Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Lý luận dạy học - Coggle Diagram

- - - - Nhiệm vụ 1. Điều khiển, tổ chức học sinh nắm vững hệ thống tri thức phổ thông cơ bản, hiện đại, phù hợp với thực tiễn của đất nước về tự nhiên, xã hội - nhân văn, đồng thời rèn luyện cho họ hệ thống kĩ năng, kĩ xảo tương ứng.
      - Nhiệm vụ 2. Tổ chức, điều khiển học sinh hình thành, phát triển năng lực và phẩm chất trí tuệ, đặc biệt là năng lực tư duy độc lập, sáng tạo.
      - Nhiệm vụ 3. Tổ chức, điều khiển học sinh hình thành cơ sở thế giới quan khoa học, những phẩm chất đạo đức nói riêng và phát triển nhân cách nói chung
    - - Đặc điểm tâm - sinh của học sinh
      - Đặc điểm hoạt động dạy học của nhà trường
      - Sự tiến bộ của Khoa học - Công nghệ
      - Mục tiêu đào tạo
  - - - Quá trình nhận thức của học sinh không phải là quá trình tìm ra cái mới cho nhân loại mà chủ yếu là sự tái tạo những tri thức của loài người đã tạo ra, nên họ nhận thức những điều rút ra từ kho tàng tri thức chung của loài người, đối với bản thân họ còn là mới mẻ
      - Vai trò chủ đạo của giáo viên (lãnh đạo, tổ chức, điều khiển) cùng với những điều kiện sư phạm nhất định
    - - Phản ánh thế giới khách quan (một cách tích cực thông quan tiến trình phân tích và tổng hợp của não người)
  - - - Đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ, tổ chức, điều khiển các hoạt động nhận thức - học tập của người học , giúp người học tự tìm tòi và khám phá tri thức
    - - Đóng vai trò là trung tâm, chủ động, tự giác và tích cực trong việc sáng tạo tự điều khiển hoạt động nhận thức và tự biến các thông tin bên ngoài thành tri thức của bản thân
- - - - Phương pháp dạy học mang đặc điểm của phương pháp nói chung
        
        Mặt khách quan, phương pháp bị chi phối bởi quy luật vận động khách quan của đối tượng mà chủ thể phải ý thức được
        
        Mặt chủ quan, những thao tác, những hành động mà giáo viên lựa chọn phù hợp với quy luật chi phối đối tượng
      - Phương pháp dạy học chịu sự chi phối của mục đích dạy học
      - Phương pháp dạy học chịu sự chi phối của nội dung dạy học
      - Hiệu quả của phương pháp phụ thuộc vào trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên.
      - Hệ thống các phương pháp dạy học ngày càng hoàn thiện và phát triển để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội
    - - Phương pháp dạy học dùng ngôn ngữ
        
        Phương pháp thuyết trình
        
        Thuyết trình là gì?
        
        Mục đích
        
        Được sử dụng giải quyết các nhiệm vụ dạy học, các hoạt động nhận thức, giúp củng cố kiến thức mới và đồng hóa kiến thức cũ trong sơ đồ kiến thức.
        
        Phân loại
        
        Giải thích
        
        Diễn giảng
        
        Kể chuyện
        
        Khái niệm
        
        Thuyết trình là phương pháp giáo viên dùng lời nói để trình bày, giải thích nội dung bài học một cách có hệ thống, logic cho học sinh tiếp thu
        
        Cấu trúc
        
        Giải quyết vấn đề
        
        Kết luận
        
        Đặt vấn đề
      - Phương pháp vấn đáp
        
        Mục đích
        
        nhằm sáng tỏ tri thức mới, rút ra những kết luận cần thiết từ tài liệu đã học, hoặc kinh nghiệm trong thực tiễn
        
        Phân loại
        
        Theo mức khái quát của các vấn đề có: Câu hỏi khái quát, câu hỏi theo chủ đề bài học, câu hỏi theo nội dung bài học.
        
        Theo mức độ độ tham gia của hoạt động nhận thức của người học có: Câu hỏi tái tạo và câu hỏi sáng tạo.
        
        Theo nhiệm vụ dạy học có: Câu hỏi tái hiện, câu hỏi gợi mở, câu hỏi củng cố kiến thức, câu hỏi hệ thống hóa kiến thức.
        
        Khái niệm
        
        Là phương pháp dạy học, trong đó giáo viên tổ chức, thực hiện quá trình hỏi và đáp giữa giáo viên và học sinh
      - Phương pháp sử dụng sách giáo khoa và tài liệu
        
        Khái niệm
        
        Là phương pháp dạy học mà học sinh độc lập tiếp nhận tri thức từ SGK nhằm tích lũy kỹ năng, kỹ xảo đọc sách và tra cứu sách cho học sinh.
        
        Vận dụng
        
        Học sinh tra cứu số liệu, định nghĩa, định lý, công thức, sự kiện…
        
        Khái quát hóa nội dung theo chủ đề
        
        Học sinh ôn tập, củng cố, học tập
        
        Hệ thống tài liệu theo một quan điểm
        
        Giải quyết vấn đề do giáo viên đặt ra
        
        Ý nghĩa SGK và tài liệu
        
        Có ý nghĩa lớn vì chứa một nguồn tri thức vô hạn, đa dạng, phong phú, sinh động và hấp dẫn.
        
        Giúp người học có kĩ năng đọc sách và các tài liệu như: đọc lướt, tìm ý chính nắm bố cục…
        
        Giúp người học có được những kiến thức chuẩn xác, phù hợp,
        việc học được tiến hành cách thường xuyên, liên tục.
        
