Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 5 สื่อการเรียนรู้, นางสาวสุนิตา ไม่น้อย รหัส 320 ห้องเรียน 65.3 -…
บทที่ 5 สื่อการเรียนรู้
ความหมาย และการจำแนก
สื่อการเรียนรู้
ความหมายของสื่อการเรียนรู้
สิ่งต่าง ๆ ทุกอย่างรอบตัวไม่ว่าจะเป็นวัสดุ ของจริง บุคคล สถานที่ เหตุการณ์ ปรากฏการณ์ ความคิด ฯลฯ ที่ช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจ มีความเข้าใจ เกิดการเรียนรู้ และช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
การจำแนกสื่อการเรียนรู้
การแบ่งสื่อตามประสบการณ์การเรียนรู้เอดการ์ เดล (Edgar Dale) ได้แบ่งสื่อการสอนโดยสร้างเป็น
“กรวยประสบการณ์” (Cone of Experience)
2) ประสบการณ์จำลอง
3) ประสบการณ์นาฏกรรมหรือการแสดง
1) ประสบการณ์ตรงหรือประสบการณ์จริง
4) การสาธิต
5) การศึกษานอกสถานที่หรือทัศนศึกษา
6) นิทรรศการ
7) โทรทัศน์และภาพยนตร์
8) การบันทึกเสียง วิทยุ ภาพนิ่ง
9) ทัศนสัญลักษณ์
เป็นสัญลักษณ์ที่สามารถรับรู้ได้ด้วยการมองหรือการสัมผัสได้ด้วยตา
10) วจนสัญลักษณ์
เป็นสัญลักษณ์ทางภาษา หมายถึง ภาษาพูดและภาษาเขียน
เอ็ดการ์ เดล
กล่าวว่า “มนุษย์จะเรียนรู้ได้ดีขึ้น หากการเรียนรู้นั้นเกิดจากประสบการณ์รูปธรรม และการเรียนรู้นั้นจะน้อยลงหากการเรียนรู้นั้นเกิดจากประสบการณ์นามธรรม”
การให้ประสบการณ์การเรียนรู้ ของคนจึงอิงอยู่กับทั้ง 3 รูปแบบ
การดู
การกระทำ
การฟัง
จำแนกสื่อการสอน
2) อุปกรณ์ (Hardware)
3) เทคนิคและวิธีการ (Techniques and methods)
1) วัสดุ (Software)
1.1)วัสดุประเภทที่สามารถถ่ายทอดความรู้ได้ด้วยตัวเอง โดยไม่จำเป็นต้องอาศัยอุปกรณ์ช่วย
1.2) วัสดุประเภทที่ไม่สามารถถ่ายทอดความรู้ได้ด้วยตนเอง จำเป็นต้องอาศัยอุปกรณ์อื่นช่วย
หลักการเลือกใช้สื่อการเรียนรู้
หลักการอื่น ๆ เพื่อประกอบการพิจารณา
สื่อนั้นควรสะดวกในการใช้ มีวิธีใช้ไม่ซับซ้อนยุ่งยากจนเกินไป
ต้องเป็นสื่อที่มีคุณภาพ มีเทคนิคการผลิตที่ดี มีความชัดเจนและเป็นจริง
เป็นสื่อที่เหมาะสมกับวัย ระดับชั้น ความรู้ และประสบการณ์ของผู้เรียน
มีราคาไม่แพงจนเกินไป หรือถ้าจะผลิตเองควรคุ้มกับเวลาและการลงทุน
เลือกสื่อที่มีเนื้อหาถูกต้อง ทันสมัย น่าสนใจ และเป็นสื่อที่ให้ผลต่อการเรียนการสอนมากที่สุด
สื่อนั้นควรช่วยให้ผู้เรียนรู้จักคิดอย่างมีเหตุผล
สื่อนั้นต้องสัมพันธ์และเหมาะสมกับเนื้อหาบทเรียนและจุดมุ่งหมายที่จะสอน
หลักการข้างต้น
สรุปได้ว่า
ผู้สอนจะต้องมีความรู้ความสามารถและทักษะในเรื่อง
วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมและจุดมุ่งหมายในการเรียนการสอน
จุดมุ่งหมายในการนำสื่อมาใช้ประกอบหรือร่วมในกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อใช้นำบทเรียน ใช้ในการประกอบคำอธิบาย
