Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Ai đã đặt tên cho dòng sông - Coggle Diagram
Ai đã đặt tên cho dòng sông
Tìm hiểu chung
Tác giả(Hoàng Phủ Ngọc Tường)
Là một nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Là một trí thức yêu nước.
Là nhà văn gắn bó sâu sắc với đất và người xứ Huế.
Là người có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, nhất là lịch sử, địa lí, văn hoá Huế.
Nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật Hoàng Phủ Ngọc Tường là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình với những liên tưởng mạnh mẽ và một lối hành văn mê đắm, tài hoa.
Sức cuốn hút của bút kí Hoàng Phủ Ngọc Tường thường được mang đến từ vốn tri thức uyên bác về triết học, văn học, lịch sử, địa lí và tâm hồn mang đậm chất Huế.
Nhà văn luôn có khả năng soi sáng hiện thực cuộc sống từ nhiều góc độ khác nhau,phát hiện các tầng ý nghĩa mới, tạo nên những liên tưởng bất ngờ, độc đáo.
Tác phẩm
Hoàn cảnh sác tác
là bài kí xuất sắc được viết tại Huế ngày 4/1/1981 và sau
đó được in trong tập sách cùng tên.
Tác phẩm cho thấy sự phong phú về tư liệu, sự chính xác trong hiểu biết và sự tinh tế, sâu sắc trong thế giới nội tâm của người viết.
Qua hình tượng của dòng sông Hương, tác giả đã
có nhiều phát hiện độc đáo, bất ngờ, thú vị, về lịch sử và văn hoá xứ Huế.
Thể loại
Thuộc thể loại bút kí (nghiêng về thể tuỳ bút) giàu tính trữ tình, giàu lượng thông tin
Bút kí ghi lại những con người thực và sự việc mà nhà văn đã tìm hiểu, nghiên cứu cùng với những cảm nghĩ của mình nhằm thể hiện một tư tưởng nào đó
Theo Hoàng Phủ Ngọc Tường, bút kí cần kết hợp sự chính xác phong phú của hiện thực và sự chân thành, sâu sắc của tâm hồn người viết.
Điều cốt yếu nhất vẫn là để cho hiện thực cuộc sống chảy qua trái tim người cầm bút như một dòng máu nồng ấm.
Phần 1
Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương qua thuỷ trình
Sông Hương – “bản trường ca của rừng già”
ở nơi khởi nguồn của dòng chảy, gắn liền với đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, con sông toát lên “vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, vừa hùng tráng vừa trữ tình”
như bản“trường ca” bất tận của thiên nhiên “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua từng ghềnh thác cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm
Thủ pháp điệp cấu trúc, với những động từ mạnh, tự nó đã tạo nên âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ của con sông giữa rừng già
Sông Hương – “cô gái Digan phóng khoáng và man dại”
“Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời mình như một cô gái Digan phóng khoáng và man dại.”
Có thể nói, nhận ra “chất Digan” của sông
Hương chính là phát hiện bất ngờ của Hoàng Phủ Ngọc Tường
nhà văn đã còn nhân hoá sông Hương, khiến nó hiện lên như một con người có cá tính, tâm hồn: “Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng.”
Sông Hương – “người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ sở”
sông Hương là một khởi nguồn, một sự bắt đầu của một không gian văn hoá – văn hoá Huế.
sông Hương đã vươn mình chảy ra cửa Thuận thì cũng là từng giờ sông Hương duy trì và bồi đắp “phù sa” cho cả một vùng văn hoá thẩm mỹ đã được hình thành ở trên và hai bên sông.
Sông Hương – người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại đợi người tình mong đợi đến đánh thức
thuỷ trình của sông Hương khi nó bắt đầu về xuôi tựa “một cuộc tìm kiếm có ý thức” người tình nhân đích thực của một người con gái đẹp trong câu chuyện tình yêu lãng mạn nhuốm màu cổ tích.
Nhà văn đã kết hợp nhuần nhị, tài hoa giữa hai bút pháp kể và tả để làm nổi bật lên vẻ đẹp sông Hương trong trang viết của mình.
Sông Hương không chảy mà đang kiếm tìm người
tình nhân đích thực của mình như một câu chuyện cổ tích tình yêu của một người con gái nào đó thuở xa xưa.
Mỗi bước chân trong hành trình của con sông gắn liền với những địa danh khác nhau của xứ Huế
Nhà văn không chỉ tái hiện một cách chân thực dòng chảy tự nhiên đó trên bản đồ địa lí của dòng sông mà quan trọng hơn là biến cái thuỷ trình ấy thành một hành trình người con gái đẹp, duyên dáng và tình tứ.
