Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Người lái đò sông Đà - Coggle Diagram

- - - - Cao vút, cao đến mức không thể nhìn thấy được, dựng vách thành
      - Lòng sông hẹp được miêu tả qua các chi tiết
        
        "Mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời"
        
        "Con hổ con nai có thể vọt qua sông, và chỉ cần nhẹ tay thôi cũng có thể ném hòn đá từ bờ bên này qua bên kia vách"
        
        "Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một cái khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện"
    - - "cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ"
      - "ngóng vọng lên một cái khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện"
      - "đang mùa hè cũng thấy lạnh"
    - - Cảm giác như bản thân vô cùng nhỏ bé, làm nổi bật hơn sức mạnh hùng vĩ của thiên nhiên.
      - Làm tăng thêm sự bí ẩn của cảnh đá bờ sông dựng vách thành.
  - - - Đây là một người đòi nợ một cách vô lý, cũng giống như con sóng có thể dễ dàng lật ngưa con thuyền bất cứ lúc nào nếu chúng ta không để ý, thận trọng -> Không biết được trước điều gì sẽ xảy ra.
    - - Dài hàng cây số
      - Dữ dội: nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè
  - - - "Nước ở đây thở và kêu như cái cống bị sặc"=> máu tham chiến nổi lên và chờ người đi qua
      - "Trên mặt cái hút tít đáy, cũng đang quay lừ lừ những cánh quạ đàn"=> vận khí công chuẩn bị cho cuộc chiến sắp tới
      - "Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu" => thế đứng vững chắc như vị thần trấn giữ nơi đây
      - "Không thuyền nào dám men lại gần ...ngoài bờ vực." => sự hung bạo, dữ dội, tạo nên một nỗi sợ, thu hút những thứ bí hiểm của thiên nhiên
      - => những cái bẫy ghê sợ, chết người sẵn sàng chiếm đóng và lật tung con thuyền
        => thể hiện được sự kịch tính giữa sự sống và cái chết, an toàn và hiểm nguy
    - - Sức mạnh khủng khiếp của hút nước: Những bè gỗ to lớn, nghênh ngang bị lôi tuột xuống đáy hút nước hay chiếc thuyền bị hút trồng cây chuối ngược rồi vụt biến đi và tan xác ở khuỷnh sông dưới…
      - Những cái bè hay một con thuyền bất hạnh nào đó phải làm mồi cho hút nước
      - Anh quay phim ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành, xuống đáy cái hút sông Đà
      - Miêu tả bằng thủ pháp điện ảnh, hất ngược từ dưới lên một cách sống động, truyền cảm từ hình khối của một thành giếng xây toàn bằng nước cho đến màu sắc của dòng sông nước xanh ve
      - Cảm giác sợ hãi khi phải đứng trong lòng một khối pha lê xanh như sắp vỡ tan
    - - Chèo nhanh và tay lái vững: Hình ảnh liên tưởng đến ô tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực
      - => Cảm giác hãi hùng nếu phải đi thuyền men gần hút nước đáng sợ.
  - - - Như những biểu cảm của con người: van xin, khiêu khích, chế nhạo, rống lên
      - Tiếng rống dữ dội như tiếng một ngàn con trâu mộng
      - Dùng lửa để tả nước: đang lồng lộn..., đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cũng gầm thét
    - - Tác dụng: cho người đọc thấy được sự dữ dội, đáng gờm của nước sông và thác nước cũng có những biểu hiện sắc thái đa dạng như chính con người vậy (nét mặt ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo mó,..)
  - - - Diện mạo được miêu tả qua các tính từ: ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo mó
      - --> Sông Đà mang diện mạo, vẻ bề ngoài như con thủy quái
      - Tâm địa được miêu tả qua các hành động: đứng ngồi nằm tùy theo sở thích tự động, bày thạch trận, ba hàng chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền, đánh giáp lá cà có dàn trận địa sẵn.
      - --> Sông Đà có tâm địa hung tợn là kẻ thù hung dữ số một của con người
    - - Vòng 1: Hàng tiền vệ
      - Nhân hóa & thuật ngữ quân sự: canh một cửa đá trông như là sơ hở, dụ cái thuyền vào sâu hơn nữa. -> Những hòn đá và dòng sông đặt ra thách thức, dụ dỗ con người.
      - Vòng 2: Tuyến giữa
      - Nhân hóa: tăng thêm nhiều cửa tử, đánh lừa -> Như những cái bẫy của thiên nhiên đặt ra cho con người
