Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Người Lái Đò Sông Đà, tac-gia-nguyen-tuan-e1587820006891, image - Coggle…

- - - - Nguyễn Tuân (1910-1987) sinh ra trong một nhà nho nghèo khi Hán học đã tàn, quê gốc ở Hà Nội.
      - Nguyễn Tuân học hết bậc Thành chung thì bị đuổi do tham gia một cuộc bãi khóa phản đối một số giáo viên Pháp nói xấu người Việt Nam.
      - Sau đó một thời gian ông lại bị tù vì “xê dịch” qua biên giới không có giấy phép.
      - Ra tù, ông bắt đầu viết văn, làm báo.
      - Năm 1941, Nguyễn Tuân lại bị bắt giam một lần nữa vì giao du với những người hoạt động chính trị.
      - Sau Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân nhiệt tình tham gia cách mạng và trở thành cây bút tiêu biểu của nền văn học mới.
      - Năm 1996, Nguyễn Tuân được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh
    - - gói gọn trọng một chữ "Ngông"
        
        Ngông dựa trên sự tài hoa uyên bác và nhân cách hơn người.
      - Sau cách mạng tháng tám, phong cách sáng tác của Nguyễn Tuân đã có nhiều chuyển biến quan trọng, không còn cái ngông nghênh, khinh bạc.
      - Ông tìm thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa quá khứ - hiện tại - tương lai
      - giọng văn trở nên tin yêu, đôn hậu, tìm thấy cái đẹp, chất tài hoa ở những con người lao động bình thường
      - giọng văn khinh bạc chủ yếu để ném vào kẻ thù dân tộc hay những mặt trái của xã hội.
      - là hiện thân của cái định nghĩa về người nghệ sĩ
  - - - Người lái đò sông Đà” in trong tập Sông Đà (1960), là tùy bút xuất sắc của Nguyễn Tuân.
      - Thành quả thu hoạch được trong chuyến đi gian khổ và hào hứng tới miền Tây bắc rộng lớn, xa xôi.
    - - Phần 1 (từ đầu đến gậy đánh phèn): Sự dữ dội, hung bạo của sông Đà.
      - Phần 2 (tiếp đến dòng nước sông Đà): Cuộc sống con người trên sông Đà, hình tượng người lái đò.
      - Phần 3 (còn lại): Vẻ hiền hòa, trữ tình của sông Đà.
    - - a. Giá trị nội dung:
        
        Tình yêu đất nước say đắm, thiết tha của một con người
        
        dùng văn chương để ca ngợi vẻ đẹp vừa kì vĩ, hào hùng, vừa trữ tình, thơ mộng của thiên nhiên
      - b. Giá trị nghệ thuật:
        
        Ngôn ngữ, hình ảnh, câu văn sáng tạo mới mẻ
        
        Vốn từ vựng phong phú, ngôn ngữ chính xác.
- - - - 1. Đá bờ sông dựng vách thành
        
        lòng sông hẹp, “bờ sông dựng vách thành”, “đúng ngọ mới có mặt trời”, chỗ “vách đá ... như một cái yết hầu”
        
        Cao vút không thấy rõ được: dựng vách thành, lúc đúng ngọ
        
        liên tưởng và so sánh đến phố xá đô thị
        
        đang mùa hẹ mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện.
        
        thể hiện được sự nguy hiểm và bí ẩn của cảnh đá, tưởng chừng như bản thân rất nhỏ bé khi đứng trước cảnh tượng thiên nhiên hùng vĩ.
      - 2. Quãng mặt ghềnh Hát Loóng
        
        Dài hàng cây số
        
        “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió” một cách hỗn độn, lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đó.
        
        con sóng có thể dễ dàng lật ngửa con thuyền bất cứ lúc nào nếu chúng ta không thận trọng -> cảm giác không lường trước được điều gì sắp xảy đến
      - 3. Những cái hút nước ở quãng Tà Mường Vát
        
        cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu
        
        cái hút nước giống như cái giếng bê tông
        
        “thở và kêu như cửa cống cái bị sặc nước”
        
        Tác giả tưởng tượng chuyện anh quay phim ghi lại cái hút nước:
        
        Ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành
        
        Xuống đáy cái hút sông Đà
        
        Từ đáy nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải
        
        Cái thuyền xoay tít, thước phim màu cũng xoay tít, cái máy lia ngược contre-plongee lên một cái mặt giếng
      - 4. Thác nước dữ dội
        
        Như những biểu cảm, sắc thái của một con người: oán trách, van xin, khiêu khích, giọng gằn, chế nhạo, rống lên
        
        Tiếng rống dữ dội: như tiếng một ngàn con trâu mộng
        
        Dùng lửa để tả nước: đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cũng gầm thét
        
        Tác dụng
        
        Thể hiện được đa dạng sắc thái của âm thanh
        
        Thể hiện được sự dữ dội, sức mạnh khủng khiếp của nước sông
      - 5. Trùng vi thạch trận
        
        Được miêu tả như những nét mặt của một con người: ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo mó
        
        Rải rác khắp nơi với nhiều hình hài khác nhau: nó đứng nó ngồi nó nằm tùy theo sở thích tự động của đá to đá bé
        
        Trận địa thác đá được miêu tả từ xa đến gần
        
        xa
        
        âm thanh thác đá “con xa lắm” mà đã nghe tiếng thác “réo gần mãi lại, réo to mãi lên”
        
        hiện lên với nhiều trạng thái khi “oán trách”, lúc “van xin”, khi “khiêu khích”, “chế nhạo”; cách so sánh độc đáo: “rống lên như một ngàn con trâu ... cháy bùng bùng” (lấy lửa tả nước).
        
