คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม
และจรรยาบรรณของวิชาชีพครู
ความสำคัญของคุณธรรม/จริยธรรม
การพัฒนาคุณธรรม/จริยธรรมของครู
หลักพุทธธรรมเพื่อความเป็นครู
คุณธรรมสี่ประการสำหรับคนไทย
ความหมายของคุณธรรม/จริยธรรม
พุทธทาสภิกขุ
Dictionary of Education
ราชบัณฑิตยสถาน
คุณธรรม หมายถึงสภาพคุณงามความดี
จริยธรรม คือ ธรรมที่เป็นข้อประพฤติปฏิบัติ ศีลธรรม กฎศีลธรรม
คุณธรรม คือ ความดีงามของลักษณะนิสัยหรือพฤติกรรม
ที่ได้กระทำจนเคนชิน
-คุณ หมายถึง ค่าที่มีอยู่ในแต่ละสิ่งซึ่งเป็นที่ตั้งแห่งความยึดถือ
เป็นไปได้ทั้งทางดี ทางร้าย
-ธรรม พระพุทธทาสภิกขุได้อธิบายความหมายไว้ 4 ประการ
จริยธรรม เป็นความรู้อันถูกต้องเกี่ยวกับศีลธรรม
ธรรมะ คือ กฎของธรรมชาติ
ธรรมะ คือหน้าที่ตามกฎของธรรมชาติ
ธรรมะ คือ ธรรมชาติ
ธรรมะ คือผลจากการปฏิบัติหน้าที่นั้น
ประโยชน์ตน
ประโยชน์ต่อสังคมประเทศชาติ
มีความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต
มีชีวิตที่สงบเย็น ไม่ต้องเดือดเนื้อร้อนใจ ไม่ต้องอยู่อย่างหวาดระแวง
ครอบครัวอบอุ่น มีความสุข ได้รับการยกย่องสรรเสริญจากคนทั่วไป
สถาบัน
ชุมชน
ชาติบ้านเมือง
สถาบันครอบครัวได้รับการยกย่องสรรเสริญจากบุคคลทั่วไป
สถาบันการศึกษาหรือสถาบันที่ประกอบอาชีพมีชื่อเสียง มีความเจริญก้าวหน้า ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องรวดเร็ว
สังคมได้รับความสงบสุขและได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องรวดเร็ว เพราะทุกคนเป็นคนดีมีคุณธรรม กระทำหน้าที่ของตนอย่างเต็มความสามารถ
สถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์ มีความมั่นคง
ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของชาติมีความมั่นคงถาวร
คุณธรรมที่ร.9 พระราชทานเนื่องในวโรกาสเฉลิมฉลองกรุงรัตนโกสินทร์มีอายุครบ 200 ปี เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2525
คุณธรรมที่ร.9 พระราชทานเนื่องในวโรการสฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี วันที่ 9 มิถุนายน 2549
ประการที่สอง คือ การรู้จักข่มใจตนเอง ฝึกใจตนเอง ให้ประพฤติอยู่ในความสัจความดีนั้น
ประการที่สาม คือการอดทน อดกลั้น และอดออม ที่จะไม่ประพฟติล่วงความสัจสุจริต ไม่ว่าจะด้วยเหตุประการใด
ประการแรก คือการรักษาสัจ ความจริงใจต่อตัวเองที่จะประพฤติปฏิบัติแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์และเป็นธรรม
ประการที่สี่ การรู้จักละวางความชั่ว ความทุจริค และรู้จักสละประโยชน์
ส่วนน้อยของตนเพื่อประโยชน์ส่วนใหญ่ของบ้านเมือง
ประการที่สอง คือการที่แต่ละคนต่างช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ประสานงาน ประสานประโยชน์กัน ให้งานที่ทำสำเร็จผล ทั้งแก่ตน แก่ผู้อื่น และแก่ประเทศชาติ
