Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

image, image, image, image, image, image - Coggle Diagram

- - - - "Khi ta lớn lên, đã có rồi": Đất Nước ra đời từ rất xa xưa như một sự tất yếu, trong chiều sâu của lịch sử thời các vua Hùng dựng nước và giữ nước.
      - "Ngày xửa ngày xưa, mẹ thường hay kể": những câu chuyện cổ tích, những bài học đạo lý làm người, ước mơ khát vọng của nhân dân về lẽ công bằng → góp phần tạo nên Đất nước.
      - "Miếng trầu": phong tục ăn trầu của dân gian gắn với ta nhiều đời nay và gợi nhớ sự tích Trầu cau.
      - "Biết trồng tre mà đánh giặc": gợi nhớ truyền thống chống giặc ngoại xâm và truyền thuyết đầy tự hào của người Việt và truyền thuyết về người anh hùng Thánh Gióng.
      - "Tóc mẹ bới sau đầu": những phong tục lâu đời của người Việt, người phụ nữ để tóc dài và búi lên.
      - "Cha mẹ, gừng cay muối mặn": gắn với câu ca dao của dân tộc, nói về tình cảm thủy chung của người Việt.
      - Cái kèo, cái cột, hạt gạo, xay, giã, giần, sàng": những vật quen thuộc trong đời sống hằng ngày của người Việt Nam gắn với lao động sản xuất và nền văn minh lúa nước.
      - → Đất Nước là những gì có thể bắt gặp ở ngay trong cuộc sống của mỗi gia đình, mỗi người: câu chuyện cổ tích của mẹ, miếng trầu bà ăn, hạt gạo ta ăn, ngôi nhà ta ở....
      - "Đất Nước có từ ngày đó": Đất Nước có từ khi dân mình biết yêu thương, sống tình nghĩa, từ ngày dân tộc có nền văn hóa riêng, từ khi dân mình biết dựng nước và giữ nước, từ trong cuộc sống hằng ngày của con người.
      - → Sự cảm nhận về chiều sâu của lịch sử của Đất Nước thể hiện ngay trong đời sống hằng ngày của nhân dân. Đất Nước được hình thành từ những gì nhỏ bé, gần gũi trong cuộc sống của mỗi con người, từ bề dày của truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam.
    - - Tác giả tách riêng hai yếu tố “đất” và “nước” để suy tư một cách sâu sắc.
      - Đất nước là không gian riêng tư quen thuộc gắn với không gian sinh hoạt của mỗi con người: “nơi anh đến trường”, “nơi em tắm”; gắn với kỉ niệm tình yêu lứa đôi: “nơi em đánh rơi ... thương thầm”.
      - Đất nước là không gian bao la trù phú, không gian sinh tồn của cộng đồng qua bao thế hệ: “Đất là nơi con chim phượng hoàng ... dân mình đoàn tụ”.
      - Nhìn đất nước được nhìn xuyên suốt chiều dài lịch sử từ quá khứ, hiện tại đến tương lai:
      - Trong quá khứ đất nước là nơi thiêng liêng, gắn với truyền thuyết, huyền thoại: “Đất là nơi chim về ... trong bọc trứng”
      - Trong hiện tại: đất nước có trong tấm lòng mỗi con người, mỗi người đều thừa hưởng những giá trị của đất nước, khi có sự gắn kết giữa mỗi người đất nước sẽ nồng thắm, hài hòa, lớn lao. Đó là sự gắn kết giữa cái riêng và cái chung.
      - Trong tương lai: thế hệ trẻ sẽ “mang đất nước đi xa” “đến những ngày mơ mộng”, đất nước sẽ trường tồn, bền vững.
      - Suy tư về trách nhiệm của mỗi cá nhân với đất nước: “Phải biết gắn bó và san sẻ”, đóng góp, hi sinh để góp phần dựng xây đất nước.
      - Nhận xét: qua cái nhìn toàn diện của nhà thơ, đất nước hiện lên vừa gần gũi, thân thuộc lại vừa thiêng liêng, hào hùng và trường tồn đến muôn đời sau.
    - - Mối quan hệ giữa công dân và đất nước là một khái niệm mang tính chất chính trị nhưng đã được Nguyễn Khoa Điềm khéo léo chuyển tải, làm mềm hóa qua lời trò chuyện mang tính chất tâm tình giữa “anh” và “em” : Khẳng định mỗi cá nhân là một phần của đất nước
      - hình ảnh “hai đứa cầm tay” thể hiện niềm hạnh phúc trong tình yêu lứa đôi
      - mạch lập luận của đoạn thơ đi từ cá nhân đến cộng đồng, ý thơ phát triển từ “hai đứa cầm tay” đến “cầm tay mọi người”, nghĩa của từ “cầm tay” đi từ giao duyên, kết đôi đến đoàn kết dân tộc
      - từ đất nước của “anh và em hôm nay”, nhà thơ suy tưởng đến đất nước trong tương lai, khi “mai này con ta lớn lên”. Hai chữ “lớn lên” biểu lộ niềm tin của tác giả về trí tuệ và bản lĩnh của thế hệ sau
      - Hình ảnh “con lớn lên mang Đất Nước đi xa” là sự tiếp nối của thế hệ mai sau trong việc thực hiện ước mơ và xây dựng đất nước. Cảm hứng lãng mạn khiến hình ảnh đất nước trong tương lai mang nét đẹp của trí tưởng tượng bay bổng. Thế hệ mai sau sẽ biến ước mơ của anh và em hôm nay thành hiện thực, sẽ đưa đất nước tiến xa
      - -> mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân, cộng đồng và đất nước
      - Lời thơ được trình bày như tâm tình với người con gái yêu thương nên chân thành, tha thiết, nhẹ nhàng thấm sâu vào lòng người
      - “Em ơi em” là tiếng gọi yêu thương, giãi bày, sẻ chia “Đất Nước là máu xương của mình”, đất nước là một phần thân thể không thể tách rời trong mỗi người, là xương máu của cha ông truyền lại. Từ đó, mạch thơ hướng vào những suy ngẫm của Nguyễn Khoa Điềm về trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với đất nước. Điệp ngữ “phải biết” như một mệnh lệnh phát ra từ con tim, làm cho giọng thơ trở nên mạnh mẽ, có sức ngân vang. Điệp ngữ “phải biết” đi cùng với hình thức liệt kê hàng loạt động từ “gắn bó, san sẻ, hóa thân” nhấn mạnh bổn phận của mỗi cá nhân đối với đất nước.
      - -> nhắn nhủ trách nhiệm của mỗi người đối với đất nước.
  - - - Thiên nhiên địa lý của đất nước không chỉ là sản phẩm của tạo hóa mà được hình thành từ phẩm chất và số phận của mỗi người, là một phần máu thịt, tâm hồn con người:
        