Sông Hương – vẻ đẹp trầm mặc như triết lí, cổ thi
Đã có một cảm nhận đầy chất thơ về sông Hương nhưng Hoàng Phủ Ngọc Tường còn thấy ở dòng sông này một vẻ đẹp sâu lắng hơn và cũng bí ẩn hơn.
Đi giữa thiên nhiên, sông Hương cũng chuyển mình ngày đêm bên những lăng tẩm, thành quách của vua chúa thời Nguyễn được phong kín trong lòng “những rừng thông u tịch”.
Dòng sông hay chính là dòng chảy của lịch sử vẫn bền
bỉ chảy qua năm tháng và đang vọng về trong ngày hôm nay.
Sông Hương – “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”
Sự gắn bó sâu sắc với đất người xứ Huế giúp Hoàng Phủ Ngọc Tường dễ dàng nhận ra một đặc trưng của Hương giang so với các dòng sông khác ở Việt Nam và thế giới: lưu tốc của sông Hương không nhanh.
Để làm nổi bật hơn cái đặc trưng này, nhà văn đã liên tưởng, so sánh với con sông Nêva bằng băng lướt qua trước cung điện Petersburg cũ để ra bể Baltic.
Sông Hương – “người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya"
. Coi sông Hương là nguồn cội cảm hứng của cả nền âm nhạc cổ điển Huế là một phát hiện vô cùng thú vị của nhà văn.
Giữa dập dềnh trăng nước, thi nhân lắng nghe âm thanh của
dòng sông, gửi hồn vào những điệu nhạc dìu dặt từ trong khoang thuyền
Hoàng Phủ Ngọc Tường đã một lần nữa tự khẳng định mối quan
hệ gắn bó không thể tách rời giữa sông Hương và nền âm nhạc cổ điển Huế.
Sông Hương – người tình dịu dàng và chung thuỷ
Bằng một so sánh độc đáo Hoàng Phủ Ngọc Tường đã đem đến cho sông Hương một vẻ đẹp rất riêng không chỉ ân tình mà còn đa tình, đa tình nhưng lại rất mực chung tình.
Khi chưa gặp “người tình mong đợi” thì nó lao vào “cuộc tìm kiếm có ý thức” đầy mãnh liệt, chủ động. Khi gặp rồi thì lại e thẹn uốn mình “như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu.”
Trong vòng tay ôm ấp của “người tình”, sông Hương. “dành riêng cho Huế” một “điệu slow tình cảm” dịu dàng, say đắm.
Phần 2
Vẻ đẹp lịch sử, đời thường và văn hoá của sông Hương
Vẻ đẹp lịch sử, đời thường
Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nhìn thấy từ
dòng sông những dấu tích của lịch sử:từ những nhánh rẽ của dòng sông, đến “những cây đa, cây cừa cổ thụ” cùng hàm ẩn một phần lịch sử.
Thế kỉ XVIII, sông Hương gắn liền với chiến công của người anh hùng Nguyễn Huệ, nó “vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân”.
Thế kỉ XIX, nó “sống hết lịch sử bi tráng” của thời đại bão táp khởi nghĩa. Trong Cách mạng tháng Tám , sông Hương là chứng nhân cho “những chiến công rung chuyển” giải phóng Huế, giải phóng đất nước.
dòng sông Hương khoác lên mình chiếc áo mới, biến thành “dòng sông của thời gian ngân vang, của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc
“Màu cỏ lá” gợi ra tính chất trữ
tình, bình dị.
Trong đời thường, sông Hương mang một vẻ đẹp giản dị của một người con gái dịu dàng.
khi nghe lời gọi của Tổ quốc “nó biết cách tự hiến đời mình làm một chiến công” nhưng khi “trở về với cuộc sống bình thường”, sông Hương tự nguyện “làm một người con gái dịu dàng của đất nước.”
Vẻ đẹp văn hóa
Từ âm thanh của dòng sông (tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga rền mặt nước, tiếng mái chèo khua nước giữa đêm khuya, tiếng nước vỗ vào mạn đò,…) đã hình thành những điệu hò dân gian và nền âm nhạc cổ điển Huế.
toàn bộ nền âm nhạc cổ
điển Huế đã được sinh thành trên mặt nước của dòng sông
Trong tiếng đàn ai oán nỉ non, lúc gió thảm mưa sầu, lúc trong lúc
đục của của Thuý Kiều , phải chăng đã có âm hưởng của nhạc cổ điển Huế?
Nhà văn đã làm sống dậy những vần thơ xanh biếc của Tản Đà về Huế: “Dòng sông
trắng – lá cây xanh”
