Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA (Ćwiczenia 2) - Coggle Diagram
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA (Ćwiczenia 2)
Psychologiczne mechanizmy wychowania
Mechanizmy
W pedagogice
Akcent kładzie się na metody i środki wychowawcze
Uwydatnia się odpowiedniość między daną metodą czy środkiem jako pewnego rodzaju zabiegiem świadomie zastosowanym przez wychowawcę, a czynnością wychowanka, stanowiącą odpowiedź adekwatną do zastosowanego zabiegu.
W psychologii
Sposób transmisji wpływów wychowawczych.
W jaki sposób następuje przenoszenie się wpływów, tzn. jak i wskutek czego dokonują się w psychice wychowanka (względnie trwałe) zmiany ukierunkowane przez oddziaływania o charakterze wychowawczym.
Naśladownictwo (wzorzec czynności)
Definicja
Zachodzący podczas socjalizacji proces uczenia się zachowań, polegający na powtarzaniu przez jednostkę zaobserwowanych zachowań innych.
Rodzaje
Naśladownictwo odruchowe
Naśladownictwo nabyte (mimowolne, dowolne)
Naśladownictwo odróżnicowane
Mechanizmy naśladownictwa
Zachowanie imitatora musi być nagradzane
Zachowanie naśladowane musi być nagradzane
Naśladownictwu sprzyja
Silny związek emocjonalny z imitatorem
Jeśli osoba uważa się pod jakimś względem za podobną do imitatora/ modela
Modelowanie
Definicja
Polega na obserwacji zachowań innych ludzi oraz skutków tych zachowań.
Skupienie uwagi na modelu, zapamiętanie działania i wypróbowanie go samemu skutkuje skonstruowaniem własnych wzorców zachowań na podstawie naśladowania zachowań innych osób.
Fazy
Przyswojenie
Polega na zrozumieniu sensu danego zachowania i utrwaleniu go w pamięci
Wykonanie
Wymaga sprawności i umiejętności do wprowadzenia w czyn, tego co zostało zaobserwowane i przyswojone, ważny jest jest motyw skłaniający do działania.
Modelowaniu sprzyja
Właściwości podmiotu
Indywidualna podatność na modelowanie
Poziom sprawności i umiejętności
Motywacja
Cechy czynności
Bodźce
Komplikowanie czynności adekwatnie do poziomu rozwoju
Właściwości modela
Pożądane cechy modela sprzyjające modelowaniu
Kompetencja
Wysoka pozycja społeczna
Prestiż
Autorytet
Czynny udział w procesie wychowania
Reprezentatywność czynności modela dla zachowania grupy do której podmiot chce należeć
Pozytywne następstwa zachowania się modela
Identyfikacja
Definicja
Tendencja (zwykle nieświadoma) do "bycia takim samym" jak ktoś, kto jest podmiotem dodatnich uczuć, ideałem, wzorem postępowania.
Proces identyfikacji może dotyczyć
Postaci realnych
Bohaterów literackich, filmowych
Identyfikacji sprzyja
Dobra relacja między wzorem, a naśladującym
Atrakcyjność interpersonalna modela w swojej grupie odniesienia
Poczucie szczęścia u modela
Zależność od wieku
Małe dzieci identyfikują się z rodzicami.
Dzieci do 7 roku życia uważają rodziców za osoby najważniejsze.
Po 7-8 r.ż. dzieci odchodzą od rodziców, w coraz mniejszym stopniu identyfikują się z nimi.
W wieku 13-14 lat, co 10 dziecko się identyfikuje się z rodzicem.
Zależność od płci
Do 7 r.ż. nie zależnie od płci dziecka to dzieci identyfikują się z matką. W miarę rozwoju dziecka wzrasta znaczenie ojca.
Ćwiczenia i powtarzanie czynności
Definicja
Ćwiczenie i powtarzanie czynności jest warunkiem wytworzenia u człowieka umiejętności zachowania się we właściwy tj. oczekiwany przez wychowawcę sposób w konkretnych sytuacjach np. przestrzeganie form grzecznościowych.
Nie są wystarczające do dokonania i utrwalenia głębszych zmian w psychice wychowanka.
Istotna rola wzmocnień.
Wzmocnienia
Pierwotne; wtórne
Pierwotne
Odnoszą się do zaspokojenia podstawowych potrzeb biologicznych organizmu
Wtórne
Wiążą się z indywidualnymi doświadczeniami jednostki.
Wzmocnienia wtórne o charakterze społecznym, np. pochwała, aprobata rodziców dotycząca wykonanej czynności.
Ciągłe; sporadyczne
Ciągłe
Ich stosowanie prowadzi do szybkiego wytworzenia się reakcji, ale reakcje te szybko ulegają wygaszeniu.
Sporadyczne
Reakcje w wolniejszym tempie ale bardziej utrwalone
Pozytywne; negatywne
Wzmocenienia
Pozytywne
Dodanie czegoś przyjemnego.
