Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุ
ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงต่อร่างกายผู้สูงอายุ
ปัจจัยภายใน
กรรมพันธุ์
สุขภาพ
การมองโลก ประสบการณ์ชีวิต
ความเชื่อ
ปัจจัยภายนอก
การศึกษา
เศรษฐกิจ
สิ่งแวดล้อม
การเกษียณงาน
การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย
ระบบผิวหนัง (Integumentary System)
ผิวหนังบางลง ความเหนียวมากขึ้น เซลล์ผิวมีจำนวนลดลง เซลล์ที่เหลือเจริญช้าลง ความยืดหยุ่นไม่ดี น้ำและไขมันใต้ผิวหนังลดลง ผิวหนังเหี่ยว มีรอยย่นมากขึ้น มองเห็นปุ่มกระดูกชัดเจน การไหลเวียนที่ผิวหนังลดลง จึงเกิดแผลกดทับได้ง่ายและทนต่อความเย็นได้ลดลง
ต่อมเหงื่อมีจำนวน ขนาดลดลง การรระบายความร้อนแบบระเหยจึงไม่ดี การควบคุมอุณหภูมิเลวลง ทำให้เกิดลมแดด ต่อมไขมันทำงานลดลง ทำให้ผิวแห้ง แตกง่าย อัตราการเจริญของผม ขนลดลง เมลานินลดลง ผมและขนสีจางลงกลายเป็นสีขาว เส้นผมร่วงแห้งง่าย
ระบบประสาท
ขนาด น้ำหนักในสมองลดลง เซลลืประสาทลดลง ประสิทธิภาพการทำงานน้อยลง ปฏิกิริยาการตอบสนองลดลง ความคิดช้า ความจำเสื่อมโดยเฉพาะเรื่องราวใหม่ๆ จำเรื่องเก่าได้ดี กระตือรือร้นน้อยลง สับสน เวลานอนน้อยลง เวลาตื่นมากขึ้น
ตา
การมองเห็น ขนาดเล็กลง ลึกเพราะไขมันของลูกตาลดลง หนังตามีความยืดหยุ่นลดลง หนังตาตก รูม่านตาเล็กลง ปฏิกิริยาการตอบสนองต่อแสงลดลง การปรับตัวในสถานที่ต่างๆ ไม่ดี โดยเฉพาะในสถานที่มืด เวลากลางคืน แก้วตาแข็ง เริ่มขุ่นมัวมีสีเหลืองมากขึ้น ความสามารถเทียบสีลดลง สามารถแยกสีแดง ส้ม เหลือง ได้ดีกว่า สีน้ำเงิน ม่วง เขียว
หู
การได้ยินลดลง หูตึง มาจากการเสื่อมของ organ of cortii และ basilar membrane ร่วมกับเส้นประสาทคู่ที่ 8 เยื่อแก้วหูและอวัยวะในหูชั้นกลางแข็งตัวมากขึ้น บกพร่องการได้ยินระดับเสียงสูงมากกว่าระดับเสียงต่ำ
การสื่อสารกับผู้สูงอายุ ไม่ควรตะโกน ควรพูดด้วยเสียงทุ้ม พูดถ้อยคำง่าย พูดช้าๆ ชัดเจน ขณะสนทนายืนต่อหน้าผู้สูงอายุ ให้ผู้สูงอายุมองเห็นชัด ไม่ห่างเกินและไม่ใกล้กว่า 3 ฟุต มีท่าทีสงบ ไม่แสดงอาการหงุดหงิด
จมูก
การดมกลิ่นไม่ดี มีการเสื่อมของเยื่อบุโพรงจมูก การรับรสของลิ้นเสียไป ต่อมรับรสทำหน้าที่ลดลง การรับรสหวานจะสูญเสียก่อนรสเปรี้ยว รสขมหรือรสเค็ม ทำให้ทานอาหารไม่อร่อย เกิดภาวะเบื่ออาหาร
กล้ามเนื้อกล่องเสียงและสายเสียงบางลง หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหูชั้นในแข็งตัวทำให้เกิดอาการวิงเวียนศีรษะ เคลื่อนไหวไม่คล่องตัว
กระดูก
จำนวนและขนาดเส้นใย กำลังการหดตัวของกล้ามเนื้อลดลง การเคลื่อนไหวไม่คล่องตัว กระดูกมีน้ำหนักลดลง เพราะแคลเซียมสลายออกจากกระดูกมากขึ้น ทำให้กระดูกเปราะบางและหักง่าย ความยาวของกระดูกสันหลังลดลง หมอนรองกระดูกบางลง หลังค่อมมากขึ้น ความสูงลดลง 3-5 นิ้ว น้ำไขข้อลดลง กระดูกอ่อนบริเวณข้อเสื่อม มีแคลเซียมเกาะมากขึ้น เกิดการตึงแข็งอักเสบ ติดเชื้อได้ง่าย
1 more item...
