Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG VI: KIẾM SOÁT NỘI BỘ VÀ KIỂM TOÁN - Coggle Diagram

- - - - Hệ thống kiểm soát nội bộ mang lại các lợi ích chủ yếu như
        
        Đảm bảo tính chính xác của các số liệu kế toán và báo cáo tài chính của công ty
        
        Ngăn chặn các tổn thất
        
        Bảo đảm an toàn tài sản
        
        Ngăn chặn sự gian lận
        
        Tuân thủ các quy định của pháp luật
        
        Giành được lợi thế cạnh tranh thông qua việc tổ chức hợp lý hóa các quy trình hoạt động
      - Hệ thống kiểm soát nội bộ được hình thành nhằm thực hiện được 3 nhóm mục tiêu lớn của công ty
        
        Tuân thủ luật pháp và quy định nội bộ
        
        Đảm bảo mục tiêu của hoạt động (đảm bảo tính hiệu quả và hiệu lực quản lý)
        
        Đảm bảo độ tin cậy của báo cáo tài chính
    - - Môi trường kiểm soát
      - Đánh giá rủi ro
      - Các hành động kiểm soát
      - Thông tin và truyền thông
      - Giám sát mức độ hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ
    - - HĐQT
      - TGĐ (GĐ)
      - BKS
      - Trưởng kiểm toán nội bộ
  - - - Giữa những người điều hành (BĐH) và những người đại diện cho các cổ đông (HĐQT)
      - Giữa các cổ đông và các thành viên HĐQT
      - Giữa những người điều hành, chủ sở hữu và những nhà đầu tư tương lai
      - Giữa các bên hữu quan: Nhà nước, ngân hàng, nhà cung cấp, người lao động,… với những người sở hữu và điều hành công ty
    - - Chức năng của kiểm toán nội bộ (6 chức năng chủ yếu)
      - Các nhiệm vụ của kiểm toán nội bộ (3 nhiệm vụ chủ yếu)
      - Cơ cấu tổ chức và các điều kiện hoạt động của kiểm toán nội bộ
        
        Dựa trên quy mô và hình thức hoạt động của công ty và theo yêu cầu của Ban kiểm soát, HĐQT sẽ quyết định cơ cấu tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ
        
        Ba nguyên tắc chính của kiểm toán nội bộ
        
        Độc lập
        
        Khách quan
        
        Chuyên nghiệp
        
        Để thực hiện chức năng một cách phù hợp, theo thông lệ tốt thì kiểm toán viên nội bộ cần có sự độc lập với BĐH của công ty
- - - - Theo thông lệ quốc tế, kiểm soát nội bộ đối với công ty cổ phần là quá trình được phối hợp thực hiện bởi Hội đồng quản trị, Ban giám đốc điều hành và người lao động của công ty.
      - Tại Việt Nam, theo Luật Doanh nghiệp công ty cổ phần có quyền lựa chọn tổ chức quản lý và hoạt động theo một trong hai mô hình
        
        Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Ban điều hành
        
        Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và Ban điều hành
    - - Thực hiện giám sát Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc hoặc Giám đốc trong việc quản lý và điều hành công ty
      - Chịu trách nhiệm trước Đại hội đồng cổ đông trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao
  - - - Có từ ba đến năm thành viên, nhiệm kỳ không quá 5 năm
      - Các thành viên có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế
      - Hơn một nửa số thành viên thường trú ở Việt Nam
      - bầu một Trưởng ban kiểm soát theo nguyên tắc đa số
    - - a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và không thuộc đối tượng bị cấm thành lập và quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp
      - b) Không phải là vợ hoặc chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh ruột, chị ruột, em ruột của thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc hoặc Giám đốc hoặc và người quản lý khác
      - c) Không được giữ các chức vụ quản lý công ty; không nhất thiết phải là cổ đông hoặc người lao động
      - d) Đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn và điều kiện khác theo quy định khác của pháp luật có liên quan và Điều lệ công ty
      - Trưởng ban kiểm soát là kế toán viên hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp, phải làm việc chuyên trách tại công ty
      - Đối với các công ty cổ phần niêm yết, công ty do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ
        