        Giúp người học được mở rộng, đào sâu vốn tri thức một cách có hệ thống, bồi dưỡng vốn ngữ pháp, óc phê phán và hứng thú học tập cho học sinh, kích thích học sinh tự học, tự nghiên cứu.
      - Phương pháp dạy học trực quan
        
        Phương pháp minh hoạ
        
        Khái quát những sự vật, hiện tượng trừu tượng
        
        Sử dụng các phương tiện trực quan minh hoạ
        
        Giúp học sinh hiểu dễ dàng hơn.
        
        Phương pháp biểu diễn thí nghiệm
        
        Giáo viên làm các thí nghiệm, học sinh quan sát, tư duy và rút ra các kết luận khoa học cần thiết.
        
        Cách thực hiện
        
        Khâu chuẩn bị
        
        Giáo viên thí nghiệm, chuẩn bị thiết bị, nguyên vật liệu, và các phương tiện.
        
        Học sinh nghiên cứu trước bài học
        
        Tiến hành thí nghiệm
        
        Tiến hành thí nghiệm rõ ràng và đầy đủ, hướng dẫn học sinh chú ý vào các dấu hiệu.
        
        Học sinh quan sát, ghi chép và rút ra kết luận
        
        Kết thúc thí nghiệm
        
        nhấn mạnh lại các kết luận khoa học, các kết quả học tập đạt được
        
        giáo viên nhận xét, đánh giá thái độ làm việc của học sinh
        
        làm rõ thêm những nội dung nếu học sinh yêu cầu và dặn dò
        
        Phương pháp quan sát
        
        Tiến hành quan sát
        
        Giáo viên giao nhiệm vụ học tập cho học sinh.
        
        Hướng dẫn sự quan sát của học sinh.
        
        Kích thích suy nghĩ của học sinh.
        
        Kết thúc quan sát
        
        Giáo viên tóm tắt các kết quả học tập đạt được qua quan sát.
        
        Nhận xét thái độ làm việc của học sinh.
        
        Dặn dò.
        
        Bước chuẩn bị: Giáo viên cần có kế hoạch về đối tượng, thời gian, thời lượng, nhiệm vụ học tập cụ thể của HS, hướng dãn ghi chép, phương tiện học tập
      - Các phương pháp dạy học thực hành
        
        Phương pháp luyện tập
        
        Mục đích
        
        nhằm hình thành và phát triển kĩ năng, kĩ xảo sau khi lĩnh hội kiến thức.
        
        Cách thực hiện
        
        Thực hành hoặc luyện tập sơ bộ
        
        Thực hành đa dạng
        
        Bài tập cá nhân
        
        Xác định tài liệu cho luyện tập và thực hành
        
        Giới thiệu mô hình luyện tập hoặc thực hành
        
        Khái niệm
        
        là phương pháp trong đó dưới sự chỉ dẫn của giáo viên, học sinh lặp đi lặp lại nhiều lần những hành động nhất định trong những hoàn cảnh khác nhau.
      - Phương pháp thực hành thí nghiệm
        
        Tác dụng
        
        Là phương tiện để HS nắm bắt vấn đề, phát hiện ra kiến thức bài học.
        
        Là phương tiện để HS kiểm tra các ý tưởng của mình và tạo hứng thú học tập và hứng thú với môn học.
        
        Kích thích và hình thành thái độ ham hiểu biết của HS.
        
        Là phương tiện để các em thu thập thông tin
        
        Làm quen và hình thành ở HS kĩ năng sử dụng các dụng cụ thí nghiệm
        
        Khái niệm
        
        là phương pháp giáo viên tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm trên lớp, trong phòng thí nghiệm hoặc vườn trường
        
        Cách tiến hành
        
        Xác định tài liệu cho luyện tập và thực hành
        
        Giới thiệu mô hình luyện tập hoặc thực hành
        
        Thực hành hoặc luyện tập sơ bộ
        
        Thực hành đa dạng
        
        Bài tập cá nhân
        
        Mục đích
        
        giúp học sinh lĩnh hội được kiến thức mới hoặc củng cố, vận dụng kiến thức đã học
    - - là cách thức hoạt động phối hợp thống nhất của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học được tiến hành dưới vai trò chủ đạo của giáo viên nhằm thực hiện tối ưu mục tiêu và các nhiệm vụ dạy học.
  - - - Bài học
        
        Là hình thức tổ chức dạy học; đơn vị của nội dung học vấn; một đoạn của quá trình dạy học, là quá trình dạy học thu gọn với đầy đủ các thành tố của quá trình đó
        
        Những yêu cầu
        
        Về mặt tư tưởng: Người giáo viên dựa vào nội dung dạy học để trang bị cho học
        
        Về mặt lí luận dạy học: Giáo viên lập hệ thống bài giảng của bài học, chủ đề, dựa án theo chương mục và soạn giáo án từng tiết giảng.
        
        Về mặt tâm lý: Trong các giờ học phải chú ý đến đặc điểm tâm lí của từng học sinh, thái độ của học sinh đối với tri thức, đối với học tập có ảnh hưởng rất lớn tới kết quả tiết học, thái độ học tập này phụ thuộc vào động cơ học tập, vào nhu cầu mở rộng tri thức của học sinh
        
        Về mặt vệ sinh: Để bảo vệ sức khỏe của học sinh, trong quá trình dạy học cần
        tránh làm cho học sinh quá mệt mỏi về sức khoẻ
      - Giờ học
        
        Giờ học là hình thức và là giai đoạn của các đơn vị trong chương trình được thực hiện hiện trong quá trình dạy học. Các bài học, các chủ đề hay dự án đều được thực hiện thông qua một hoặc một số giờ học xác định.
        
        Nếu bài học là đơn vị của chương trình dạy học thì giờ học là hình thức tổ chức
        
        Trong nhà trường phổ thông tồn tại các kiểu giờ học
        
        Giờ học hình thành kỹ năng, kỹ xảo
        
        Giờ học lĩnh hội tri thức mới
        
        Giờ học vận dụng tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
    - - Tổ chức thực hiện giờ học hình thành kỹ năng kỹ xảo
      - Tổ chức thực hiện giờ học vận dụng tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
      - Tổ chức thực hiện giờ học lĩnh hội tri thức mớ
      - Tổ chức thực hiện khái quát và hệ thống hóa tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
      - Tổ chức thực hiện giờ học, kiểm tra và trả bài kiểm tra
      - Tổ chức thực hiện giờ học ngoại khóa
      - Tổ chức thực hiện giờ học tham quan học tập
      - Tổ chức thực hiện giờ học thảo luận
    - - Hình thức tổ chức dạy học là hình thức vận động của nội dung dạy học cụ thể trong không gian, địa điểm và những điều kiện xác định nhằm thực hiện nhiệm vụ và mục tiêu dạy học.
      - Các hình thức tổ chức dạy học ở trường phổ thông.
        
        Căn cứ vào địa điểm diễn ra quá trình dạy học
        
        Hình thức trên lớp
        
        Hình thức tổ chức dạy học ngoài lớp.
        
        Căn cứ vào sự chỉ đạo của giáo viên đối với toàn lớp hay với nhóm học sinh
        
        Hình thức dạy học toàn lớp
        
        Hình thức tổ chức dạy học theo nhóm
        
        Hình thức tổ chức dạy học cá nhân
    - - Thảo luận
        
        đòi hỏi thảo luận một loạt những vẫn đề đã được chọn trước để phân tích sâu sắc, thông thường hơn cả là những vấn đề thuộc đề tài của bài giảng đã trình bày hoặc một phần của SGK, của giáo trình.
      - Các HTTCDH nhằm kiểm tra và đánh giá tri thức kỹ năng, kỹ xảo
        
        bao gồm: kiểm tra, sát hạch, thi học kỳ, thi lên lớp, thi tốt nghiệp...
      - Các HTTCDH nhằm tìm tòi tri thức, rèn luyện kĩ năng, kỹ xảo:
        
        Loại hình này bao gồm lên lớp, hội thảo, các buổi thực hành, các buổi học ở phòng thí nghiệm, thực hành học tập và thực hành sản xuất, bài tập nghiên cứu, công tác độc lập của học sinh (HS) hay còn gọi là tự học.
      - Các HTTCDH có tính chất ngoại khóa
        
        Hình thức này bao gồm các nhóm khoa học của HS, câu lạc bộ khoa học của HS, các hình thức tổ chức phổ biến khoa học của HS, các hoạt động xã hội của HS và hội nghị học tập của HS
  - - - Nội dung dạy học là hệ thống những tri thức, những cách thức, những kinh nghiệm hoạt động sáng tạo và thái độ cảm xúc – đáng giá… phù hợp về mặt sư phạm
      - Nội dung dạy học tạo nên nội dung giảng dạy của giáo viên và nội dung hoạt động học tập của học sinh trong quá trình dạy học
      - Nội dung dạy học quy định hệ thống các tri thức, kĩ năng, kĩ xảo mà người học cần phải nắm vững
      - Nội dung dạy học không những đảm bảo cho người học chiếm lĩnh tri thức khoa học cơ bản, hiện đại… mà còn đòi hỏi phải thông qua xử lý sư phạm cho vừa sức với học sinh.
    - - Thành phần thứ hai của nội dung dạy học là: hệ thống những kĩ năng, kĩ xảo phản ánh những kinh nghiệm thực hiện cách thức hoạt động.
      - Thành phần thứ ba của nội dung dạy học là: hệ thống những kinh nghiệm hoạt động sáng tạo.
      - Thành phần thứ nhất của nội dung dạy học là: hệ thống tri thức về tự nhiên, xã hội, về tư duy, về khoa học – công nghệ,...
      - Thành phần thứ tư của nội dung dạy học là: những tiêu chuẩn về thái độ đối với tự nhiên, xã hội và con người.
    - - Các thành phần của nội dung dạy học không tách biệt mà liên hệ mật thiết với nhau, quy định, ảnh hưởng, bổ sung cho nhau
      - Thiếu tri thức thì không thể hình thành kĩ năng, kĩ xảo.
      - Hoạt động sáng tạo được hình thành trên cơ sở tri thức và kinh nghiệm hoạt động xã hội,...
      - Kinh nghiệm hoạt động sáng tạo của con người không tỉ lệ thuận với khối lượng tri thức mà phụ thuộc vào phương thức chiếm lĩnh và cách thức vận dụng linh hoạt tri thức vào các tình huống mới…
  - - - Kiểm tra hàng ngày: Điều chỉnh hoạt động của người dạy và người học, tạo động lực cố gắng, thúc đẩy và tạo điều kiện phát triển cao hơn. Cần quan sát sự lĩnh hội tri thức mới, ôn tập kiến thức cũ và việc vận dụng thực tiễn của học sinh.
      - Kiểm tra định kì: Tổ chức sau khi học xong một kỳ hoặc một học phần nào đó. Giúp nắm bắt mức độ nắm vững chương trình của người học, giúp người dạy và người học nhìn được kết quả làm việc sau những điều đã học và qua đó củng cố, định hướng cho học phần tiếp theo.
      - Kiểm tra tổng kết: Thường được thực hiện vào cuối năm học, cuối khóa học hoặc cuối mỗi giáo trình để đánh giá kết quả chung, củng cố và mở rộng kiến thức, tạo điều kiện để chuyển sang năm học mới, môn học mới. Đánh giá trình độ tri thức, kĩ năng của người học so với chất lượng đầu ra quy định trong giáo dục.
    - - Đánh giá: quá trình thu thập thông tin, chứng cứ về một đối tượng cụ thể đưa ra những phát xét, nhận định trên những tiêu chí đã đưa ra trong các tiêu chuẩn hay kết quả học tập => Mức độ đạt được là bao nhiêu
        
