12 ชั่วโมง
ในกรณีที่คุณแม่ต้องคลอดก่อนกำหนด ดูเเลให้ได้รับยาปฏิชีวนะ ในระยะคลอดเพื่อป้องกัน GBS ในทารกแรกคลอด ได้แก่ Penicillin G ในระยะคลอด 5 ล้านยูนิต IV ตามด้วย 2.5 ล้านยูนิตทุก 4 ชม.
หรือให้ Ampicillin 2 กรัม ทางหลอดเลือด ตามด้วย 1 กรัม
ทุก 4 ชั่วโมงจนคลอด
ดูเเลให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอตามแผนการรักษา
ดูเเลให้ผู้ป่วยนอนพักบนเตียง
ตรวจหาสาเหตุ ตรวจนับเม็ดเลือด ตรวจปัสสาวะ ตรวจอัลตราซาวนด์เพื่อค้นหาความพิการของทารกและน้ำหนักตัวโดยประมาณ
รับไว้ในโรงพยาบาล
อายุครรภ์มากกว่า 34 สัปดาห์
แพทย์จะไม่ยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอดหรืออาจยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอด และไม่ให้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์
อายุครรภ์น้อยกว่า 24 สัปดาห์
แพทย์จะไม่ยับยั้งการเจ็บครรภ์คลอด และไม่ให้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ เรียกว่า ภาวะแท้ง
การป้องกันภาวะคลอดก่อนกำหนด
หลีกเลี่ยงการใช้สารเสพติด และแอลกอฮอล์
ลดอัตราการตั้งครรภ์แฝดจากเทคโนโลยีที่ช่วยในการมีบุตรยาก
การเย็บผูกปากมดลูกจะลดโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดในช่วงอายุครรภ์ 33 สัปดาห์ และลดการแท้งในไตรมาสที่ 2 ลงได้
หลีกเลี่ยงการทำงานหนักมากเกินไป
หยุดสูบบุหรี่ จะช่วยลดภาวะรกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด และภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ซึ่งเป็นสาเหตุของการคลอดก่อนกำหนด
รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงภาวะทุพโภชนาการ
เป็นสาเหตุของการคลอดก่อนกำหนด
Progesterone ช่วยลดการคลอดก่อนกำหนดโดย The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) แนะน้าให้ใช้ progesterone ในมารดาที่มีความเสี่ยงสูงต่อการคลอดก่อนกำหนด
การเพิ่มระดับมาตรฐานการดูแลในช่วงฝากครรภ์
รักษาอาการติดเชื้อโดยเฉพาะภาวะ asymptomatic bacteriuria, bacterial vaginosis, group B streptococcus
การให้ยาป้องกันการหดรัดตัวของมดลูก แม้ว่ามีรายงานว่าการให้ยา
กลุ่ม beta mimetic ไม่มีประโยชน์ในการป้องกันภาวะเจ็บครรภ์คลอด
ก่อนกำหนด การให้ยายับยังการบีบรัดตัวของมดลูก สามารถยับยั้งภาวะเจ็บครรภ์คลอดได้ดี
การพักผ่อน (bed rest) ช่วยเพิ่ม placental blood flow ทำให้น้ำหนักของทารกในครรภ์เพิ่มขึ้น แต่ไม่ช่วยลดภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด