Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ KHOA HỌC, NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN…

- - - - Tri thức kinh nghiệm
        
        Là những hiểu biết mà con người tích lũy được từ những hoạt động thường ngày
        
        Thường diễn ra một cách rời rạc, cá nhân
      - Tri thức khoa học
        
        Là những hiểu biết được tích lũy 1 cách có hệ thống thông qua các hoạt động nghiên cứu khoa học
        
        Các hoạt động theo một hệ thống đã được vạch ra từ trước
  - - - Khoa học tự nhiên
      - Khoa học xã hội
      - 6 nhóm khoa học OECD
        
        Khoa học tự nhiên
        
        Toán học, công nghệ thông tin, vật lý, hóa học, sinh học trái đất và môi trường,...
        
        Khoa học kỹ thuật và công nghệ
        
        Kỹ thuật điện, điện tử, cơ khí, hóa học, vật liệu, môi trường, công nghệ sinh học công nghệ nano,...
        
        Khoa học sức khỏe
        
        Y học và khoa học chăm sóc sức khỏe
        
        Khoa học nông nghiệp
        
        Nông lâm ngư nghiệm, chăn nuôi, thú y,...
        
        Khoa học xã hội
        
        Tâm lí học, xã hội học, khoa học giáo dục, kinh tế học và kinh doanh, luật, khoa học chính trị, truyền thông
        
        Khoa học nhân văn
        
        Lịch sử và khảo cổ học, văn học và ngôn ngữ, triết học, tôn giáo và đạo đức học, nghệ thuật,...
    - - Khoa học cơ bản
        
        Gồm các ngành khoa học giải thích về các vật thể và các lực cơ bản nhất: Vật lí, sinh học và hóa học
      - Khoa học ứng dụng
        
        Gồm các ngành khoa học áp dụng các kiến thức từ khoa học cơ bản và thực tiễn
  - - - Là một hệ thống các khái niệm về mối liên hệ giữa các khái niệm
    - - Cung cấp cơ sở lý luận giải thích về sự phát sinh của các hiện tượng tự nhiên và xã hội
      - Giúp tổng hợp những kết quả thực nghiệm đã có tỏng phạm vi khung lý thuyết và hóa giải những kết quả trái ngược nhau
      - Định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo
      - Đóng góp vào quá trình tích lũy tri thức
    - - Khái niệm
        
        Nội hàm
        
        Là tất cả thuộc tính của sự vật, hiện tượng
        
        Ngoại biên
        
        Tất cả đối tượng thõa mãn nội hàm
      - Quy luật
        
        Là những liên kết giữa các khái niệm
        
        Được trình bày để chỉ ra mối quan hệ nhân quả
        
        Phải kiểm tra được và có thể bị bác bỏ nếu không được chứng minh
        
        Có tính tất yếu, ổn định, lặp đi lặp lại
        
        Có 2 nhóm
        
        Liên hệ hữu hình
        
        Những liên hệ biểu diễn dưới sơ đồ hoặc các biểu thức toán học
        
        Sơ đồ hóa
        
        Liên hệ nối tiếp
        
        Liên hệ song song
        
        Liên hệ hình cây
        
        Liên hệ mạng lưới
        
        Liên hệ hỗn hợp
        
        Liên hệ vô hình
        
        Những liên hệ không thể biển diễn trên bất kỳ loại sơ đồ nào
        
        Bao gồm
        
        Liên hệ chức năng
        
        Liên hệ tình cảm hay trạng thái tâm lí
      - Logic
        
        Liên hệ tình cảm hay trạng thái tâm lí
        
        Hoạt động như một "chất keo", làm cho mối quan hệ giữa các khái niệm có ý nghĩa và phù hợp
        
        Giúp trình bày và giải thích
      - Giả định/điều kiện biên
        
        Là các giả định về giá trị, thời gian, không gian, điều kiện biên chi phối phạm vi áp dụng của lý thuyết
    - - Lập luận nhất quán
      - Năng lực giải thích
      - Khả năng phản biện
      - Tính cô đọng, súc tích
  - - - Là các sản phẩm ứng dụng qua các khoa học
      - Các thành phần cơ bản
        