        đánh giá định tính là dựa vào những ý kiến và các giá trị
        
        đánh giá định lượng dựa vào các con số
      - Kiểm tra: Sự so sánh, kiến thức, kỹ năng thái độ thực tế của người học so với mục tiêu dạy – học => tìm hiểu và biết được người học đã đạt được hay chưa đạt được yêu cầu của môn học đó (kết quả đầu ra).
    - - Xác nhận: Đánh giá xác nhận bộc lộ tính hiệu quả của một hệ thống đào tạo. Cung cấp những số liệu để thừa nhận hay bác bỏ sự hoàn thành hay chưa hoàn thành khóa học, chương trình học hoặc môn học để đi đến quyết định là cấp chứng chỉ, cấp bằng hoặc cho lên lớp… hoặc nhằm xếp loại người học theo mục đích nào đó thường được tiến hành sau một giai đoạn học tập.
      - Định hướng: Dự báo khả năng của học sinh có thể đạt được trong quá trình học tập, đồng thời xác định những điểm mạnh và yếu của học sinh. Làm cơ sở cho việc lựa chọn bồi dưỡng năng khiếu , đồng thời giúp cho giáo viên có thể chọn cách dạy phù hợp với khả năng của học sinh và học sinh có thể lựa chọn con đường học tập,… phù hợp.
      - Chuẩn đoán: Cung cấp cho người học những tín hiệu ngược về việc học tập, giúp khắc phục những thiếu sót, điều chỉnh cách học cho phù hợp.
    - - Dùng lời ( vấn đáp, kiểm tra miệng,..)
        
        Phương pháp hỏi và đáp giữa giáo viên tổ chức và học sinh nhằm giúp giáo viên biết được kết quả học tập của học sinh
        
        Yêu cầu:
        Đối với câu hỏi cần phải chính xác rõ ràng, sát với trình độ của học sinh.
        Diễn đạt câu đúng ngữ pháp, gọn gàng sáng sủa.
        Câu hỏi phải có tác dụng kích thích tính tích cực, độc lập tư duy của học sinh.
        Khi vấn đáp cần chăm chú theo dõi câu trả lời, có thái độ bình tĩnh, tránh nôn nóng cắt ngang câu trả lời khi không cần thiết.
        Có từ hai giáo viên trở lên tham gia đánh giá để đảm bảo tính khách quan.
      - Dùng giấy, bút
        
        Khái niệm: Là cách thức học sinh làm những bài kiểm tra viết trong những khoảng thời gian khác nhau tùy theo yêu cầu của môn học. Thường được sử dụng để kiểm tra định kỳ theo yêu cầu chương trình môn học. Giúp giáo viên trong một thời gian ngắn có thể kiểm tra cả lớp về một số nội dung môn học, do đó đánh giá được trình độ chung của học để kịp thời điều chỉnh hoạt động dạy. Đồng thời giúp học sinh có đủ thời gian suy nghĩ và trả lời và biểu đạt bằng ngôn ngữ của chính mình
        
        Yêu cầu: Đối với câu hỏi cần được diễn đạt rõ ràng, chú ý đến cấu trúc ngữ pháp, chọn từ ngữ chính xác, tránh tăng mức độ khó của câu hỏi bằng cách diễn đạt phức tạp Khi tiến hành tổ chức kiểm tra cần đảm bảo phù hợp về thời gian làm bài, đảm bảo nghiêm túc khi làm bài. Khi chấm bài cần xác định thang điểm một cách chuẩn xác và chi tiết, nên dự kiến đưa ra một số vấn đề có thể xuất hiện trong bài làm để có cách xử lý và cho điểm, người chấm không nên biết tên học sinh hoặc lớp học sinh, việc chấm điểm cần có sự độc lập giữa những người chấm.
      - Thực hành
        
        Dùng để kiểm tra kĩ năng, kỹ xảo thực hành, không đơn thuần kiểm tra kĩ năng biết thực hiện cái gì đó mà còn kiểm tra kĩ năng vận dụng kiến thức vật lý vào cuộc sống. Học sinh làm bài kiểm tra có tính chất: đo đạc, làm thí nghiệm, chế tạo các mô hình, thiết bị kỹ thuật,.. ở trên lớp, trong phòng thí nghiệm và ngoài thiên nhiên.
        
        Yêu cầu: Phải đảm bảo các yêu cầu về nội dung và cách diễn đạt, đảm bảo các chỉ số của một câu trắc nghiệm khách quan, các câu hỏi đưa vào bài trắc nghiệm phải đại diện được cho nội dung cần đánh giá, khi sắp xếp câu trắc nghiệm cần xếp theo từng chủ đề và từ dễ đến khó. Khi trắc nghiệm, số lượng bài trắc nghiệm và phiếu trả lời được nhân bản theo số lượng người làm trắc nghiệm, đồng thời cần có các biện pháp chống gian lận khi làm bài thông qua thiết kế bài trắc nghiệm.
      - Trắc nghiệm khách quan
        
        Yêu cầu: Đánh giá kĩ năng bao gồm: đánh giá cách thức tiến hành hoạt động và đánh giá sản phẩm .Đánh giá cách thức như: Các bước vận dụng lý thuyết vào thực hành. Đánh giá sản phẩm: là kết quả cuối cùng thu được, ví dụ như bài thơ, vật phẩm,...việc đánh giá này cần sự quan sát và số liệu thông tin bổ sung có giá trị cho giáo viên
        
        Mục đích: Dùng để kiểm tra kĩ năng, kỹ xảo thực hành, không đơn thuần kiểm tra kĩ năng biết thực hiện cái gì đó mà còn kiểm tra kĩ năng vận dụng kiến thức vật lý vào cuộc sống. Học sinh làm bài kiểm tra có tính chất: đo đạc, làm thí nghiệm, chế tạo các mô hình, thiết bị kỹ thuật,.. ở trên lớp, trong phòng thí nghiệm và ngoài thiên nhiên.
    - - Bước 3: Lựa chọn hình thức kiểm tra, câu hỏi kiểm tra
      - Bước 4: Tổ chức kiểm tra, cần tuân thủ theo đúng quy chế, đảm bảo nghiêm túc
      - Bước 2: Lựa chọn hình thức kiểm tra đánh giá
      - Bước 5:Chấm bài theo quy định, tránh tối đa những ảnh hưởng chủ quan của người chấm.
      - Bước 1: xác định mục đích kiểm tra
      - Bước 6: Rút ra kinh nghiệm sau khi kiểm tra
  - - - Cơ sở để xây dựng
        
        Những điều kiện, tiềm năng kinh tế, văn hoá, khoa học, công nghệ cụ thể
        
        Truyền thống văn hoá và bản sắc dân tộc Việt Nam, những kinh nghiệm
        giáo dục đã trải qua.
        
        Những yêu cầu về phát triển nguồn nhân lực
        
        Kinh nghiệm giáo dục và các xu thế phát triển văn hoá, giáo dục
        của các nước trên thế giới.
        
        Khả năng hiện có của hệ thống giáo dục quốc dân Việt Xam
        
        Khả năng thực hiện của các đối tượng giáo dục.
      - Đặc điểm
        
        Mang tính giai cấp
        
        Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị sử dụng giáo dục như một công cụ của giai cấp đó.
        
        Xã hội khác nhau phản ánh những quan niệm, những yêu cầu riêng khác nhau về giáo dục.
        
        Mang màu sắc dân tộc
        
        quy định bởi tính độc đáo của truyền thống, văn hoá dân tộc, tập quán trong cuộc sống và lao động xã hội của từng quốc gia, cộng đồng khác nhau.
        
        Mang tính lịch sử
        
        phản ánh các quan niệm thời đại về con người, phản ánh trình độ nhận thức của thời đại về chức năng của giáo dục đối với xã hội và con người.
        
        hội tụ những yêu cầu về phẩm chất và năng lực đối với những yêu cầu của xã hội trong một giai đoạn lịch sử nhất định.
        
        mục đích dạy học được quy định bởi
        trình độ phát triển kinh tế và văn hoá xã hội.
        
        Mang tính thời đại
        
        phản ánh những xu thế của thời đại và các quy luật của quá trình giáo dục.
        
        xu thế toàn cầu hoá đặt ra những mục đích dạy học mới được đề ra nhằm giải quyết những vấn đề mới được đặt ra cho mỗi quốc gia
    - - Mục tiêu dạy học
        
        Là những chỉ tiêu, tiêu chí và yêu cầu cụ thể đối với từng cấp học, từng nội dung mà cả người học lẫn người dạy cần thực hiện trong quá trình dạy học
        
        Là trạng thái phát triển nhân cách được dự kiến trước của người học sau một quá trình đào tạo dựa trên yêu cầu phát triển của một ngành nghề nhất định.
        
        Mục tiêu dạy học nói về kết quả cần phải đạt được nên mục tiêu dạy học phải làm được chức năng chỉ đạo cách tổ chức thực hiện các quá trình dạy học, đồng thời làm chức năng đánh giá kết quả dạy học.
      - Mục tiêu giáo dục
        
        Là những bậc thang nối tiếp nhau dẫn đến mục đích giáo dục, khi các mục tiêu giáo dục đạt được có nghĩa là ta đã tiếp cận tới mục đích giáo dục tổng thể.
        
        Là mô hình dự kiến của sản phẩm giáo dục là điểm xuất phát, là thành tố định hướng cho quá trình giáo dục, đồng thời là cơ sở để xác định chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục.
    - - Công cụ
        
        Công cụ đánh giá năng lực học sinh.
        
        Trang thiết bị dạy học
        
        Công cụ kiểm tra đánh giá kết quá học tập.
        
        Thang đo nhận thức tư duy của Bloom
        
        Biên soạn mục tiêu bài dạy.
      - Phương pháp hỗ trợ
        
        Phương pháp phân tích, nghiên cứu.
        
        Phân tích yêu cầu xã hội để tìm ra nhu cầu đào tạo.
        
        Phân tích ngành nghề để tìm ra chức năng, hoạt động, nhiệm vụ nghề nghiệp
        
        Phân tích học viên để tìm ra đặc điểm tâm lý, sinh lí, trình độ.
        
        Phân tích nghiên cứu, phân loại.
        
        Xác định chức năng, hoạt động và nhiệm vụ của người cần đào tạo trong một lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể.
        
        Sử dụng kết quả nghiên cức, ta có thể tiến hành xác định hệ thống mục tiêu của trường, của môn học và mục tiêu chuyên biệt.
        
        Phương pháp chuyên gia.
        
        Phương pháp chuyên gia khoa học: Xây dựng mục tiêu sau đó chọn mẫu và phân loại ý kiến chuyên gia, dùng toán thống kê xử lí kết quả nhận được. Thực hiện lấy ý kiến chuyên gia nhiều vòng (Phương pháp Đenphin).
        
        Phương pháp chuyên gia đơn giản: Xây dựng mục tiêu sau đó xin ý kiến chuyên gia về yêu cầu sử dụng và yêu cầu đào tạo.
  - - - Đối với người học
        
        Tạo động cơ, hứng thú học tập cho người học.
        