        Gần
        
        Đá cũng đầy mưu mẹo: “nhăn nhúm”, “méo mó”, “”hất hàm”, “oai phong”, “bệ vệ”,
        
        có những hành động như “mai phục”, “chặn ngang”, “canh”, “đánh tan”, “tiêu diệt”, sóng: “đánh khuýp quật vu hồi”, “đánh giáp lá cà”, “đòn tỉa”
        
        Sự biến hóa linh hoạt
        
        có 3 vòng, vòng 1 có 5 cửa sinh, một cửa tử (tả ngạn), vòng 2 có nhiều cửa tử, 1 cửa sinh (hữu ngạn), vòng 3 có ít cửa và 1 cửa sinh (giữa)
    - - 1. Khi trên tàu bay nhìn xuống sông Đà
        
        Hình dáng: như tóc trữ tình, như dây thừng ngoằn ngoèo
        
        Màu: xanh ngọc bích (xuân) - đỏ (thu)
        
        Biện pháp nghệ thuật
        
        So sánh: như tóc trữ tình
        => bức tranh thiên nhiên đầy sinh động, tăng sức gợi hình gợi cảm
        
        Nhân hóa: làm mình làm mẩy, giận dỗi vô tội vạ
        => Chân thật, coi sông như thực thể sống
      - 2. Khi đi trên bờ sông Đà
        
        Mặt sông sáng như gương
        
        Bờ sông, bãi sông
        
        Chuồn chuồn bươm bướm
        => Vui như THẤY NẮNG GIÒN TAN, xúc động như gặp lại cố nhân
        
        Biện pháp nghệ thuật
        
        So sánh: như thấy nắng giòn tan
        
        Nhân hóa: lắm bệnh lắm chứng, chốc lại bẳn tính và gắt gỏng
      - 3. Khi đi thuyền trên sông Đà
        
        Nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa
        
        Bờ sông hoang dại, hồn nhiên
        
        Không khí lặng như tờ, không bóng người
        
        Đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh dẫm sương đêm
        
        Đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông
        
        Các loại đò khác nhau (đò mình nở buồm vải, đò đuôi én)
        
        Biện pháp nghệ thuật
        
        So sánh: Không khí lặng như tờ, không bóng người
        
        Nhân hóa: con sông như đang lắng nghe
        => chân thực, hư ảo => mờ mờ ảo ảo
        
        Cảm xúc
        
        Câu trước "hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích" (đang mơ màng) -> câu tiếp theo "giật mình qua tiếng còi xe lửa" (trở về thực tại) => muốn thoát khỏi sự hư ảo
        
        Muốn nhìn thấy vùng đất Tây Bắc phát triển
  - - - Nhà văn đã sử dụng những chi tiết/ biện pháp/ hình ảnh
        
        ông đò hai tay giữa mái chèo, cố nén vết thương, giữ chặt cuống lái, chỉ huy ngắn gọn và tỉnh táo
      - Hoàn cảnh: đá thác hiếu chiến, nước thác ùa vào, mặt nước hò la vang dậy
      - Sử dụng các động từ mạnh, tính từ mạnh.
        
        Biện pháp: nhân hoá, so sánh để cho thấy sự dữ dội khốc liệt của sông Đà
    - - Các chi tiết
        
        Ông lái đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá
        
        Ông đã thuộc quy luật phục kích
        
        Không một phút nghỉ tay, nghỉ mắt
        
        Nắm chặt lấy được cái bờm
        
        Cưỡi lên thác sông Đà
        
        Ông đò vẫn nhớ mặt bọn này
      - BPNT
        
        nhân hoá, ẩn dụ và so sánh
        
        Sử dụng những động từ mạnh, tính từ mạnh.
      - Cảm nhận
        
        Ông là người điêu luyện, có nhiều kinh nghiệm
        
        Là người bản lĩnh
        
        Ông là người quyết liệt, dứt khoát, không lung lay trước những khó khăn
        
        => Người lái đò được Nguyễn Tuân xây dựng như một người anh hùng đầy trí tuệ, dũng mãnh trong trận chiến với sông Đà.
    - - Chi tiết
        
        Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó
        
        Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép
        
        So sánh: thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước
        
        Nhân hoá con thuyền và thạch địa.
      - Cảm nhận
        
        _ Người lái đó sông Đà như một người nghệ nhân tài hoa, điều khiển con tàu điêu luyện vượt qua sông dữ thác ghềnh.
    - - Sau khi chiến đấu với sông Đà
        
        "Chả thấy ai bàn thêm một lời nào" => "ngày nào cũng giành lấy cái sống từ tay những cái thác, nên nó cũng không có gì là hồi hộp đáng nhớ.
        
        Sông nước lại thanh bình
        
        Nhà đò đốt lửa
        
        lúc ngừng chèo => được nghỉ ngơi, không cần phải lao động nữa.
        
        Sử dụng những từ ngữ nhẹ hơn.
        => Cuộc sống thanh bình, bình thường, giản dị, không có gì bất ngờ
      - Cảm nhận
        
        Là con người biết chấp nhận thực tại, giản dị, khiêm nhường, đa tài - có nhiều kỹ năng nhưng không lấy đó làm kiêu.