ต้องเข้าใจลักษณะเฉพาะของสื่อชนิดต่าง ๆ แต่ละชนิดว่า สามารถเร้าความสนใจและให้ความหมายต่อประสบการณ์การเรียนรู้แก่ผู้เรียนได้อย่างไรบ้าง
ต้องมีความรู้เกี่ยวกับแหล่งของการเรียนการสอนทั้งภายในและภายนอกสถาบันการศึกษา หากไม่มีสื่อที่ต้องการใช้จะคุ้มค่าในการผลิตเองหรือไม่ หรืออาจหายืมได้ที่ไหนบ้าง
หลักการใช้สื่อการเรียนรู้
3. เตรียมพร้อมผู้เรียน
3.2 อธิบายให้ผู้เรียนทราบล่วงหน้าว่า จะต้องมีส่วนร่วมในระหว่างการใช้สื่ออย่างไรบ้าง เช่น คอยสังเกต ฟังตรงที่สำคัญ หาคำตอบ ฯลฯ
3.3 อธิบายให้ผู้เรียนเข้าใจว่า กิจกรรมที่ต้องปฏิบัติหลังจากใช้สื่อแล้วจะมีอะไรอีกบ้า
3.1 อธิบายให้ผู้เรียนทราบล่วงหน้าว่าจะใช้สื่ออะไร สอนอะไร เพื่ออะไร ที่ไหน เมื่อไร
4. การใช้สื่อ
2. เตรียมจัดสภาพแวดล้อม
5. การประเมินติดตามผล
1. เตรียมตัวผู้สอน
1.1 พิจารณาคุณค่าและวัตถุประสงค์ของบทเรียนที่จะสอน
1.2 พิจารณาถึงสิ่งที่จะเป็นปัญหาในการสอน
1.3 พิจารณาถึงวิธีที่จะใช้สื่อการสอนนั้นให้เป็นผลดีที่สุด
1.4 เตรียมและทดลองเป็นอย่างดีก่อนใช้ในห้องเรียน
ขั้นตอนการใช้สื่อการเรียนรู้
ขั้นตอนการใช้สื่อการเรียนรู้
ขั้นวิเคราะห์และฝึกปฏิบัติ
ขั้นสรุปบทเรียน
ขั้นดำเนินการสอนหรือประกอบกิจกรรมการเรียน
ขั้นประเมินผู้เรียน
ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน
การวางแผนอย่างเป็นระบบในการใช้สื่อการเรียนรู้
การกำหนดวัตถุประสงค์ (State Objectives)
การตั้งหรือกำหนดวัตถุประสงค์ในการเรียนการสอนนี้เพื่อ
2) ช่วยในการประเมินผู้เรียนได้อย่างถูกต้อง
3) ช่วยให้ผู้เรียนทราบว่า เมื่อเรียนบทเรียนนั้นแล้วจะสามารถเรียนรู้หรือทำอะไรได้บ้าง
1) ผู้สอนจะได้ทราบว่าการเรียนการสอนนั้นมีวัตถุประสงค์อะไรบ้าง
ควรประกอบด้วย
1) การกระทำ (Performance) เป็นสิ่งที่คาดหวังว่าผู้เรียนจะสามารถกระทำอะไรได้บ้างภายหลังจากการเรียนแล้ว ซึ่งการกระทำนั้นต้องเป็นสิ่งที่สังเกตเห็นได้
2) เงื่อนไข (Conditions) เป็นข้อจำกัดหรือเงื่อนไขที่ตั้งขึ้นโดยรวมอยู่ภายใต้การกระทำ
3) เกณฑ์ (Criteria) เพื่อตัดสินการกระทำนั้นว่าเป็นไปตามที่กำหนดไว้หรือไม่
การกำหนดเป็นวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม
3) ทักษะพิสัย (Motor skill domain
2) จิตพิสัย (Affective domain)
1) พุทธิพิสัย (Cognitive domain)
การเลือก ดัดแปลง หรือออกแบบสื่อ (Select, Modify, or Design materials)
การที่จะมีสื่อที่เหมาะสมในการเรียนการสอนสามารถทำได้
2) ดัดแปลงสื่อที่มีอยู่แล้ว
3) การออกแบบสื่อใหม่
1) เลือกจากสื่อที่มีอยู่แล้ว
การวิเคราะห์ลักษณะผู้เรียน (Analyze learner characteristics)
2) ทักษะเป้าหมาย (Target skills) ผู้เรียนมีความชำนาญในทักษะที่จะสอนนั้นมาก่อนหรือไม่ เพื่อจะได้สอนให้ตรงกับที่วางจุดมุ่งหมายไว้