        Cung cấp các số liệu thực nghiệm, mô phỏng lại các hiện tượng, đề cập đến các ứng dụng của các kiến thức vào đời sống thực tiễn.
        
        Hỗ trợ người học trong việc ôn tập, đào sâu, mở rộng, hệ thống hoá kiến thức.
        
        Hình thành kỹ năng, phong cách học tập của người học
      - Đối với người dạy
        
        Giảm nhẹ cường độ lao động của người dạy, nâng cao hiệu quả dạy học.
        
        Thuận lợi hơn trong việc đào tạo từ xa, , thông qua các phần mềm hỗ trợ từ máy tính
        để học tập tại nhà
        
        Hỗ trợ hiệu quả cho người dạy trong quá trình tổ chức các hoạt động nhận thức cho người học, đảm bảo quá trình dạy học được sinh động, thuận tiện, chính xác.
        
        Rút ngắn thời gian giảng dạy mà vẫn đảm bảo người học lĩnh hội đủ nội dung học tập một cách vững chắc.
    - - Cơ sở để phân loại
        
        Cơ sở khoa học về những con đường nhận thức của học sinh trong quá trình học tập
        
        Chức năng của các loại hình phương tiện dạy học.
        
        Yêu cầu về mặt sư phạm và khả năng trang bị, sử dụng chúng trong nhà trường hiện nay.
      - Cách phân loại
        
        Các phương tiện dạy học cơ bản phổ biến rộng rãi trong nhà trường
        
        Các giá mang thông tin
        
        Các máy móc chuyển tải thông tin ghi ở các giá mang thông tin
        
        Phương tiện trực quan (đồ dùng dạy học trực quan)
        
        Dựa trên tính chất
        
        Nhóm phương tiện mang tin
        
        Nhóm phương tiện truyền tin
        
        Dựa cấu tạo
        
        Nhóm các phương tiện nghe - nhìn
        
        Nhóm các phương tiện dạy học truyền thông
    - - Là tập hợp những vật chất và tinh thần được giáo viên sử dụng để điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh và đối với học sinh, nó được xem là nguồn tri thức trực quan sinh động, là công cụ để rèn luyện kỹ năng, kĩ xảo.
- - - - Xuất hiện dưới sự chỉ đạo của giáo viên, tự lực hoặc được hỗ trợ, đề ra nhiệm vụ học tập khi nhiệm vụ này kết thúc và nhiệm vụ khác xuất hiện
      - Tồn tại suốt từ đầu đến cuối quá trình và giải quyết mâu thuẫn khác
      - Là mâu thuẫn giữa giữa nhiệm vụ học tập và trình độ tri thức kĩ năng kĩ xảo
    - - .Cơ chế của sự phát triển nhận thức bao gồm: Đồng hoá, thích nghi (hay còn gọi là điều ứng) và cân bằng.
      - Khi tiếp cận thông tin mới sẽ mâu thuẫn với thông tin có sẵn
      - Thông qua 2 quá trình sẽ dần lấy lại được cân bằng trong nhận thức sẽ sinh ra tri thức mới
  - - - Người học ý thức đầy đủ và sâu sắc về mâu thuẫn đó:
      - Các nhiệm vụ học tập mà người dạy đề ra phải phù hợp và tương ứng với giới hạn trên của người học,
      - Mâu thuẫn do tiến trình dạy học dẫn đến:
    - - Mâu thuẫn phải được người học ý thức đầy đủ và sâu sắc.
      - Mâu thuẫn phải là khó khăn vừa sức
      - Mâu thuẫn phải do tiến trình dạy học dẫn đến, con đường vận động đi lên của quá trình dạy học
  - - - Trình tự các khâu trên không phải và không thể là bắt buộc một cách cứng nhắc và không nhất thiết tất cả các khâu đó đều phải thực hiện trong mỗi tiết, một phần bài dạy
      - Quá trình dạy học là quá trình diễn ra một cách có logic, tôn trọng các quy luật tâm lý nhận thức của học sinh, mặt khác xuất phát từ trình độ tri thức và trình độ phát triển của học sinh
      - Các khâu của quá trình dạy học hợp lại thành một thể hoàn chỉnh tương ứng với một giai đoạn hay một chu trình vận động trong nhiều giai đoạn hay chu trình kế tiếp, liên tục.
  - - - Trình tự vận động hợp quy luật của quá trình đó, nhằm đảm bảo cho học sinh đi từ trình độ tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và phát triển năng lực hoạt động nhận thức, đặc biệt hoạt động trí tuệ tương ứng từ lúc bắt đầu nghiên cứu môn học (hay một đề mục) nào đó, đến trình độ tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và trình độ nhận thức, đặc biệt là năng lực trí tuệ, tương ứng với lúc kết thúc môn học (hay một đề mục) nào đó của môn học.
      - Được xây dựng cho phù hợp với logic của môn học, đặc điểm nhận thức một lớp, một nhóm học sinh cụ thể => logic của quá trình dạy học là hợp kim của logic môn học với đặc điểm nhận thức của học sinh ở một lớp, một nhóm cụ thể.
      - Do logic của quá trình dạy học, giáo viên khi tiến hành dạy ở hai lớp có trình độ khác nhau về tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và sự phát triển trí tuệ cũng như tình hình cụ thể của tiết học nên tiến trình dạy học rất khác nhau nhằm đạt được mục đích, yêu cầu của tiết học => tính rất động.
    - - Khâu 2: Tổ chức, điều khiển học sinh lĩnh hội tri thức mới
      - Khâu 3: Tổ chức, điều khiển học sinh củng cố tri thức.
      - Khâu 1: Giáo viên đề xuất vấn đề, gây cho học sinh ý thức nhiệm vụ học tập
      - Khâu 4: Tổ chức, điều khiển học sinh rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo.
      - Khâu 5:Tổ chức, điều khiển, kiểm tra, đánh giá việc nắm vững tri thức, kĩ năng, kĩ xảo một cách có hệ thống của học sinh và tổ chức cho họ tự kiểm tra, tự đánh giá
      - Khâu 6: Phân tích kết quả từng giai đoạn, từng bước nhất định của quá trình dạy học
  - - - Explain (Giải thích)
        