        Kiểm soát viên phải là kiểm toán viên hoặc kế toán viên
        
        Đối với công ty niêm yết, phải có ít nhất một thành viên Ban kiểm soát có chuyên môn tài chính kế toán, không phải là nhân viên trong bộ phận tài chính kế toán của công ty và không phải là thành viên hay nhân viên của một công ty kiểm toán độc lập đang thực hiện kiểm toán các báo cáo tài chính của công ty.
  - - - dựa trên kinh nghiệm và chuyên môn về lĩnh vực quản lý và tài chính bao gồm kiểm toán và kế toán
      - Có uy tín cá nhân và phẩm chất đạo đức tốt
    - - Không còn đủ tiêu chuẩn và điều kiện làm Kiểm soát viên theo quy định tại Luật Doanh nghiệp
      - Không thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong 06 tháng liên tục, trừ trường hợp bất khả kháng
      - Có đơn từ chức và được chấp thuận
      - Các trường hợp khác do Điều lệ công ty quy định
    - - Không hoàn thành nhiệm vụ, công việc được phân công
      - Vi phạm nghiêm trọng hoặc vi phạm nhiều lần nghĩa vụ của Kiểm soát viên quy định của Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty hoặc theo quyết định của Đại hội đồng cổ đông
  - - - Quyền cơ bản
        
        Giám sát tình hình tài chính công ty, tính hợp pháp trong các hoạt động của thành viên Hội đồng quản trị,Tổng giám đốc (Giám đốc) và các cán bộ quản lý khác
        
        Giám sát Hội đồng quản trị và Ban giám đốc điều hành trong việc quản lý và điều hành hoạt động của công ty
        
        Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực và mức độ cẩn trọng trong quản lý và điều hành các hoạt động kinh doanh, trong tổ chức công tác kế toán, thống kê và lập báo cáo tài chính
        
        Thẩm định báo cáo tình hình kinh doanh, báo cáo tài chính hàng năm và sáu tháng và các báo cáo đánh giá công tác quản lý của Hội đồng quản trị
        
        Xem xét sổ kế toán và các tài liệu khác bất cứ khi nào nếu xét thấy cần thiết, theo quyết định của ĐHĐCĐ hoặc theo yêu cầu của cổ đông, nhóm cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp
        
        Thực hiện thanh tra các vấn đề theo yêu cầu của cổ đông hoặc một nhóm các cổ đông
        
        Triệu tập việc tổ chức họp ĐHĐCĐ bất thường hay họp Hội đồng quản trị có thể tham gia tất cả các cuộc họp của Hội đồng quản trị
      - Tiền lương và quyền lợi khác
        
        Tiền lương
        
        Được trả tiền lương hoặc thù lao và được hưởng các quyền lợi khác theo quyết định của Đại hội đồng cổ đông
        
        Được thanh toán chi phí ăn, ở, đi lại, chi phí sử dụng dịch vụ tư vấn độc lập với mức hợp lý
        
        Các quyền cụ thể khác
        
        Đề xuất và kiến nghị ĐHĐCĐ lựa chọn công ty kiểm toán độc lập, mức phí kiểm toán và mọi vấn đề liên quan đến sự rút lui hay bãi nhiệm kiểm toán độc lập
        
        Xin ý kiến tư vấn chuyên nghiệp độc lập hoặc tư vấn về pháp lý và đảm bảo sự tham gia của những chuyên gia bên ngoài công ty với kinh nghiệm trình độ chuyên môn phù hợp vào công việc của công ty nếu thấy cần thiết
        
        Thảo luận về mọi vấn đề mà kiểm toán viên độc lập muốn bàn bạc. Xem xét thư quản lý của kiểm toán viên độc lập và ý kiến phản hồi từ bộ máy, các kết quả điều tra nội bộ và ý kiến phản hồi từ bộ máy điều hành của công ty
    - - Trách nhiệm
        
        Chịu trách nhiệm trước cổ đông về hoạt động giám sát những đánh giá, kết luận, kiến nghị đề xuất trong báo cáo kiểm soát nội bộ
        
        Kiến nghị, đề xuất với Hội đồng quản trị hoặc ĐHĐCĐ các biện pháp sửa đổi, bổ sung, cải tiến cơ cấu tổ chức quản lý
        
        Trình báo cáo thẩm định báo cáo tài chính, báo cáo tình hình kinh doanh hàng năm và báo cáo đánh giá công tác quản lý của Hội đồng quản trị lên Đại hội đồng cổ đông
        
