-> Trong đoạn này nhà văn dùng ngôn ngữ độc thoại, nhiều câu văn ngắn, câu nghi vấn, câu cảm thán với các dấu chấm than để miêu tả cụ thể, chính xác diễn biến tâm lí của nhân vật. Trong ông Hai lúc này có những suy nghĩ trái chiều nhau, những câu hỏi hoài nghi không có lời giải đáp. Hơn hết nó diễn tả nỗi nhục nhã, cay đắng, những băn khoăn, ám ảnh, day dứt về hiện tại và tương lai của bản thân, gia đình và cả những người dân làng Chợ Dầu : “Cực nhục chưa, cả làng Việt gian!...lại còn bao nhiêu người làng, ...không biết họ đó rõ cơ cơ sự này chưa?”