        Tạo cơ hội để học sinh miêu tả, thuyết trình, phân tích trải nghiệm hoặc bản thu hoạch quan sát trong giai đoạn khám phá.
      - Elaborate (Áp dụng cụ thể)
        
        Giai đoạn này cho phép học sinh học theo cách thực hành, làm việc nhóm, giao tiếp và trực tiếp khám phá, thao tác trên giáo cụ, học liệu để kiểm tra các giả thuyết họ đưa ra.
      - Explore (Khảo sát)
        
        Chú trọng đến việc tạo cho học sinh môi trường áp dụng những gì đã học vào thực tiễn, điều này giúp học sinh hiểu biết vấn đề sâu sắc hơn hoặc có thể hình thành các giả thuyết mới.
      - Evaluate (Đánh giá)
        
        Khơi gợi sự tò mò, quan tâm và khuyến khích học sinh tham gia vào bài học.
      - Engage (Gắn kết)
        
        Cung cấp cho giáo viên xác định xem người học có đạt được sự hiểu biết về các khái niệm và kiến thức hay không.
    - - Gắn kết
      - Khảo sát
      - Giải thích
      - Áp dụng cụ thể
      - Đánh giá
    - - Giúp cho cho cả người học và người dạy đều cảm thấy tiếp nhận bài học có tính hệ thống, liền mạch, có cơ hội phát triển theo tâm lý tự khám phá và kiến tạo kiến thức
    - - 5E viết tắt của 5 từ bắt đầu bằng chữ E trong tiếng Anh: Engage (Gắn kết),Explore (Khảo sát), Explain (Giải thích), Elaborate (Áp dụng cụ thể), và Evaluate (Đánh giá).
      - Mô hình 5E dựa trên thuyết kiến tạo nhận thức (cognitive constructivism) của quá trình học, theo đó học sinh xây dựng các kiến thức mới dựa trên các kiến thức hoặc trải nghiệm đã biết trước đó.
    - - Khơi gợi (Elicit)
      - Mở rộng (Extend)
      - Mô hình EPD-5E
        
        Yếu tố công nghệ (EPD-Engineeringprocess design) được đặc biệt quan tâm.
      - Sự tìm tòi (inquiry)
      - Tư duy bậc cao (high-order thinking)
  - - - Lý thuyết này nói về việc học tập trải nghiệm bao gồm kinh nghiệm mà chính người học sẽ tiếp cận với tất cả các khía cạnh để học tập hiệu quả đồng thời có được động lực từ những kinh nghiệm mới và nắm bắt chúng
    - - Giai đoạn 1: Kinh nghiệm cụ thể.
      - Giai đoạn 2: Quan sát có tư duy
      - Giai đoạn 3: Xây dựng khái niệm hóa trừu tượng/ khái quát.
      - Giai đoạn 4: Thực hành chủ động
    - - Phong cách Đồng hóa (Nhìn - Nghĩ)
        
        Người học thích được giải thích rõ để hiểu về vấn đề hơn là việc Phong cách Đồng hóa (Nhìn - Nghĩ) hiểu vấn đề thông qua việc áp dụng vào thực tiễn vì họ được thu hút bởi những lý thuyết logic hơn là việc tiếp cận qua thực tế.
      - Phong cách Hội tụ (làm và suy nghĩ AC/AE)
        
        Người học kết hợp giữa quan sát, tái đánh giá sự kiện và khái quát lên các khái niệm trừu tượng. Họ thích biến quan sát của họ thành các giả thuyết và lý thuyết mạch lạc
      - Phong cách phân kỳ (cảm giác và xem)
        
        Người học thích quan sát hơn là làm, rút ra được kiến thức từ việc quan sát và tái đánh giá lại sự việc; khi có vấn đề cần giải quyết, có xu hướng sử dụng trí tưởng tượng và thu thập dữ liệu.
      - Phong cách Thích nghi
        
        Người học thể hiện sự kết hợp của việc chủ động thử nghiệm với kinh nghiệm thực tế
  - - - Mâu thuẫn giữa những yếu tố tích cực và tiêu cực trong hoạt động học tập, thi cử của trò, của thầy
      - Mâu thuẫn giữa nội dung dạy học được hiện đại hóa nhưng các phương pháp dạy học lại rất lạc hậu, lỗi thời
      - Những mâu thuẫn bên trong là nguồn gốc của sự vận động và phát triển, việc phát hiện và giải quyết có hiệu quả những mâu thuẫn bên trong sẽ tạo nên hệ thống động lực thúc đẩy quá trình dạy học phát triển không ngừng.
    - - Khoa học công nghệ phát triển, thông tin tăng nhanh và nhiều gấp bội nhưng nội dung, phương pháp dạy học thì lạc hậu, lỗi thời,..
      - Hoạt động dạy và học của thầy và trò chưa đáp ứng được những yêu cầu cao của đời sống xã hộ
      - Nếu phát hiện và giải quyết kịp thời, các mâu thuẫn này sẽ tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy quá trình dạy học phát triển, đáp ứng yêu cầu của giáo dục và đào tạo.
    - - Việc phát hiện và giải quyết có hiệu quả mâu thuẫn cơ bản, tạo nên động lực chủ yếu - nội lực cơ bản thúc đẩy quá trình dạy học phát triển không ngừng.
      - Mâu thuẫn giữa một bên là yêu cầu, nhiệm vụ dạy học ngày càng cao và một bên là trình độ, khả năng nhận thức của học sinh còn hạn chế, yếu, kém
      - Như vậy, việc phát hiện và giải quyết có hiệu quả các mâu thuẫn, đặc biệt là mâu thuẫn cơ bản đã tạo nên động lực của quá trình dạy học.
- - - - Tri thức phải có hệ thống.
      - Tri thức đó có thể vận dụng trong thực tiễn để cải tạo hiện thực, cải tạo bản thân
    - - Nội dung dạy học của các môn học tri thức lý thuyết phải gắn liền với thực tiễn, phù hợp với thực tiễn bên ngoài cuộc sống.
      - Phương pháp dạy học cần đổi mới, cải cách, giáo viên có thể đặt các câu hỏi nhằm khai thác vốn sống của người học, để minh họa, đặt vấn đề và giải quyết vấn đề theo nội dung bài học đó
      - Tổ chức dạy học cho người học được được làm thí nghiệm, thực nghiệm ở các phòng thí nghiệm hay tham gia các buổi học tham quan thực tế.
  - - - Giúp học sinh kết hợp hài hoà giữa ghi nhớ chủ định không chủ định trong quá trình lĩnh hội tài liệu học tập
        