ประการที่สาม คือการที่ทุกคนประพฤติปฏิบัตติตนสุจริตในกฎกติกาและในระเบียบแบบแผนโดยเท่าเทียมเสมอกัน
ประการแรก คือการที่ทุกคนคิด พูด ทำ ด้วยความเมตตา มุ่งดี มุ่งเจริญ
ต่อกายต่อใจต่อกัน
ประการที่สี่ คือการที่ต่างคนต่างพยายามทำความคิดความเห็นของตนให้ถูกต้องเที่ยงตรงและมั่นคงอยู่ในเหตุผล หากความคิดจิตใจและการประพฤติปฏิบัติทีลลงรอยเดียวกันในทางที่ดีที่เจริญนี้ยังมีพร้อมมูลในภายในใจคนไทย ก็มั่นใจว่าประเทศชาติไทยจะดำรงมั่นคงอยู่ต่อไปได้
สุหมิตรหรือมิตรแท้ 4 มี มิตรอุปการะ มิตรร่วมทุกข์ร่วมสุข มิตรแนะประโยชน์ มิตรมีน้ำใจ
มิตรปฏิรูปหรือมิตรเทียม มี 4 จำพวก คือ คนปอกลอก คนดีแต่พูด คนหัวประจบ คนชักชวนฉิบหาย
พรหมวิหาร 4 มี เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
วิบัติ 4 1 มี ศีลวิบัติ อาจารวิบัติ ทิฏฐิวิบัติ อาชีววิบัติ
อคติ 4 มี ฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ
วิบัติ 4 2 มี คติวิบัติ อุปธิวิบัติ กาลวิบัติ ปโยควิบัติ
สังคหวัตถุ 4 มี ทาน ปิยวาจา อัตถจริยา สมานัตตตา
สมบัติ 4 มี คติสมบัติ อุปธิสมบัติ กาลสมบัติ ปโยคสมบัติ
วุฑฒิธรรม 4 มี สัปปุริสสังเสวะ สัทธัมมัสสวนะ โยนิโสมนสิการ ธัมมานุธัมมปฏิบัติ
ศรัทธา 4 มี กัมมสัทธา วิปากสัทธา กัมมัสสกตาสัทธา ตถาคตโพธิสัตว์
ทิฎฐธัมมิกัตถประโยชน์ มี อุฏฐานสัมปทา อารักขสัมปทา กัลยาณมิตตตา สมชีวิตา
สติปัฏฐาน 4 มี กายานุปัสสนา สติปัฏฐาน , เวทนานุปัสสนา สติปัฏฐาน, จิตตานุปัสสนา สติปัฏฐาน , ธัมมานุปัสสนา สติปัฏฐาน
ธรรมจักร 4 มี 4 ประการ คือ ปฏิรูปเทสวาสะ สัปปุริสูปัสสยะ อัตตสัมมาปณิธิ ปุพเพกตปุญญตา
สมชีวิตธรรม 4 มี สมสัทธา สมสีลา สมจาคา สมปัญญา
ฆราวาสธรรม 4 มี 4 ประการ คือ สัจจะ ทมะ ขันติ จาคะ
สัมปชัญญะ 4 มี สาตถกสัมปชัญญะ สัมปายสัมปชัญญะ โคจรสัมปชัญญะ อสัมโมหสัมปชัญญะ
กุศลมูล 3 มี 3 ประการ คือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ
กามโภคีสุข หรือสุขของคฤหัสถ์ 4 มี อัตถิสุข โภคสุข อนถสุข อนวัชชสุข
พุทโธวาท 3 มี 3 ประการ สพพปาปสส อกรณ์ , กุสลสสูปสมปทา , สจิตตปริโยทปน
อธิษฐานธรรม 4 มี ปัญญา สัจจะ จาคะ อุปสมะ
อิทธิบาท 4 มี ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา
สุจริต 3 มี3 ทาง คือ กายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต
พละ 4 มี ปัญญาพละ วิริยพละ อนวัชชพละ สังคหพละ
สติ สัมปชัญญะ เรียกธรรมคู่นี้ว่า ธรรมที่มีอุปการะมาก
ธรรมเทสกธรรม 5
ขันติ โสรัจจะ ขันติ คือความอดทน ส่วนโสรัจจะ คือความสงบเสงี่ยม เรียกธรรมสองประการนี้ว่า ธรรมที่ทำให้งาม
นิวรณ์ 5
หิริ โอตตัปปะ เรียกธรรมคู่นี้ว่าธรรมคุ้มครองโลก
อบายมุข 6
การพัฒนาคุณธรรม/จริยธรรมของครูโดยสถาบันผลิตครู
สถาบันผลิตครูเป็นหน่วยงานแรกที่มีบทบาทสำคัญต่อการปลูกฝัง คุณความดีต่างๆให้แก่บุคคลที่จะไปประกอบวิชาชีพครูทั้งในสถานศึกษาของรัฐและเอกชน