        Phần kỹ thuật
        
        Phần con người
        
        Phần thông tin
        
        Phần tổ chức
      - Có 2 giai đoạn: Triển khai thực nghiệm và Sản xuất thực nghiệm
    - - Có mối quan hệ chặt chẽ
      - Các tri thức, thành quả của của khoa học là nguồn ý tưởng sáng tạo ra các công nghệ
      - Khoa học tạo ra nền tảng tri thức giúp công nghệ mới xây dựng các chiến lược có tính hiệu quả cao
      - Công nghệ giúp khoa học đặt ra những câu hỏi nghiên cứu mới, thách thức mới
      - Khoa học còn tạo ra các tri thức mới, các ý tưởng mới khởi nguồn cho các công nghệ mới ra đời
- - - - Xác định vấn đề
      - Xây dựng lý thuyết
      - Thu thập và phân tích dữ liệu
      - Suy luận và đưa ra kết luận
      - Kiểm tra
    - - Cấp độ lý thuyết
      - Cấp độ thực nghiệm
  - - - Tính mới
  - - - Cần có kiến thức sâu rộng, cập nhật kiến thức liên tục, đều đặn, nắm vững các kiến thức về pp khoa học
    - - Năng lực phân tích sắc sảo, tư duy phản biện, khả năng đặt giải quyết vấn đề, quản lý thời gian, sắp xếp tổ chức công việc, kỹ năng giao tiếp tốt
    - - Phải chú tâm, tận tụy, chăm chỉ, cần cù, tư tưởng phóng khoáng, linh hoạt, trung thực, có đạo đức nghiên cứu
  - - - Nghiên cứu mô tả
        
        Mô tả 1 cách hệ thống những đặc điểm, bản chất, như 1 bức tranh bao quả (thực trạng, hiện tượng, tình hình)
        
        Làm cơ sở cho các loại nghiên cứu khác
      - Nghiên cứu giải thích
        
        Đưa ra các giải thích, mối quan hệ bên trong, khám phá mối quan hệ)
        
        Làm rõ khía cạnh của một tình trạng hay hiện tượng
      - Nghiên cứu tương quan
        
        Khám phá hay thiết lập mối quan hệ/liên kết/sự tương thuộc giữa 2 hay nhiều khía cạnh
        
        Nghiên cứu kết quả giữa 2 nhân tố
      - Nghiên cứu khám phá
        
        Tìm nhân tố mới
        
        Được thực hiện nhằm
        
        Kiểm tra chi tiết bản chất hoặc quy mô
        
        Hình thành những khái niệm, ý tưởng, hiện tượng
        
        Xem xét tính khả thi
      - Nghiên cứu giải pháp
        
        Đề xuất các giải pháp để giải quyết vấn đề
      - Nghiên cứu dự báo
        
        Dự đoán trạng thái trong tương lai
    - - Nghiên cứu cơ bản
        
        Đề ra mục tiêu khám phá bản chất, thuộc tính, sự tương tác trong nội bộ
        
        Chia ra thành 2 loại
        
        Nghiên cứu cơ bản thuần túy
        
        Nghiên cứu cơ bản định hướng
      - Nghiên cứu ứng dụng
        
        Tập trung vào việc vận dụng các kết quả thu được tạo ra những nguyên lí
      - Nghiên cứu triển khai (nghiên cứu thực nghiệm)
        
        Chú trọng vào việc vận dụng các quy luật, nguyên lý thu được từ nghiên cứu cơ bản và ứng dụng
        
        Có 3 giai đoạn
        
        Tạo mẫu
        
        Tạo quy trình
        
        Sản xuất thử
    - - Nghiên cứu quy nạp ( nghiên cứu xây dựng lý thuyết)
        
        Vấn đề CHUNG đến RIÊNG
        
        LÝ THUYẾT đến THỰC TIỄN
      - Nghiên cứu diễn dịch (nghiên cứu kiểm tra lý thuyết)
        
        Vấn đề RIÊNG đến CHUNG
        
        THỰC TIỄN đến LÝ THUYẾT
    - - Nghiên cứu định lượng
        
        Ở dạng bảng, áp dụng phép toán thống kê
      - Nghiên cứu định tính
        
        Ở dạng chữ, thu thập thông tin bằng
  - - - Là sản phẩm của tất cả nghiên cứu khoa ở bất kỳ lĩnh vực tri thức
      - Dựa vào cơ sở logic, sản phẩm của nghiên cứu KH gồm
        
        Luận điểm
        
        Điều nhà KH chứng minh
        
        Luận cứ
        
        làm rõ để ra luận điểm
    - - Là sự phát hiện ra những quy luật, tính chất, hiện tượng của tự nhiên
      - Góp phần thay đổi cơ bản nhận thức của con người
      - Chưa có khả năng áp dụng trực tiếp
    - - Là phát hiện những vật thể, quy luật xã hội đang tồn tại một cách khách quan
      - Chưa thể áp dụng trực tiếp vào sản xuất và đời sống
    - - Là một giải pháp kỹ thuật có tính mới về nguyên lý kỹ thuật, có tính sáng tạo: vật thể, vật liệu, 1 quy trình công nghệ
      - Có thể áp dụng trực tiếp hay qua thử nghiệm vào sản xuất
- - - - Là ngành khoa học nghiên cứu về cách tiến hành, cách giải quyết vấn đề
      - Một hệ thống lý thuyết về pp nghiên cứu khoa học, pp tổ chức và quản lý
      - Không chỉ mô tả mà đưa ra tiêu chí đánh giá, giải thích, nguyên nhân
    - - Quan điểm lịch sử - logic
      - Quan điểm hệ thống - cấu trúc
      - Quan điểm thực tiễn
    - - Luận điểm
        
        Là một giả thiết hay phán đoán, mà tính chân xác của nó cần phải được chứng minh
      - Luận cứ
        
        Là bằng chứng được đưa ra để chứng minh cho luận điểm
        
        Dựa trên các dữ liệu, thông tin, thực nghiệm, quan sát, điều tra, khảo sát
        
        Chia thành 2 loại
        
        Luận cứ lý thuyết
        
        Luận cứ thực tế
      - Luận chứng
        
        Là phương pháp, cách thức để tìm ra luận cứ, chỉ ra mối liên hệ logic giữa các luận cứ và giữa toàn bộ luận cứ với luận điểm
  - - - Là con đường, cách thức, phương tiện để giải quyết nhiệm vụ, đạt mục tiêu nghiên cứu chính xác và hiệu quả
      - Có vai trò quan trọng trong Nghiên cứu khoa
      - Quyết định sự thành công hay thất bại của công trình nghiên cứu
    - - Có tính chủ quan
      - Có tính khách quan
      - Có tính mục tiêu
      - Có mối quan hệ chặt chẽ với nội dung của vấn đề nghiên cứu
      - Có tính hệ thống
      - Cần có sự hỗ trợ của các phương tiện nghiên cứu
    - - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
        
        Có 7 PP
        
        Phân tích - Tổng hợp
        
        Phân loại - Hệ thống hóa
        
        Lịch sử
        
        Mô hình hóa
        
        Giả thuyết
        
        Có sẵn - Thứ cấp
      - Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
        
        Thu thập thông tin từ thực tiễn
        
        Có 2 nhóm
        
        Các pp phi thực nghiệm
        
        Không tác động và chủ quan
        
        Các pp nghiên cứu thực nghiệm
        
        Tác động và chủ quan
        
        Quan sát
        
        Dùng mắt, tay ghi, tai nghe
        
        Điều tra
        
        Hỏi, sử dụng ngôn ngữ để tiếp cận
        
        Bảng hỏi
        
        Phỏng vấn
        
        Chưa có - Sơ cấp
      - Nhóm các phương pháp hỗ trợ
        
        PP toán học
        
        Ứng dụng các kiến thức toán học vào nghiên cứu
        
        PP chuyên gia
        
        Thu thập thông tin của các chuyên gia có trình độ cao
    - - Phương pháp
        
        Là cách thức dùng để thực thi một công việc nào đó sao cho đạt được mục tiêu đề ra một cách hiệu quả
        
        Phương pháp nghiên cứu chỉ là một phương tiện của phương pháp luận
        
        Đề cập đến phương pháp, kỹ thuật nhà nghiên cứu sử dụng đề tiến hành 1 hoạt động nghiên cứu
      - Phương pháp luận nghiên cứu khoa học
        
        Có nhiều phương diện
        
        Là môn khoa học lấy phương pháp làm đối tượng nghiên cứu, là hệ thống lý luận về phương pháp
        
        Xây dựng học thuyết về cách thức tiến hành các nghiên cứu 1 cách có hệ thống-khoa học
        
        Phải trả lời các câu hỏi
        
        Tại sao nghiên cứu được tiến hành?
        
        Vấn đề nghiên cứu được xác định ra sao?
        
        Giả thuyết đó được xây dựng như thế nào?
        
        Tại sao lại xây dựng giả thuyết đó?
- - - - Đề tài khoa học-công nghệ
      - Đề án
      - Dự án
      - Chương trình khoa học-công nghệ
      - Nhiệm vụ nghiên cứu theo chức năng theo tổ chức
  - - - Xác định vấn đề nghiên cứu
        
        Là bước quan trọng nhất trong cả quá trình nghiên cứu
        
        Nhà nghiên cứu cần xác định mục tiêu và các câu hỏi nghiên cứu
      - Xây dựng cơ sở lý thuyết của đề tài
        
        Tham khảo tài liệu
        
        Xác định các lý thuyết phù hợp với vấn đề nghiên cứu
        
        Xây dựng tổng quan tài liệu
      - Vận hành hóa khái niệm
        
        Là quá trình thiết kế các công cụ đo lường cho các khái niệm lý thuyết trừu tượng
        
        B1: Đưa ra định nghĩa vận hành và xác định các biến số
        
        B2: Phải xác định những công cụ thu thập thông tin, thang đo để đo lường biến số
      - Xây dựng giả thiết
        
        Nhà nghiên cứu phải đưa ra câu trả lời mang tính giả định
    - - Kết quả của các nghiên cứu ứng dụng nên được chuyển giao vào thực tiễn
      - Sau khi được chuyển giao, kết quả nghiên cứu sẽ được triển khai ứng dụng tạo ra sản phẩm mới,...