Negatywne
Usunięcie czegoś nieprzyjemnego
Karanie
Pozytywne
Dodanie czegoś nieprzyjmenego
Negatywne
Zabranie czegoś przyjemnego.
Skuteczność kar i nagród
Jaki układ kar i nagród jest bardziej skuteczny?
Bardziej skuteczne przy utrwalaniu u dziecka nawyków jest stosowanie nagród.
Kara nie zmniejsza atrakcyjności karanego czynu.
Efekt kary jest tylko chwilowy.
Do eliminacji niepożądanych zachowań prowadzi ich niewzmacnianie - efektem czego jest wygaszanie.
Nagradzanie dziecka
Młodszego
Mów o swoich uczuciach; "Byłam dumna jak mówiłeś wierszyk"
Okazuj zachwyt, chwal np. za samodzielnie zawiązane sznurowadła
Nagradzaj natychmiast
Starszego
Dawaj przywileje np. późniejsze pójście spać.
Należy unikać nagród materialnych i pieniężnych.
Doceniaj wysiłek
Nagradzamy dziecko za wysiłek, który włożyło w wykonanie zadania.
Docenianie dziecka za wysiłek jest tym ważniejszy im większą trudność sprawiła dziecku dana czynność.
Formą nagrody może być poświęcanie dziecku czasu np. wspólne wyjście do kina.
Funkcje nagrody
Umacnia w dziecku wiarę we własne siły i wartości
Realizuje potrzebę uznania i sukcesu
Zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań
Dostarcza dodatnich uczuć i radości oraz jest przyczyną dobrego samopoczucia
Wzmacnia więzi uczuciowe z osobami nagradzającymi.
Działa dodatnio na tych, którzy są świadkami nagradzania.
Jak skutecznie karać dziecko?
Kara jako logiczna konsekwencja przewinienia.
Kara powinna być szybka - natychmiastowa.
Każda zwłoka osłabi jej skuteczność.
Kata powinna być nieunikniona
Stosowana regularnie, za każdym razem, gdy wystąpi niepożądana reakcja.
Kara powinna być ograniczona pod względem czasu trwania i intensywności
Kara negatywna jest najskuteczniejsza
Utrata przywilejów - a nie aplikowanie przykrych bodźców takich jak klapsy.
O czym należy pamiętać przy karaniu dziecka?
Karać nie można w gniewie.
Kara powinna być sprawiedliwa
Adekwatna do popełnionego przez dziecko negatywnego czynu
Proporcjonalna do przewinienia
Dostosowana do właściwości psychofizycznych dziecka
Dziecko musi rozumieć za co zostało ukarane i dlaczego
Kara ma "poprawić" winnego, ale nie może wyrządzić mu krzywdy.
Rola społeczna
Definicja
Stanowi zbiór oczekiwań wobec jednostki związany z posiadaniem określonego statusu społecznego.
Jest to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowania pozycji społecznej.
Każda rola posiada swoje nakazy, zakazy i wyznacza margines swobody a podporządkowanie się im ma istotne znaczenie wychowawcze.
W zależności od sytuacji wychowawczej jej uczestnicy występują w różnych rolach.
Najbliższe doświadczeniu wychowanka są te role, których pełnienia oczekuje się od niego w zależności od wieku, stopnia dojrzałości psychicznej, płci i pozycji w grupie.
Interakcja społeczna
Definicja
Jako sytuacje wychowawcze stwarzają okazję do rozwoju społecznie aprobowanych form postępowania, do percepcji i oceny zachowań innych osób oraz do obserwacji, jak na własne zachowanie reaguje partner interakcji, jakie są przyczyny akceptacji lub odrzucenia różnych form zachowania.
Do rozwoju osobowości przyczyniają się pozytywne i negatywne doświadczenia zdobyte w różnych interakcjach społecznych.
Interakcje społeczne wiążą się z pełnieniem różnych ról społecznych.
Interioryzacja
Definicja
Zdolność do przekształcenia czynności zewnętrznych w czynności wyobrażeniowe, umysłowe.
Proces przemiany jawnych zachowań w ukryte procesy poznawcze, zachodzące w trakcie rozwoju poznawczego.
Np. ciche mówienie do siebie z czasem staje się myśleniem - mowa została uwewnętrzniona.
Liczenie głośne z czasem zamianie się na liczenie pamięci.
Internalizacja
Definicja
W wąskim znaczeniu
Uwewnętrznienie reguł, norm; przyjęcie za własne np. nie kłam!
W szerokim znaczeniu
Zdolność podmiotu do wewnętrznej kontroli.
Normy społeczne początkowo przeżywane są przez dzieci jako coś narzuconego, po pewnym czasie dziecko przyjmuje jako własne - asymiluje je, włącza do systemu swoich poglądów, wartości i norm, aż staną się jego własnymi przekonaniami.