ระบบต่อมไร้ท่อ
มีเนื้อเยื่อพังผืดมาสะสมมากขึ้น การทำงานลดลงเกิดภาวะ hypothyroidism ซึ่งในพบผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย มีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลง
ตับอ่อนหลั่งอินซูลินลดลง ระดับน้ำตาลขณะอดอาหารคงที่ ภายในร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินน้อยกว่าปกติ ทำให้ระดับความทนต่อน้ำตาลลดลง
ต่อมเพศทำงานลดลง ทำให้ไม่มีประจำเดือน ขนบริเวณรักแร้และหัวเหน่าลดลง
ระบบทางเดินปัสสาวะ และระบบสืบพันธุ์
ไต ขับของเสียได้ลดลง ขนาด จำนวนของหน่วยไตลดลง ปริมาณเลือดที่เข้าสู่ไตลดลง ความเสื่อมในหน้าที่โดยเฉพาะความสามารถในการควบคุมความเข้มข้นของปัสสาวะ จึงมีความเสี่ยงต่อภาวะขาดน้ำ
ปัสสาวะบ่อย เนื่องจากกระเพาะปัสสาวะมีความจุลดลง เซลล์กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะลดลง ความสามารถในการหดตัว ส่งผลให้มีปัสสาวะค้างหลังถ่ายปัสสาวะ เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ขนาดของหัวใจโตขึ้น ผนังหัวใจห้องล่างซ้ายหนาขึ้น ลิ้นหัวใจแข็ง หนาขึ้น เกิดภาวะลิ้นหัวใจรั่วและตีบ กำลังการหดตัว อัตราการเต้นของหัวใจลดลง จึงเกิดภาวะหัวใจวายได้ง่าย กล้ามเนื้อหัวใจมีแคลเซีมมาเกาะมากขึ้น ระบบการสื่อนำคลื่นไฟฟ้าไม่ดีเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
ผนังหลอดเลือดฝอยหนาขึ้น การแลกเปลี่ยนอาหารของเสียลดลง ผนังหลอดเลือดมีความยืดหยุ่นน้อยลง เพราะมีเส้นใยคอลลาเจนมาก มีการเชื่อมกันตามขวางของเส้นใยคอลลาเจน ทำให้เกิดภาะวความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนท่าทาง ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงท่าทางในผู้สูงอายุจึงควรทำช้าๆ
จำนวนเม็ดเลือดแดงลดลง เกิดภาวะโลหิตจาง ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานลดลง เกิดการติดเชื้อได้ง่าย อาจเกิดโรคแพ้ภูมิแพ้ตนเองมากขึ้น
ระบบทางเดินหายใจ
จะมีความยืดหยุ่นของเนื้อปอดลดลง ความแข็งแรง กำลังการหดตัวของกล้ามเนื้อในการหายใจลดลง ปอดยืดขยาย หดตัวน้อยลง
จำนวนถุงลมปอดลดลง ผนังถุงลมแตกง่าย เกิดถุงลมโป่งพองได้ง่าย
การทำงานของเซลล์ขนตลอดทางเดินหายใจลดลง รีเฟล็กซ์และประสิทธิภาพการไอลดลง เกิดการติดเชื้อได้ง่าย การทำงานของฝากล่องเสียงเลวลง เกิดการสำลัก เกิดโรคปอดบวม
ระบบทางเดินอาหาร
ฟันสึกกร่อน เคลือบฟันบางลง ฟันเปราะ บิ่นง่าย ฟันผุ หลุดง่าย ต่อมน้ำลายเสื่อม ทำให้การย่อยแป้งและน้ำตาลลดลง ปากและลิ้นแห้งมีการติดเชื้อมากขึ้น
เซลล์บริเวณหลอดอาหารมีการเปลี่ยนแปลง มีการยื่นโป่งพองของหลอดอาหาร ทำให้การเคลื่อนไหวของหลอดอาหารลดลง มีขนาดกว้างขึ้น กล้ามเนื้อหูรูดบริเวณปลายหลอดอาหารหย่อนตัวลง ทำงานช้าลง อาหารไหลย้อนกลับขึ้นมา ทำให้รู้สึกแสบยอดอก