      - So sánh: đi trên sông Đà được ví như: cưỡi hổ -> Nổi bật sự nguy hiểm của dòng sông, nếu không thận trọng thì chuyện không lành dễ dàng xảy ra.
      - Vòng 3: Tuyến ba
      - Từ gợi hình: boong-ke, pháo đài đá -> người đọc hình dung được thế trận dòng sông
      - Nhân hóa & thuật ngữ quân sự: đánh tan thuyền và tiêu diệt tất cả thuyền trưởng thủy thủ -> Sông hung bạo sẵn sàng tấn công người lái đò.
- - - - Không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, đổi chiến thuật
      - Nắm chắc binh pháp, thuộc quy luật phục kích của lũ đá
      - Cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ
      - Nắm chặt bờm sóng, ghì cương lái, bám luồng nước.
      - Nhớ mặt từng cơn sóng, đứa thì tránh, đứa thì đè sấn mà chặt đôi.
      - Hình ảnh đối lập với trùng vây thứ nhất khi mà người lái đò phải chịu đựng những cơn sóng
      - Động từ chỉ những hành động mạnh, dữ dội, quyết liệt
  - - - Phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó
      - Thuyền vút qua cổng đá
      - Hình ảnh: mượn hình ảnh con thuyền để tả ông đò
      - So sánh: thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước
  - - - Hình ảnh/Chi tiết: ông ở trước những đòn thù tàn độc của đối phương ông đã “cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái”, “giữ mái chèo khỏi bị hất lên” và trên chiếc thuyền sáu bơi chèo, người ta vẫn nghe thấy “tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái” đang sẵn sàng đối mặt, chiến đấu và chiến thắng tường đá đông đảo, đầy chủ động, hiểm ác, ranh ma.
      - Biện pháp: So sánh: "Mặt méo bệch đi như cái luồng sóng đánh hồi lùng..."
  - - - Đốt lửa trong hang đá
      - Nướng ống cơm lam
      - Bàn tán về cá anh vũ dầm xanh, hầm hang cá mùa khô nổ
      - Không nói về chiến thắng
      - Hàng ngày đều chiến đấu với sông Đà
      - => Tác giả sử dụng những từ ngữ nhẹ nhàng hơn.
      - => Liệt kê các hành động bình dị trong đời sống
- - - - So sánh: Sông Đà như cô nhân, trước mắt loang loáng như trẻ con tinh nghịch..., vui như nắng giòn tan, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng.
      - Điệp từ: "Vui như"
      - Nhân hóa: Sông Đà gợi cảm.
      - Liên hệ thơ: "Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu" - Lí Bạch
    - - Gắn kết thân quen với ấn tượng mạnh với con sông, sau một thời gian gặp lại nhớ lại cảm giác thân thuộc. Sông Đà như một người bạn cũ, người mà tác giả rất nhớ, rất thương, thương cả tính tình nông nổi.
    - - Hình ảnh: loang loáng như trẻ con nghịch gương, màu nắng tháng ba Đường Thi, chuồn chuồn, bươm bướm.
        Tác giả có cảm xúc: đằm đằm ấm ấm, vui khi gặp lại người cũ "sông Đà"
  - - - “Đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông bụng trắng như bạc rơi thoi” --> Biện pháp nghệ thuật so sánh cùng với nghệ thuật lấy động tả tĩnh gợi lên không gian tĩnh mịch
      - +so sánh: như bờ tiền sử, như nỗi niềm cổ tích, như lắng nghe giọng nói, đang trôi
      - Nhân hoá: dòng sông hồn nhiên, hoang dại
      - +liên hệ thơ ca: "Dải sông Đà bọt nước lênh bênh - Bao nhiêu cảnh bấy nhiêu tình" của "một người tình nhân chưa quen biết" (Tản Đà)
      - => làm cảnh vật và con sông sinh động hơn, có sức sống, sắc sảo hơn, khiến khung cảnh khắc sâu trong lòng người đọc. Khung cảnh hoang dại tưởng chừng như ở thời Lí, Trần, chứng minh vẻ đẹp dòng sông không gắn liền với thời gian mà nó cứ mải đẹp vậy thôi.
    - - Vẻ đẹp đôi bờ: êm ả, nguyên sơ, tràn đầy sức sống (cỏ cây, những con vật lành, đàn cá…) “Con hươu thơ ngộ ngẩng đầu nhung khỏi án cỏ sương ...như tiếng bạc rơi thoi”
  - - - Hình dáng: "như dây thừng ngoằn"; "áng tóc trữ tình";"ẩn hiện trong mây trời tây bắc" => mềm mại, thơ mộng, thướt tha
        Màu sắc: "Mùa xuân-xanh ngọc bích" "Mùa thu- lừ lừ chín đỏ" => màu nước thay đổi theo mùa.
    - - So sánh: như dây thừng, áng tóc trữ tình
      - Điệp từ: Tuôn dài
        Nhịp văn mềm mại
        => gợi vẻ đẹp êm đềm, thướt tha, liên tưởng vẻ đẹp mềm mại của người con gái Tây Bắc
    - - Tác giả yêu say đắm và tự hào về vẻ đẹp của sông Đà. Khẳng định sông Đà mang vẻ đẹp thiên nhiên Việt Nam, không hề dính dáng đến màu "đen" nhà thực dân Pháp gán cho.