        Khi phát hiện có thành viên vi phạm nghĩa vụ của người quản lý công ty thì phải thông báo ngay bằng văn bản với Hội đồng quản trị, yêu cầu người có hành vi vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm và có giải pháp khắc phục hậu quả
        
        Báo cáo tại Đại hội đồng cổ đông về hoạt động của Ban kiểm soát trình ĐHĐCĐ thường niên
        
        Bảo mật tài liệu, thông tin kiểm soát nội bộ theo quy định của pháp luật và quy định nội bộ của công ty
      - Nghĩa vụ
        
        Tuân thủ đúng pháp luật, Điều lệ công ty, nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông và đạo đức nghề nghiệp
        
        Thực hiện các quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng
        
        Không sử dụng thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh của công ty, địa vị, chức vụ và sử dụng tài sản của công ty để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác
        
        Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty
        
        Trường hợp vi phạm các quy định trên mà gây thiệt hại thì kiểm soát viên phải chịu trách nhiệm cá nhân hoặc liên đới bồi thường thiệt hại đã gây ra
  - - - Độc lập về tổ chức với các đơn vị, các bộ phận điều hành của công ty
      - Độc lập về hoạt động với các hoạt động quản lý điều hành, với các nghiệp vụ được kiểm soát
      - Độc lập về đánh giá và trình bày ý kiến trong báo cáo kiểm soát
      - Khách quan, trung thực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm soát nội bộ
      - Các thành viên chuyên trách nhiệm vụ kiểm soát viên và không kiêm nhiệm các cương vị, các công việc chuyên môn khác trong bộ máy điều hành của công ty
    - - Được quy định trong Điều lệ công ty
      - Được quy định cụ thể trong Quy chế hoạt động của Ban kiểm soát do ĐHĐCĐ phê chuẩn
      - Theo các quy định của pháp luật
    - - Các công ty đại chúng phải họp ít nhất 2 lần trong một năm
      - Trong cuộc họp phải có ít nhất hai phần ba số kiểm soát viên tham dự
      - Biên bản họp Ban kiểm soát được lập chi tiết và rõ ràng
      - Thư ký và các thành viên tham dự họp phải ký tên vào các biên bản cuộc họp
      - Các biên bản họp của Ban kiểm soát phải được lưu giữ như một tài liệu quan trọng của công ty
- - - - Bộ phận này thường được gọi là Ủy Ban kiểm toán hay Tiểu ban kiểm toán (sau đây gọi chung là Ủy ban kiểm toán)
      - Vai trò cơ bản và đầu tiên của Ủy ban kiểm toán (UBKT) là vai trò "cầu nối" giữa kiểm toán bên ngoài độc lập với HĐQT. Ủy ban kiểm toán phòng tránh khả năng các thành viên HĐQT tham gia điều hành có quyền lực (như Tổng giám đốc) có cơ hội tiếp cận quá gần gũi với các kiểm toán viên độc lập và "hợp pháp hóa" mọi vấn đề trước khi chúng đến được với HĐQT
      - Hiệp hội Kiểm toán viên nội bộ (IIA) đề xuất kiểm toán viên nội bộ báo cáo về mặt hành chính với Tổng giám đốc/ Giám đốc và báo cáo về mặt chức năng, về thực thi nhiệm vụ với Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội đồng quản trị
      - Vai trò của Ủy ban kiểm toán được thể hiện rõ khi tập trung vào các công việc chủ yếu là giám sát các báo cáo tài chính, quản trị rủi ro, kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập của công ty
      - Ủy ban kiểm toán là một tiểu ban thường trực của HĐQT
      - UBKT có tất cả các thành viên đều là thành viên độc lập không tham gia điều hành, trong đó bắt buộc có ít nhất một người là chuyên gia về tài chính
    - - Cần có sự phân biệt giữa vai trò của Ủy ban kiểm toán với kiểm toán nội bộ trong quản trị công ty
      - Mối quan hệ qua lại giữa UBKT và chức năng kiểm toán nội bộ trong một công ty: cùng có nhiệm vụ chung là xác định các mục tiêu kiểm toán và những rủi ro để thực hiện kiểm soát nội bộ trong công tác quản trị công ty; kiểm toán nội bộ phối hợp với UBKT và gửi báo cáo UBKT trình HĐQT là một thông lệ tốt trong quản trị công ty nhằm tăng hiệu quả kiểm soát nội bộ
      - Ngược lại, Ủy ban kiểm toán hỗ trợ cho kiểm toán nội bộ có được sự độc lập cần thiết cũng như hoàn thành tốt được mục tiêu của kiểm toán đề ra
  - - - Hệ thống kiểm soát nội bộ của công ty đã được thiết lập và vận hành một cách phù hợp nhằm xử lý các rủi ro của công ty
      - Các quy trình quản trị và quy trình quản lý rủi ro của công ty mang tính hiệu quả và có hiệu suất cao
      - Công ty đạt được các mục tiêu hoạt động, các mục tiêu chiến lược, các kế hoạch và chỉ tiêu sản xuất kinh doanh đã đề ra
      - Đưa ra các khuyến nghị cho công ty liên quan đến các nội dung trên thông qua các hoạt động kiểm tra, đánh giá và tư vấn
    - - Về nhiệm vụ
        
