Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Autonomic Nervous System Agents - Coggle Diagram
Autonomic Nervous System Agents
Adrenergic agonist
Beta 1 adrenergic receptor agonist
Dobutamine
-ออกฤทธิ์กระตุ้น Beta1 receptor ที่หัวใจ เพิ่ม contraction ของกล้ามเนื้อหัวใจ
-ใช้รักษาภาวะ CHF (congestive heart failure) และภาวะ shock
-อาการข้างเคียง คือ ความดันสูง และหัวใจเต้นเร็วได้
Alpha 1 adrenergic receptor agonist
Phenylephrine
-ใช้เป็นยาเพิ่มความดัน
-ใช้ในการขยายม่านตา
-ใช้ลดอาการคัดจมูก (รูปแบบพ่น)
อาการข้างเคียง
-ความดันสูง
-Rebound Hyperemia
Pseudoephedrine
-ใช้เป็นยาลดอาการคัดจมูก
-อาการข้างเคียง คือ ทำให้เกิดอาการใจสั่นได้ เนื่องจากเป็นผลมากจากการกระตุ้น B1 receptor ที่หัวใจ
-จัดเป็นยาควบคุมพิเศษ
-รูปแบบที่มีจำหน่าย คือเม็ดละ 60 mg
-ขนาดที่แนะนำสูงสุด ต่อวันไม่ควรเกิน 240 mg
ยาที่ยับยั้งการเก็บกลับ NE
-cocaine ฤทธิ์ของ cocaine คล้าย amphetamine ทำให้ตื่นตัว
-ระยะเวลาการออกฤทธิ์สั้นกว่า แต่แรงกว่า amphetamine
-จัดเป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 2
-มีทั้งรูปแบบที่ใช้สูดหรือฉีด
Beta 2 adrenergic receptor agonist
-ออกฤทธิ์กระตุ้น Beta2 receptor ที่หลอดลม ทำให้หลอดลมขยาย
-ใช้รักษาหอบ
อาการข้างเคียง
-ใจสั่น ซึ่งเป็นผลจากการกระตุ้น B1
-น้ำตาลในเลือดต่ำ (hypoglycemia) เป็นผลจาก B2 Glycogonolycemia
-Hypokalemia
ตัวอย่างยา ได้แก่ terbutaline และ salbutamol
Salbutamol หรือ albuterol มีทั้งรูปแบบเม็ด รูปแบบพ่น และรูปแบบสูดทั้งเดี่ยวและผสม
Mixed alpha and beta adrenergic receptor agonist
Epinephrine
-ชื่อพ้อง คือ Adrenaline
-สามารถกระตุ้นได้ทั้ง alpha และ beta receptor
-ทำให้หลอดลมขยายและเพิ่มแรงบีบของหัวใจ
-ใช้รักษา การแพ้แบบ anaphylaxis shock ,Cardiac arrest
-รูปแบบ เป็นยาฉีด
Norepinephrine
-ชื่อพ้อง คือ Noradrenaline
-ออกฤทธิ์เหมือน adrenaline แต่ไม่มีผลต่อ beta 2 จึงไม่มีผลทำให้หลอดลมขยาย
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น Dopamine receptor
Dopamine
-ออกฤทธิ์ Dopamine receptor
-ฤทธ์ของ dopamine ขึ้นกับ dose
-ที่ขนาดต่ำกระตุ้น D1 receptor ทำให้เส้นเลือดในไตขยายตัวเพิ่มเลือดมาเลี้ยงที่ไต
-ที่ขนาดปานกลาง กระตุ้น beta1 receptor ทำให้หัวใจบีบตัวแรงขึ้น
-ที่ขนาดสูง กระตุ้น alpha1 receptor ทำให้หลอดเลือดบีบตัวความดันโลหิตเพิ่ม
ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น alpha2 receptor
ได้แก่ clonidine และ methyldopa
-ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น alpha 2 receptor ลดการหลั่งNE ทำให้ความดันต่ำ
-Methyldopa เป็นยาที่ใช้ในการรักษา hypertension in pregnancy
Alpha 1 adrenergic receptor antagonist
เช่น Prazosin, Doxazosin
-ออกฤทธิ์ block alpha receptor ทำให้ความดันต่ำ