        Nhờ tình nghĩa yêu thương, thủy chung mà có “hòn Vọng Phu”, “hòn Trống Mái”.
        
        Nhờ tinh thần bất khuất, anh hùng trong quá trình dựng nước và giữ nước mà có những ao đầm, di tích lịch sử về quá trình dựng nước.
        
        Nhờ truyền thống hiếu học mà có những “núi Bút non Nghiên”
    - - Nhân dân làm nên lịch sử 4000 năm:
        
        Họ là những người con trai, con gái bình dị nhưng luôn thường trực tình yêu nước.
        
        Tác giả nhấn mạnh đến những con người vô danh làm nên lịch sử, khẳng định vai trò của mỗi cá nhân với lịch sử dân tộc.
    - - Nhân dân tạo ra và giữ gìn những giá trị vật chất, tinh thần cho đất nước: văn hóa: “truyền hạt lúa”, “truyền lửa”, “truyền giọng nói”, “gánh theo tên xã, tên làng”, ... từ đó xây dựng nền móng phát triển đất nước lâu bền.
      - -> Tư tưởng cốt lõi, cảm hứng bao trùm cả đoạn trích: “đất nước này là đất nước của nhân dân đất nước của ca dao thần thoại”, đất nước ấy thể hiện qua tâm hồn con người: biết yêu thương, biết quý trọng trọng tình nghĩa, công sức và biết chiến đấu vì đất nước.