        Ghi nhớ không chủ định là loại ghi nhớ được thực hiện mà không cần phải đặt ra mục đích ghi nhớ từ trước; không đòi hỏi nỗ lực ý chí, được thực hiện một cách tự nhiên
        
        Ghi nhớ có chủ định là loại ghi nhớ theo một mục đích đã định từ trước; đòi hỏi sự nỗ lực ý chí nhất định, cũng như những thủ thuật và các biện pháp ghi nhớ. Hiệu quả của ghi nhớ phụ thuộc nhiều vào động cơ, mục đích của sự ghi nhớ.
      - Cần hình thành cho học sinh kĩ năng tìm những tri thức có tính chất tra cứu khác nhau để tránh việc học thuộc lòng không cần thiết
      - Cần đặt ra những vấn đề đòi hỏi học sinh phải tích cực hoá những tri thức đã học để giải quyết vấn đề. Việc ôn tập và luyện tập cần được diễn ra một cách thường xuyên, có hệ thống.
      - Cần tổ chức quá trình dạy học hợp lý để một bộ phận đáng kể những tri thức,kĩ năng, kĩ xảo được củng cố tại tiết học
      - Cần tiến hành kiểm tra, đánh giá và học sinh phải tự kiểm tra, đánh giá tri thức, kĩ năng, kĩ xảo một cách đều đặn, toàn diện về các mặt số lượng và chất lượng tri thức, kĩ năng hoạt động sáng tạo thông qua bài tập sáng tạo, có tính chất chẩn đoán
  - - - Đòi hỏi trong quá trình dạy học phải trang bị cho học sinh những tri thức khoa học chân chính, phản ánh những thành tựu khoa học, công nghệ và văn hoá hiện đại, phải dần dần giúp học sinh tiếp cận với những phương pháp học tập - nhận thức và thói quen suy nghĩ, làm việc một cách khoa học.
    - - Trang bị cho học sinh những tri thức khoa học chân chính, hiện đại
      - Tạo điều kiện cho học sinh có những hiểu biết sâu sắc về thiên nhiên, xã hội,
      - Bồi dưỡng cho học sinh ý thức và năng lực phân tích, phê phán một cách đúng mức những thông tin đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, những quan niệm khác nhau về một vấn đề.
      - Vận dụng các phương pháp và các hình thức tổ chức dạy học theo hướng giúp học sinh làm quen một số phương pháp nghiên cứu khoa học ở mức độ đơn giản
  - - - Đảm bảo mối quan hệ qua lại giữa tư duy cụ thể và tư duy trừu tượng
      - Tổ chức, dạy học kèm theo đó là học sinh sẽ được tiếp xúc trực tiếp với sự vật hiện tượng hay hình tượng
  - - - Mặt khách quan, phương pháp bị chi phối bởi quy luật vận động khách quan của đối tượng mà chủ thể phải ý thức được
      - Mặt chủ quan: là những thao tác, thủ thuật của chủ thể được sử dụng trên cơ sở cái vốn có về quy luật khách quan tồn tại trong đối tượng
      - Phương pháp dạy học chịu sự chi phối của mục đích, nội dung dạy học
      - Hiệu quả của phương pháp phụ thuộc vào trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên
    - - Nguyên tắc dạy học hiệu quả liên quan đến việc thu thập kiến thức liên quan về học sinh và sử dụng kiến thức đó để cung cấp thông tin cho thiết kế khóa học và giảng dạy trong lớp.
      - Nguyên tắc dạy học hiệu quả liên quan đến việc sắp xếp ba thành phần chính của giảng dạy: mục tiêu, đánh giá và các hoạt động giảng dạy.
      - Nguyên tắc giảng dạy hiệu quả liên quan đến việc trình bày những mong đợi rõ ràng về các mục tiêu và chính sách học tập.
      - Nguyên tắc giảng dạy hiệu quả liên quan đến việc ưu tiên những kiến thức và kỹ năng mà người dạy chọn để tập trung vào.
      - Nguyên tắc giảng dạy hiệu quả liên quan đến việc nhận ra và vượt qua những điểm mù chuyên môn của chúng ta.
      - Nguyên tắc giảng dạy hiệu quả liên quan đến việc áp dụng các vai trò giảng dạy thích hợp để hỗ trợ các mục tiêu học tập của chúng ta.
      - Nguyên tắc giảng dạy hiệu quả liên quan đến việc áp dụng các vai trò giảng dạy thích hợp để hỗ trợ các mục tiêu học tập của chúng ta.