Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ĐẤT NƯỚC, => Đất nước được cảm nhận suốt chiều dài thời gian lịch sử từ…

- - - - Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943
      - Quê quán: thôn Ưu Điềm,nThừa Thiên-Huế trong một gia đình trí thức có truyền thống yêu nước và cách mạng
      - Tác phẩm chính: Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng, Ngôi nhà có ngọn lửa ấm, Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Cõi lặng
      - Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ các nhà thơ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, cứu nước
- - - - Lý giải cội nguồn đất nước
        
        “Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi” -> Đất nước đã có từ lâu đời
        
        “ngày xửa ngày xưa” -> gợi nhớ đến câu mở đầu các câu chuyện dân gian
        
        “miếng trầu” -> tục ăn trầu của người Việt và truyện cổ tích trầu cau
        
        “Tóc mẹ thì bới sau đầu” -> thói quen búi tóc của những người phụ nữ Việt Nam
        
        => Đất nước gắn liền với truyền thống văn hoá, quá trình hình thành phong tục tập quán.
        
        “Thương nhau bằng gừng cay muối mặn” -> thói quen tâm lí, truyền thống yêu thương của dân tộc.
        
        “cái kèo cái cột thành tên”, “một nắng hai sương” -> Đất nước trưởng thành cùng quá trình lao động sản xuất.
        
        => Đất nước bắt nguồn từ những điều bình dị, gần gũi trong đời sống của người Việt Nam từ xa xưa mà không hề xa xôi, trừu tượng.
    - - Qua phương diện không gian và thời gian
        
        Không gian
        
        "Đất / nước": hai yếu tố được tách riêng để suy tư một cách sâu sắc
        
        “nơi anh đến trường”, “nơi em tắm”, “nơi em đánh rơi... thương thầm” : là nơi sinh sống của mỗi người (sinh ra, lớn lên, đi học, trưởng thành và những những rung động đầu đời,...)
        
        “nơi con chim phượng hoàng”, “nơi con cá ngư ông móng nước biển khơi” : Là núi, sông, rừng, biển
        
        "là nơi dân mình đoàn tụ..." : là không gian sinh tồn của cộng đồng dân tộc qua bao thế hệ
        
        --> Không gian rộng lớn
        
        Thời gian
        
        Dài “đằng đẵng” từ xa xưa, gắn liền với truyền thuyết các dân tộc anh em cùng chung con Rồng, cháu Lạc và truyền thuyết dựng nước của vua Hùng cùng ngày giỗ Tổ.
        
        Trong hiện tại: đất nước có trong tấm lòng mỗi con người, mỗi người đều thừa hưởng những giá trị của đất nước, khi có sự gắn kết giữa mỗi người đất nước sẽ nồng thắm, hài hòa, lớn lao. Đó là sự gắn kết giữa cái riêng và cái chung.
        
        Trong tương lai, thế hệ trẻ sẽ mang đất nước đi xa, đất nước luôn trường tồn, bền vững
      - Qua phương diện tình cảm
        
        Tình cảm cá nhân
        
        Đất là nơi anh đến trường
        Nước là nơi em tắm
        
        Gắn liền với kỷ niệm thời thơ ấu anh và em
        
        Hợp lại thành "nơi ta hò hẹn"
        
        Tình yêu cá nhân, tình yêu thiêng liêng giữa anh và em đã to lớn và nó hoà vào tình yêu đất nước. Hay đất nước bắt nguồn từ tình yêu nam nữ.
        
        --> Nỗi nhớ tình yêu hòa quyện với nỗi nhớ đất nước
        
        Tình cảm đồng bào
        
        Đất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”
        Nước là nơi "con cá ngư ông mong nước biển khơi”
        
        Từ "anh", "em" --> cá thể đi lên cái chung, lớn hơn là đất nước
        
        Lạc Long Quân và Âu Cơ
        Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng
        
        Nguồn gốc của dân tộc ta là con Rồng cháu Tiên
        
        Tất cả các anh em dân tộc sinh sống trên mảnh đất Việt Nam đều là anh em
      - Cảm nhận
        
        Đưa ra được 3 khái niệm khác nhau về đất nước với 3 lần cảm xúc khác nhau nhưng đều thống nhất
        
        Chuyển hoá từ cái riêng đến cái chung, từ bộ phận đến khái quát, nâng lên để chúng hoà quện, kết dính lại với nhau
        
        -> Đất nước trong chiều dài và chiều sâu của lịch sử, của truyền thống văn hoá.
    - - Mở đầu bằng 1 câu khẳng định
        
        --> Quê hương là tất cả những gì gắn bó, ruột rà với con người.
        
        Đất nước ở trong ta chứ không ở ngoài ta
        --> Đó là một nhận thức mới về đất nước
      - Bốn dòng thơ kế tiếp mở rộng ý ban đầu
        
        Là những lời khẳng định (kết quả của sự nhận thức) về một chân lý
        
        Cả bốn dòng chỉ có một hình ảnh, lại là hình ảnh mang tính tượng trưng: cầm tay diễn tả sự thân thiết, tin cậy, yêu thương lẫn nhau
        
        Hình ảnh ấy đi liền với những tính từ chỉ mức độ (hài hòa, nồng thắm, vẹn tròn, to lớn)
        
        --> Mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, giữa mỗi một con người với đất nước
  - - - “Núi Vọng Phu”: địa danh nổi tiếng gắn với sự tích người vợ hóa đá chờ chồng → khẳng định tình cảm thủy chung, son sắt của người phụ nữ Việt Nam.
      - Hòn Trống Mái: hai tảng đá xếp chồng lên nhau nằm trên một ngọn núi ở Sầm Sơn, Thanh Hóa → khẳng định tình cảm, sự gắn bó trong tình cảm gia đình, tình cảm vợ chồng.
      - Tổ Hùng Vương: gắn với truyền thuyết 99 con voi quây bên đền thờ các vua Hùng để phục Tổ → khẳng định niềm tự hào lịch sử vua Hùng.
      - Núi Bút, Non Nghiên: có hình cây bút và nghiên mực ở Quảng Ngãi, nói lên truyền thống hiếu học của người Việt Nam.
      - Hạ Long thành: thắng cảnh Hạ Long, một di sản thiên nhiên thế giới.
      - Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm: sơn danh của những người có công với nước ở Nam Bộ, tự hào về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc.
      - Những ao đầm, gò bãi là sự hóa thân của những con người làm nên Đất Nước.
      - Cảm nhận
        
        → Những địa danh được cảm nhận qua những số phận, những cảnh ngộ của con người, sự hóa thân của những con người không tên tuổi như một phần máu thịt của nhân dân. Chính nhân dân bao đời đã tạo nên Đất Nước này, đã ghi dấu ấn cuộc đời mình lên mỗi ngọn núi, dòng sông.
    - - 3 câu đầu
        
        Nhìn về quá khứ -->Người người lớp lớp bất phân già trẻ, gái trai cũng luôn vừa cần cù làm lụng để kiếm miếng ăn vừa đánh giặc cứu nước
      - 4 câu tiếp
        
        Ông cha ta ngày trước đã luôn đặt quyền lợi của Tổ quốc lên trên hết, sẵn sàng hy sinh những tình cảm để đi đánh giặc cứu nước.
      - 3 câu tiếp
        
        Thể hiện chủ nghĩa yêu nước của nhân dân ta: không phân biệt già trẻ gái trai
      - 8 câu cuối
        
        Trong lịch sử dày đặc, có bao nhiêu thế hệ đã hi sinh không ai biết, nhưng họ đã góp phần tạo nên đất nước
        
        Hiện thực ấy qua từng thời đại đã làm nên bề dày truyền thống yêu nước của lịch sử dân tộc.
      - Cảm nhận
        
        Lời nhắn nhủ của nhà thơ dựa trên một sự thật rõ ràng, hiển nhiên từ hiện thực lịch sử sinh động của dân tộc ta.
        