3) ทักษะในการเรียน (Study skills) ผู้เรียนมีความสามารถขั้นต้นทางด้านภาษา การอ่าน เขียน คำนวณ ฯลฯ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่จะช่วยในการเรียนรู้นั้นในระดับมากน้อยเพียงใด
1) ทักษะที่มีมาก่อน (Prerequisite skills) เพื่อให้ทราบว่าผู้เรียนมีความรู้พื้นฐานหรือทักษะอะไรบ้างที่เกี่ยวข้องกับบทเรียนนั้นก่อนที่จะเรียน
4) ทัศนคติ (Attitudes) ผู้เรียนมีทัศนคติต่อวิชาที่จะเรียนนั้นอย่างไร
การประเมิน (Evaluation)
2) การประเมินความสำเร็จของผู้เรียน
3) การประเมินสื่อและวิธีการสอน
1) การประเมินกระบวนการสอน
การกำหนดการตอบสนองของผู้เรียน (Require learner response)
การให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนและเปิดโอกาสให้มีการตอบสนองนับเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง ซึ่งผู้เรียนจะมีการตอบสนองหรือไม่และมากน้อยเพียงใดขึ้นอยู่กับสื่อที่นำมาใช้ สื่อบางชนิดเมื่อใช้แล้วจะเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมมากกว่าสื่อชนิดอื่น
การใช้สื่อ (Utilize materials)
2) จัดเตรียมสถานที่
3) เตรียมตัวผู้เรียน
1) ดูหรืออ่านเนื้อหาในสื่อเหล่านั้นก่อนเป็นการเตรียมตัว
4) ควบคุมชั้นเรียน
ความสำคัญและคุณค่าของสื่อในกระบวนการเรียนการสอน
ความรู้ สื่อการเรียนรู้ช่วยให้ผู้เรียนได้รับความรู้เชิงเนื้อหา ส่งเสริมการศึกษา ค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม
ทักษะ สื่อการเรียนรู้ช่วยส่งเสริมทักษะด้านต่าง ๆ ให้กับผู้เรียน
คุณธรรม จริยธรรมและค่านิยม สื่อการเรียนรู้ต่าง ๆ ช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนรักการเรียนรู้ เห็นคุณค่าในตนเอง มีจิตสำนึกและค่านิยมที่ดีงาม
สื่อจึงมีบทบาทสำคัญต่อการเรียนการสอน
ช่วยให้คุณภาพการเรียนรู้ดีขึ้น เพราะผู้เรียนเกิดความเข้าใจเป็นรูปธรรมชัดเจน
ช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้ได้ในปริมาณมากขึ้น ในเวลาที่กำหนดไว้
ช่วยให้ผู้เรียนสนใจ และมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในกระบวนการเรียนการสอน
ช่วยให้ผู้เรียนจำ สร้างความประทับใจ และเรียนรู้ได้อย่างคงทน
ช่วยส่งเสริมการคิดและการแก้ปัญหาในกระบวนการเรียน
ช่วยให้สามารถเรียนรู้ในสิ่งที่เรียนรู้ในสิ่งที่เรียนได้ลำบากเพราะ
6.1 ทำสิ่งที่ซับซ้อนให้ง่ายขึ้น
6.2 ทำสิ่งที่เป็นนามธรรมให้เป็นรูปธรรมขึ้น
6.3 ทำสิ่งที่เคลื่อนไหวเร็วให้ดูช้าลง
6.4 ทำสิ่งที่เคลื่อนไหวหรือเปลี่ยนแปลงช้าให้ดูเร็วขึ้น
6.5 ทำสิ่งที่ใหญ่มากให้ย่อขนาดลง
6.6 ทำสิ่งที่เล็กมากให้ขยายขนาดขึ้น
6.7 นำอดีตมาให้ศึกษาได้
6.8 นำสิ่งที่อยู่ไกลหรือลี้ลับมาศึกษาได้
นางสาวสุนิตา ไม่น้อย รหัส 320 ห้องเรียน 65.3