Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สุขภาพ การใช้ยาในชีวิตประจำวัน - Coggle Diagram
สุขภาพ
การใช้ยาในชีวิตประจำวัน
วัตถุประสงค์การใช้ยา
1.ในการรักษาโรคให้หายขาด ยาหลายชนิดที่ใช้ในการรักษาโรคหรืออาการเจ็บป่วย
2.การใช้ยาในการควบคุมหรือบรรเทาอาการ
3.การองกันใช้ในการป้องกันโรค
การเรียกชื่อยา
1.ชื่อสามัญ (Generic name)
2.ชื่อทางการค้า (Trade name)
3.ชื่อทางเคมี(Chemical name)
การให้ยาโดยวิธีต่างๆ
การให้ยาโดยการฉีด (Parenteral route)
การฉีดยาใต้ผิวหนัง (Subcutaneous injection)
การฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ (Intramuscular injection)
การฉีดยาเข้าเส้นเลือด (Intravascular injection)
การฉีดยาเข้าช่องท้อง (Intraperitoneal injection)
การฉีดยาเข้าช่องไขมันสันหลัง(Intrathecal injection)
การฝังยา (Implantation)
การให้ยาทางปาก (Oral route)
ข้อจำกัดในการให้ยาต่างๆ
1.สภาวะที่ร่างกายมีอาการคลื่นไส้หรืออาเจียนไม่สามารถให้ยาโดยการกินได้
ยาบางส่วนอาจถูกทำลายโดยกรดในกระเพาะอาหารหรือเอนไซม์
3.ยาบางตัวเมื่อรวมตัวกับอาหารไม่สามารถถูกดูดซึมได้
4.อัตราการดูดซึมยาที่แตกต่างกันเนื่องจากปัจจัยทางสรีรวิทยา
5.ในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉินอัตราการดูดซึมจากการให้ยาทางปากจะช้าเกินไป
7.รสชาติของยาบางตัวทำให้ไม่ถูกปาก
6.ในกรณีที่ไม่รู้สึกตัวไม่สามารถให้ยาทางปากได้
ประเภทของยา
1.ยาแผนปัจจุบัน
2.ยาแผนโบราณ
3.ยาอันตราย
4.ยาควบคุมพิเศษ
5.ยาภายนอก
6.ยาเฉพาะที่
7.ยาสามัญประจำบ้าน
8.ยาบรรจุเสร็จ
9.ยาสมุนไพร
ใช้ให้ถูกต้น
ใช้ถูกส่วน
ใช้ให้ถูกขนาด
ใช้ให้ถูกวิธี
ใช้ให้ถูกโรค
การป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยา
1.ถ้ายาใดไม่เคยกินมาก่อนเลย ควรเริ่มกินในขนาดทีละน้อยๆก่อน
2.อย่างใช้ยาเข้มข้นเกินไป
3.ควรรู้พิษของยาก่อนใช้
4.ไม่ควรกินยาตัวเดียวทุกวันเป็นเวลานานๆ
5.คนที่อ่อนเพลียมาก เด็กอ่อน และคนชราห้ามใช้ยามาก
วิธีอ่านผลิตภัณฑ์ยา
รายละเอียดสำคัญ
ชื่อยา (Product name)
รูปแบบยา (Dosage form)
ชื่อของตัวยาสำคัญ (Name of Active Ingredient(s))
ความแรงของตัวยาสำคัญ ( Strength of Active ingredient(s))
รุ่นการผลิต ครั้งที่ผลิตหรือวิเคราะห์ยา (Batch number / Lot number)
วันผลิต (Manufacturing date)
วันสิ้นอายุ (Expiration date) หรือแสดงคำว่า“ยาสิ้นอายุ”
วิธีการให้ยา (Route of Administration)
สภาวะการเก็บรักษา (Storage condition)
เลขทะเบียนตำรับยา (Country’s Registration Number)
ชื่อและที่อยู่ของผู้รับอนุญาตผลิตหรือนำเข้า
ชื่อและที่อยู่ของผู้ผลิตในต่างประเทศ (ในกรณีนำหรือสั่งแผงยาแผนปัจจุบันเข้ามาในราชอาณาจักร)
ประเภทของยา เช่น ยาใช้ภายนอก ใช้เฉพาะที่ ยาอันตราย
วิธีใช้ยา
ขนาดบรรจุ (Pack sizes)
16.คำเตือนตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข (Warning)
วิธีการใช้ยา
Right patient ถูกคน
Right drug (ถูกยา)
Right dose (ถูกขนาด)
Right route (ถูกทาง)
Right time (ถูกเวลา)
รูปแบบยาประเภทต่างๆ
1.ยาเม็ด ยาเม็ดเคลือบ ยาแคปซูล
2.ยาเม็ดหรือแคปซูลชนิดปลดปล่อยตัวยาสำคัญออกจากรูปแบบยาอย่างช้าๆ
3.ยารับประทานชนิดน้ำแขวนตะกอนหรือแขวนละออง
4.ยาอม หากเป็นยาอมใต้ลิ้นจะต้องนำยาเม็ดใส่ไว้ใต้ลิ้น และอมไว้โดยไม่กล่นน้ำลาย
6.ยาทาผิวหนัง ชนิดยาครีม เจล หรือขึ้ยึ้ง
5.ยาผง สำหรับรับประทาน ต้องนำไปผสมน้ำก่อนดื่ม
7.ยาทาถูนวด ชนิดดยาครีม
8.ยาหยอดตา
9.ยาล้างตา
10.ยาหยอดหู ยาหยอดจมูก ยาพ่นจมูก
ยาสูดพ่นเข้าทางปาก
12.ยาสอด/สวนทวารหนัก
13.ยาสอดช่องคลอด
ยาแผ่นแปะผิวหนัง
การเสื่อมและหมดอายุของยา
1.สังเกตกำหนดวันหมดอายุที่ภาชนะบรรจุยา
2.ยาที่ไม่ได้บอกวันหมดอายุที่ภาชนะบรรจุของยา
3.สังเกตการเปลี่ยนแปลงของยา
อันตรายที่เกิดจากการใช้ยาปลอม ยาผิดมาตรฐาน และยาเสื่อมคุณภาพ
1.ถ้าผู้ป่วยได้รับยาที่มีตัวยาน้อยกว่าที่ควร หรือไม่มีตัวยาเลย
ถ้าผู้ป่วยได้รับยาที่มีตัวยามากเกินไป
3.ถ้าผู้ป่วยได้รับยาที่มีตัวยาเป็นยาอื่น
4.ยาที่หมดอายุ
5.ยาที่เปลี่ยนแปลงสภาพไปไม่ควรใช้
ปัจจัยที่ทำให้เกิดความแตกต่างในการออกฤทธิ์ของยา
พันธุกรรม
การเปลี่ยนแปลงทางพยาธิüิทยา
การแพ้ยา
การทนต่อยา
อายุ
ขนาดและน้ าĀนักตัü
ลักþณะทางกายüิภาคของระบบทางเดินอาĀาร
เพý
อารมณ