        a) Kiểm tra tính phù hợp, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ
        
        b) Kiểm tra và xác nhận chất lượng, độ tin cậy của thông tin kinh tế, tài chính của báo cáo tài chính, báo cáo kế toán trước khi trình ký duyệt
        
        c) Kiểm tra việc tuân thủ nguyên tắc hoạt động, quản lý, việc tuân thủ pháp luật, chế độ tài chính, kế toán, chính sách, nghị quyết, quyết định của lãnh đạo đơn vị kế toán
        
        d) Phát hiện những sơ hở, yếu kém, gian lận trong quản lý, bảo vệ tài sản của đơn vị; đề xuất các giải pháp nhằm cải tiến, hoàn thiện hệ thống quản lý, điều hành hoạt động của đơn vị kế toán
      - Về trách nhiệm
        
        Phối hợp kiểm toán viên độc lập, kiểm toán viên nội bộ và toàn bộ HĐQT
        
        Tư vấn cho HĐQT về việc bổ nhiệm, tái bổ nhiệm, kết thúc hợp đồng, hoặc thay thế công ty kiểm toán độc lập
        
        Đảm bảo tính độc lập của kiểm toán viên bên ngoài, xem xét mức độ các công việc phi kiểm toán do kiểm toán viên độc lập thực hiện và các khoản phí liên quan
        
        Xem xét vấn đề phí kiểm toán và tư vấn cho HĐQT
        
        Xem xét quy mô và quy trình kiểm toán của các kiểm toán bên ngoài
  - - - Quyền được cung cấp, tiếp cận thông tin, tài liệu
      - Giám sát theo dõi và đánh giá sự khắc phục theo khuyến nghị của kiểm toán đối với bộ máy quản lý
      - Được đảm bảo an toàn, chủ động thực hiện nhiệm vụ và các quyền hạn khác theo quy định của pháp luật và điều lệ, quy chế hoạt động của công ty và ủy ban
    - - Trưởng Ủy ban, các thành viên của UBKT cũng như các kiểm toán viên nội bộ phải có thái độ công bằng, khách quan và tránh mọi xung đột lợi ích
      - Trưởng Ủy ban kiểm toán phải theo dõi việc đảm bảo tính độc lập và khách quan của các thành viên Ủy ban và các kiểm toán viên nội bộ, trợ lý kiểm toán nội bộ
      - Ủy ban kiểm toán giúp việc HĐQT trong giám sát các hoạt động kiểm toán nội bộ để công tác này thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, điều lệ công ty
      - Các thành viên của UBKT và các kiểm toán viên phải thực hiện và duy trì các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp đối với kiểm toán viên nội bộ trong quá trình thực hiện công tác kiểm toán và tư vấn
        
        Chính trực
        
        Bảo mật
        
        Khách quan
        
        Năng lực chuyên môn
      - Trưởng Ủy ban kiểm toán phải có biện pháp theo dõi, đánh giá, quản lý nhằm đảm bảo các thành viên Ủy ban tuân thủ nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp
  - - - Hàng năm, khoản thù lao này được Đại hội đồng cổ đông thông qua
      - Công ty có quyền trả thù lao, tiền lương cho các thành viên của Ủy ban theo kết quả và hiệu quả kinh doanh; các thành viên được thanh toán chi phí ăn, ở, đi lại, chi phí sử dụng dịch vụ tư vấn độc lập với mức hợp lý
      - Tiền lương và chi phí hoạt động của Ủy ban kiểm toán được tính vào chi phí kinh doanh của công ty theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp