Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Autonomic Nervous System Agents - Coggle Diagram
Autonomic Nervous
System Agents
Adrenergic agonist
ยาที่ยับยั้งการเก็บกลับNE
ระยะเวลาการออกฤทธิ์สั้นกว่า เเต่เเรงกว่า amphetamine
จัดเป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่2
cocaine ฤทธิ์ของ cocaine คล้าย amphetamine คือทำให้ตื่นตัว
มีทั้งรูปแบบที่ใช้สูดหรือฉีด
Alpha 1 adrenergic receptor agonist
อาการข้างเคียง
ความดันสูง
Rebound Hyperremia
Pseudoephedrine
จัดเป็นยาควบคุมพิเศษ
รูปแบบที่มีจำหน่าย คือเม็ลละ 60mg
อาการข้าวเคียง
ทำให้เกิดอาการใจสั่นได้เนื่องจากเป็นผลมาจากการกระตุ้น B1 receptor ที่หัวใจ
จัดเป็นยาควบคุมพิเศษ
ขนาดที่เเนะนำสูงสุด ต่อวันไม่ควรเกิน240 mg
ใช้เป็นยาลดอาการคันจมูก
Phenylephrine
ใช้ยาเพิ่มความดัน
ใช้ลดอาการคัดจมูก(รูปแบบพ่น)
ใช้ในการขยายม่านตา
Beta1adrenergic receptor agonist
Dobutamine
ใช้รักษาภาวะ CHF (congestive heart failure)และภาวะ shock
อาการข้างเคียง
ความดันสูง
หัวใจเต้นเร็ว
ออกฤทธิ์กระตุ้น Bete1 receptor ที่หัวใจเพิ่ม contraction ของกล้ามเนื้อหัวใจ
Beta2 adrenergic receptor agonist
ใช้รักษาหอบ(asthma)
อาการข้างเคียง
น้ำตลาในเลือดต่ำ (hypoglycemia)เป็นผลมาจากBete2 กระตุ้น Glycogenolysic
Hypokalemia
ใจสั่นเป็นผลจากการกระตุ้นB 1
ออกฤทธิ์กระตุ้น Bete2 receptir ที่หลอดลม ทำให้หลอดลมขยาย
ตัวอย่างยา
terbutaline
salbultamol
Salbutmolหรือ albutarolมีทั้งรูปแบบเม็ด รูปแบบพ่น และรูปแบบสูดทั้งเดี่ยวและผสม
Mixed alpha and bete adrenergic receptor agonist
Epinephrine
ทำให้หลอดลมขยายและเพิ่มแรงบีบของหัวใจ
ใช้รักษา
การแพ้เเบบanaphylaxis shock
Cardiac arrest
สามารถกระตุ้นได้ทั้ง alpha และbete receptor
รูปแบบ เป็นยาฉีด
ชื่อพ้อง
Adrenaline
Norepinephrine
ชื่อพ้อง
Norarenaline
ออกฤทธิ์เหมือน adrenaline แต่ไม่มีมีผลต่อ beta2 จึงไม่มีผลทำให้หลอดลมขยาย
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น Dopamine receptor
Dopamine
กระตุ้น Dopamine receptor
ฤทธิ์ของ dopamine ขึ้นกับ dose
ที่ขนาดปานกลางกระตุ้น beta1 receptor ทำให้หัวใจบีบตัวเเรงขึ้น
ที่สูงกระตุ้น alpha1 receptor ทำให้หลอดเลือดบีบตัวความดันโลหิตเพิ่ม
ที่ฤทธิ์ต่ำกระตุ้น D1 receptor ทำให้เส้นเลือดในไตขยายตัวเพิ่มเลือดมาเลี้ยงที่ไต
การบริหารยา
Norepinephrine เจือจางด้วยสารน้ำที่มี
Dextrose เป็นองค์ประกอบเช่น D5W , D5S เพราะdextrose ป้องกันการoxidation
Adrenergic antagonist
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น alpha2 receptor
ออกฤทธิ์กระตุ้นให้ alpha2 receptor ลดการหลั่งNE ทำให้ความดันต่ำ
ใช้รักษา Hypertension
clonidine และ methyldopa
Methyldopa เป็นยาที่ใช้ในการรักษา hypertension in pregnancy
Alpha 1 adrenergic receptor antagonist
ใช้รักษา
Hypertension
BPH หรือ Benign Prostate
อาการข้างเคียง
irthostatic hypotension ดังนั้นต้องใช้ยาในขนาดที่ต่ำก่อน
ออกฤทธิ์block alpha receptor ทำให้ความดันต่ำ
เช่น Prazosin, Doxazosin
Beta adrenergic receptor antagonist
ใช้รักษาความดันโลหิตสูง
ภาวะหัวใจล้มเหลว ได้เเก่ metoprolol, bisoprolol
ออกฤทธิ์ปิดกั้นbeta1 receptor
รักษาภาวะอื่นๆ ได้แก่ essential tremor หรือ migraine prophylaxis นิยมใช้ propranolol
Non-selective antagonoist
propranolol, timolol
Selective beta1 antagonist
atenolol, bisoprolol , esmolol , mettoprolol,
Alpha and beta adrenergic receptor antagonist ได้แก่ labetalol และ carvedilol
Cholinergic drugs
Dirct-acting parasympathomimetic drugs
Pilocarpine
กระตุ้น muscarinic receptpr ใช้ลดความดันในลูกา จึงใช้รักษาต้อหินหรือ อาการปากแห้ง (xerostomia)
Bethanechol
กระตุ้น M3ทำให้กล้ามเนื้อในกระเพาะปัสสาวะบีบตัว หรือเกิดMicturation ใช้รักษาอาการปัสสาวะคั่งที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาท
Indirect-acting parasympathomimetic drugs
ออกฤทธิ์ยับยั้ง Acgetylcholinesterase
Neostigmine , Puridostigmine ใช้รักษา Myasthenia gravis
Anti-Alzheimer drugs ไดแก่ donepezil, rivastigmine และ galanramine
Organophosphate (ยาฆ่าแมลง)
Anticholinergic drugs
Anticholinergic drugs
Hyoscyamine และ Scopolamine รักษาอาการปวดเกร็งที่ทางเดินอาหารและทางเดินปัสสาวะ
Tolterodine รักษาภาวะ กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินหรือ over bladder (OAB)
Atropine ออกฤทธิ์ปิดกั้น Muscarinic receptor ใช้ลดสารคัดหลั่งในทาเดินหายใจ, ภาวะ bradycardia และใช้ยาขยายรูม่านตา
Anticholinergic drugs
Amitriptyline
Nortriptyline
Hydroxyzine
Benztropine
CPM
Chlorpromazine
Hyoscyamine
(Buscopan)
Tolteridine
Atropine
Orphenadrine ใน Norgesic®
Neuromuscular blockers
ออกฤทธิ์ปิดกั้น Nicotinic NM receptor บน NMJ ทำให้ไม่เกิด depolarization
Depolarizing muscle relaxants ได้แก่ succinylcholine ออกฤทธิ์เป็น NM
agonist ที่ motor end plate ของกล้ามเนื้อลาย ทำให้เกิดการกระตุ้นต่อเนื่องจนเป็นอัมพาต
Nondepolarizing muscle relaxants ได้แก่
atracurium, cisatracurium, vecuronium
Muscle relaxants
Neuromuscular blocking agents
Spasmolytic drugs
Spasmolytic drugs
Baclofen ออกฤทธิ์GABAB agonist จะกระตุ้น spinal inhibition of motor neuron
Dantrolene ออกฤทธิ์ Block Ryanodine receptor ที่ SAR ของ skeletal muscle
Diazepam ออกฤทธิ์ GABAA mediated presynaptic
inhibition
ยับยั้งการจับกันของ actin-myosin
ได้เเก่ Diazepam, Baclofen และ Dantrolene
Orphenadrine ออกฤทธิ์ยับยั้ง muscle strench reflex in spinal cord
รูปแบบฉีดมีขนาด 10 mg สามารถฉีดช้าๆได้เลย โดยไม่จำเป็นต้องเจือจางเพราะการเจือจางจะทำให้สารละลายขุ่น
รูปแบบเม็ดมีขนาด 2 และ 5 mg
มีทั้งในรูปแบบ เม็ดและรูปแบบฉีด
Diazepam จัดเป็นยาในกลุ่ม BZD หรือ Benzodiazepine ซึ่งยาในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์หลักๆดังนี้ muscle relaxant , anxiolytic , antiepileptic , sedation