ใช้รักษา
-hypertension (ขณะเปลี่ยนท่า)
-BPH หรือ Benign prostate hyperplasia
-อาการข้างเคียง คือ orthostatic hypotension
-ดังนั้นต้องใช้ยาในขนาดที่ต่ำก่อน
Beta adrenergic receptor antagonist
-Selective beta 1 antagonist : atenolol, bisoprolol, esmolol, metoprolol
Non-selective antagonist: propranolol, timolol
-ใช้รักษาความดันโลหิตสูง
-ภาวะหัวใจล้มเหลว ได้แก่ metoprolol, bisoprolol
-รักษาภาวะอื่น ๆ ได้แก่ essential tremor หรือ migraine prophylaxis นิยมใช้propranolol
Alpha and beta adrenergic receptor antagonist
-ได้แก่ labetalol และ carvedilol
Cholinergic agonist
Direct-acting parasympathomimetic drugs
-Pilocarpine กระตุ้น muscarinic receptor ใช้ลดความดันในลูกตา จึงใช้รักษาต้อหินหรืออาการปปากแห้ง
-Bethanechol กระตุ้น M3 ทำให้กล้ามเนื้อในกระเพาะปัสสาวะบีบตัว หรือเกิด Micturition ใช้รักษาอาการปัสสาวะคั่งที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาท
Indirect-acting parasympathomimetic drugs
-ออกฤทธิ์ยับยั้ง Acetylcholinesterase
-Neostigmine, Pyridostigmine ใช้รักษา Myasthenia gravis
-Anti-Alzheimer drugs ได้แก่ donepezil, rivastigmine และ galantamine
-Organophosphate (ยาฆ่าแมลง)
Anticholinergic drugs
Atropine ออกฤทธิ์ปิดกั้น Muscarinic receptor ใช้ลดสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ, ภาวะbradycardia และ ใช้ขยายรูม่านตา
-Hyoscyamine หรือ Scopolamine รักษาอาการปวดเกร็งที่ทางเดินอาหารและทางเดินปัสสาวะ
-Oxybutynin และ Tolterodine รักษาภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินหรือ OAB
Neuromuscular blockers
-Nondepolarizing muscle relaxants ได้แก่ atracurium, cisatracurium, vecuronium
-ออกฤทธิ์ิปิดกั้น Nicotinic NM receptor บนNMJ ทำให้ไม่เกิด depolarization
-Depolarizing muscle relaxants ได้แก่ succinylcholine ออกฤทธิ์เป็น NM agonist ที่motor end plate ของกล้ามเนื้อลายทำให้เกิดการกระตุ้นต่อเนื่องจนเป็นอัมพาต
Spasmolytic drugs
-ได้แก่ Diazepam, Baclofen และ Dantrolene
-Diazepam ออกฤทธิ์ GABAA mediated presynaptic inhibition
-Baclofen ออกฤทธิ์ GABAB agonist จะกระตุ้น spinal inhibition of motor neuron
-Dantrolene ออกฤทธิ์ Block Ryanodine receptor 1 ที่ SAR ของ skeletal muscle
-ยับยั้งการจับกันของ actin-myosin
-Orphenadrine ออกฤทธิ์ยับยั้ง muscle stretch reflex in spinal cord
-Diazepam จัดเป็นยาในกลุ่ม BZD หรือ Benzodiazepine ซึ่งยาในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์หลักๆ ดังนี้ relaxant, anxiolytic, antiepileptic ,sedation
-มีทั้งในรูปแบบ เม็ดและรูปแบบฉีด
-รูปแบบเม็ดมีขนาด 2 และ 5 mg
-รูปแบบฉีดมีขนาด 10 mg สามารถฉีดช้าๆได้เลย โดยไม่จำเป็นต้องเจือจาง เพราะการเจือจางจะทำให้สารละลายขุ่น