        Nguyễn Khoa Điềm đã bộc lộ tấm lòng yêu nước thiết tha, lòng tự hào dân tộc cao độ của mình và muốn truyền lại cảm xúc ấy đến với thế hệ hôm nay với mong ước những thế hệ hôm nay đừng bao giờ quên đi truyền thống tốt đẹp ấy của dân tộc, phải biết kế thừa để đưa đất nước đi xa hơn "đến những tháng ngày mơ mộng" trong tương lai.
    - - 7 câu đầu
        
        Dùng từ họ: đại từ xưng hô số nhiều chỉ nhân dân – những con người bé nhỏ, bình thường thuộc đám đông trong xã hội, chứ không phải là các cá nhân anh hùng
        
        Hệ thống các từ: giữ, truyền, gánh, đắp, be, dạy… được sử dụng đan dày trong đoạn thơ ghi nhận sự đóng góp lớn lao của nhân dân đối với sự nghiệp kiến quốc
        
        Các hình ảnh gắn với chuỗi động từ: hạt lúa, lửa, giọng nói, tên xã, tên làng, đập, bờ… vừa thể hiện sự khám phá mới mẻ, độc đáo của nhà thơ về Đất Nước trong bề rộng không gian địa lí và văn hoá vừa khẳng định nhân dân chính là lực lượng kiến tạo bảo tồn.
        
        Cảm nhận
        
        Với hệ thống từ ngữ giản dị, mang đậm màu sắc dân gian, Nguyễn Khoa Điềm đã bình di hóa Đất Nước, làm cho Đất Nước thật sự hóa thân trong tâm hồn và cuộc sống của mỗi người dân trên đất nước này
      - 6 câu tiếp
        
        Khi nói dến nhân dân là nói đến nét đẹp bình dị, tinh tế. Những nét đẹp này lấp lánh trong ca dao thần thoại.
        
        Điệp "Đât nước", "nhân dân" --> Biểu lộ biết bao tình thương, tự hào.
        
        Cảm nhận
        
        Đất nước được hình thành từ những bản sắc văn hóa dân tộc: yêu nước, cần cù học tập và lao động, đoàn kết và lạc quan yêu đời
      - 8 câu cuối
        
        Chuyển ý sáng tạo những câu ca dao thành lời thơ đằm thắm ca ngợi nhân dân, ca ngợi bản sắc dân tộc
        
        Đó là tình yêu say đắm, nhân văn: “Dạy biết yêu em từ thuở trong nôi”; là thái độ biết quý trọng lối sống tình nghĩa: “Biết công cầm vàng những ngày lặn lội”; sự bền bỉ, kiến cường trong chiến đấu bảo vệ đất “Biết trồng tre đợi ngày thành gậy”
  - - - Đất Nước được cảm nhận ở nhiều phương diện: từ văn hóa - lịch sử, địa lí - thời gian đến không gian của đất nước. Đồng thời, tác giả cũng nêu lên trách nhiệm của các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ với đất nước mình.
      - Cái nhìn mới mẻ về đất nước với tư tưởng cốt lõi là tư tưởng đất nước của nhân dân. Đất nước là sự hội tụ, kết tinh bao công sức và khát vọng của nhân dân. Nhân dân chính là người đã làm ra đất nước.
    - - Tác giả lựa chọn thể thơ tự do, phóng khoáng không bị bó buộc về số chữ trong một câu, số câu trong một bài vừa tạo ra nét độc đáo về hình thức cho bài thơ, vừa là cơ hội để dòng chảy của cảm xúc được phát triển một cách tự nhiên.
      - Giọng thơ trữ tình - chính luận, là sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước và con người
      - Sử dụng các chất liệu văn hóa dân gian với đa dạng các thể loại: từ phong tục - tập quán sinh hoạt của nhân dân đến các thể loại của văn học dân gian như ca dao, truyện cổ tích, ... Điều đặc biệt là tác giả sử dụng một cách sáng tạo