ปัญหา สาเหตุ การปฏิบัติตัว
เพื่อป้องกันการชะลอความเสื่อม
อุบัติเหตุ แผลบริเวณผิวหนัง
เลี่ยงการประคบร้อนหรือเย็นจัด จัดสิ่งแวดล้อมให้เป็นระเบียบ เปลี่ยนท่าเดินช้าๆ
ภาวะเบื่ออาหาร ขาดสารอาหาร โลหิตจาง
รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ทานน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
กระดูกเปราะ หักง่าย ปวดข้อ
ทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง งดสูบบุหรี่ ดื่มสุรา
กล้ามเนื้อหัวใจตาย ความดันโลหิตสูง สมองขาดเลือด
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เลี่ยงความเครียด งดอาหารที่มีไขมันสูง พักผ่อนเพียงพอ
การติดเชื้อในทางเดินหายใจ การสำลัก ถุงลมโป่งพอง หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย
ทานอาหารช้าๆ เลี่ยงการพูดขณะทาน บริหารหารหายใจ ดื่มน้ำมากๆ แนะนำการฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจ
เบาหวาน
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ คุมอาหาร ทานแป้ง น้ำตาลลดลง ลดความอ้วน สังเกตอาหารผิดปกติ
ท้องผูก
ดื่มน้ำ ทานผัก ผลไม้มากขึ้น ออกกลังกายสม่ำเสมอ ห้ามกลั้นอุจจาระ
ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ถ่ายปัสสาวะลำบาก และถ่ายบ่อย
บริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน กล้ามเนื้อหูรูดโดยขมิบก้นบ่อยๆ ดื่มน้ำเพียงพอ
ต้อกระจก
ตรวจตาปีละ 1 ครั้ง ไม่ใช้สายตามากเกินไป สังเกตอาการตามัว
การนอนไม่หลับ
จัดสถานที่ให้สงบ ไม่มีเสียงรบกวน
หูตึง
ตรวจหูปีละ 1 ครั้ง สังเกตอาการหูตึง
ผิวแห้งแตกง่ายเหี่ยวย่น
เลี่ยงการอาบน้ำบ่อยๆ ทาผิวหนังด้วยโลชั่น เลี่ยงการสัมผัสแสงแดด
ความไม่สมดุลของน้ำ
ดื่มน้ำให้เพียงพอ เลี่ยงการอยู่ในที่อากาศร้อน
หนาวเย็น ใส่เสื้อผ้าหนา ๆ
การติดเชื้อในอวัยวะสืบพันธุ์ เจ็บขณะร่วมเพศ
แนะนำการดูแลทำความสะอาดของอวัยวะ ใช้สารหล่อลื่น
ทางด้านจิตใจ
ผู้ที่มีประสบการณที่ดี จะมองเรื่องในอดีตที่ดี แต่ผู้ที่มีชีวิตผิดหวังจะเกิดความรู้สึกสิ้นหวัง การเปลี่ยนแปลงทางสังคมทำให้มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจตามมา อาจเกิดจากการสูญเสีย เช่น สูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก
ทางด้านสังคม
ทำให้มีการสูญเสียสถานภาพ บทบาททางสังคม เพื่อ รายได้ แผนการดำเนินชีวิต ปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงจากครอบครัวขยายเป็นครอบครัวเดี่ยว จากการที่บุตรแต่งงานแยกครอบครัว ทำให้ผู้สูงอายุต้องอาศัยอยู่ตามลำพัง ถูกทอดทิ้ง