Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความหมายและประเภทของงานประพันธ์ร้อนกรอง - Coggle Diagram
ความหมายและประเภทของงานประพันธ์ร้อนกรอง
ความหมายของงานประพันธ์ประเภทร้อยกรอง
ถ้อยคำที่เรียบดรียงให้เป็นระเบียบตามฉันทลักษณ์ โดยมีข้อกำหนดให้ไพเราะกว่าถ้อยคำธรรมดา
ประเภทของงานประพันธ์ร้อยกรอง
ฉันท์
บังคับคำหนัก คำเบา หรือครุ ลหุ เป็นหลัก
บังคับคณะ สัมผัส และมีทำนองการอ่านสละสลวย
กลอน
บังคับคณะ สัมผัส วรรณยุกต์ แต่ไม่บังคบคำเอก โท ครุ ลหุ
แต่งง่ายและเป็นที่นิยมมากที่สุด
โคลง
กำหนด คำเอก คำโท สัมผัสเป็นสำคัญ
แบ่งหลักๆเป็น 3 ชนิด คือ โคลงสุภาพ โคลงดั้น โคลงโบราณ
ร่าย
บังคับ คณะ สัมผัส และบางครั้งบังคับคำเอก คำโท
แต่งยาวเท่าไหร่ก็ได้ไม่กำหนด แต่ต้องสัมผัสและจบตามที่กำหนด
กาพย์
คล้ายฉันท์แต่ไม่บังคับคำครุ ลหุ
นิยมแต่งฉันท์ปนกาพย์
ลักษณะบังคับและฉันทลักษณ์ของงานประพันธ์ประเภทร้อยกรอง
คณะ/บท
จำนวนคำที่กำหนดไว้ในการประพันธ์แบบต่างๆ
ประกอบด้วย พยางค์ คำ วรรค บาท บท
พยางค์
เสียงที่เปล่งออกมาหนึ่งครั้ง
การแต่งคำประพันธ์กำหนดแน่นอนว่าหนึ่งพยางค์มีกี่คำ
ฉันทลักษณ์ คือ ถ้อยคำที่เรียบเรียงโดยมีข้อบังคับจำกัดคำและวรรคตอนให้เป็นไปตามกฏเกณฑ์ที่วางไว้
คำขึ้นต้น/คำนำ
คำที่ใช้ขึ้นต้นกลอนสักวา กลอนดอกสร้อย กลอนบทละคร และกลอนเสภาเพื่อแบ่งข้อความเป็นส่วนๆ
กลอนสักวา-สักวา , กลอนเสภา-ครานั้น , กลอนบทละคร-เมื่อนั้น บัดนั้น , กลอนดอกสร้อย-ขึ้นต้นด้วย 4 คำ คำที่ 2 คือ เอ๋ย
คำสร้อย
คำที่ใช้ต่อท้ายเพื่อให้มีความไพเราะขึ้น มักมี 2 พยางค์ เช่น พี่เอย ฤาพี่ ฯลฯ
พบในโคลงและร่าย
สัมผัส
ลักษณะบังคับด้านการคล้องจองกัน
สามารถแบ่งได้เป็น
2.สัมผัสใน คือสัมผัสภายในวรรค ไม่บังคับ
3.สัมผัสสระ คือ คำที่สระเหมือนกันสัมผัสกัน
1.สัมผัสนอก คือสีมผัสระหว่าวรรค เป็นสัมผัสบังคับ
4.สัมผัสอักษรหรือพยัญชนะ คือคำที่ตัวอักษรเสียงเหมือนหรือใกล้เคียงกัน
คำเป็น/คำตาย
คำเป็น คือคำที่สะกดด้วยแม่ กน กม เกย เกอว กง หรือใช้สระเสียงยาวเมื่อไม่มีตัวสะกด
คำตาย คือคำที่สะกดด้วยแม่ กก กบ กด หรือใช้สระเสียงสั้นเมื่อไม่มีตัวสะกด
คำเอก/คำโท
คำที่มีรูปวรรณยุกต์เอกหรือโทบนนั้น
พบในการแต่งโคลง
มีบางคำที่เสียงเอกแต่เปลี่ยนรูปโทหรือเสียงโทแต่เปลี่ยนเป็นรูปเอก เรียกว่าคำเอกโทษและโทโทษ
คำครุ/คำลหุ
คำที่เสียงหนักเบาต่างกัน พบในงานประพันธ์ประเภทฉันท์
คำครุ คือคำที่เสียงหนักหรือยาว ประกอบด้วยคำที่มีตัวสะกด คำที่ผสมสระเสียงยาว และคำที่ผสมสระ ำ ไ ใ เ-า
คำลหุ คือคำเสียงสั้นหรือเสียงเบา ประกอบด้วยคำที่ไม่มีตัวสะกดและประสมสระเสียงสั้น ยกเว้น ำ ไ ใ เ-า