Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Жасөспірімдік кезең - Coggle Diagram
Жасөспірімдік кезең
Жеке тұлғаның мінез-құлқы жəне дене бітімі
типтерінің байланысы
Эрнест Кречмер, мынадай концепцияны ұсынды: тəндік типтердің ұйымдасуы – астеникалық, атлеттік жəне пикниктік
В.Шелдон дене бітімін үш нұсқаға
бөлді; эндоморфты, мезоморфты жəне эктоморфты.
К. Левиннің ойынша, жасөспірім маргиналдық күйде болады. (Бұл терминмен əлеуметтануда екі мəдениетке жататындарды белгілейді).
М. С. Неймарктың жұмыстарында «адекваттылық емес аффекті былай суреттеледі: орынсыз қызбалық, кішкентай балалардың мінезіне лайық өзінөзі ұстай алмаушылық.
С. Л. Рубинштейн бойынша адам мінез-құлығының сыртқы көрінісі негізінде онытанимыз, оның сыртқымəліметтерініңмəнін ашамыз
Жасөспірімдік кезеңдегі «мен – тұжырымдамасының»
даму ерекшелігі
«Мен – тұжырымдамасы» түсінігін XIX ғасыр соңында американдық философ жəне психолог У. Джеймс енгізген.
Кеңестік психологияда «Мен – тұжырымдамасының» мəселесімен Б. Г. Ананьев, И. С. Кон, Д. А. Леонтьев, В. В. Столин, А. А. Реан айналысты.
«Мен – тұжырымдамасы» Р. Бернстің «Мен – тұжырымдамасының дамуы жəне тəрбие» атты кітабында толық баяндалған (1986).
«Мен – тұжырымдамасын» жеке тұлғаның өз-өзіне деген қарым-қатынасы жəне тұлға компентерінің бірі ретінде қарастырады.
«Мен – тұжырымдамасы» өз-өзіне бағдарлардың жиынтығы. Көп жағдайда бағдар анықтамасында оның басты үш элементтері, жəне психологиялық құрауышы баса айтылады:
«Мен – тұжырымдамасының» когнитивтік құрылымы
«Мен – тұжырымдамасының» бағалау, жүйелілік құрылымы
«Мен – тұжырымдамасының» іс-əрекеттік компоненті
Жасөспірім жастағы балалардың санасының даму кезеңдері
Б. Г. Ананьев бойынша, жеке тұлғаның интраиндивидуалды құрылымымен, оның жеке қасиеттері мен ішкі əлемінің ұйымдасуын жеке тұлғаның түрлі əлеуметтік топтары бар қоғаммен байланысы анықтайды.
Ересек балалық шақ кезең екі кезеңге бөлінеді.
Жеткіншек кезеңі баланың жыныстық дамуына сəйкес келіп, 11 жастан 15 жасқа дейінгі аралықты қамтиды. Осы жас шамасында жеткіншектің дене бітімінің өзгеруіне байланысты, өзін жаңа қырынан тануға мүмкіндік алады.
16 жастан 23 жасқа дейінгі балғын шақ кезеңінде адам ересектікке бет алады.
Өзінің жəне басқа адамдардың жеке қасиеттерін танудың бір түрі бұл – рефлексия, яғни кері байланыс құбылысы. Рефлексия 250 басқа адамды тану ғана емес, сонымен қатар басқа адамның өзіңді қалай түсінетіндігін білу.
Өзара сенім – кері байланыстың кепілі. Осы кері байланыс арқылы басқа адам өзін қалай қабылдағанын біліп жəне оның мінез-құлқы қандай сезімдерді туғызатындығы жайлы ақпарат алады.
Жасөспірімдік кезеңдегі қарым-қатынастың психологиялық ерекшеліктері
зерттегендер
А. Г. Ковалев, М. И. Лисина, А. В. Петровский, К. Обуховский, В. С. Мухина, т.б.
Зерттеулер
Лисина мен Андеева: Дамудың когнитивті және аффективті түрі
С.Холл: Дауыл және шабуыл кезеңі
А.Гезель: әрбір сәби өте сирек генетикалық фактормен дүниеге келеді
З.Фрейд: жыныстық
жетілу кезеңінде кульминациялық өзгеріс сериясы болады
Хавигхерст жасөспірімдік шақта тиісті шешімін табатын дамудың жеті басты міндетін атап көрсетті:
Курт Левин теориясы бойынша мінез-құлық – тұлғалық
факторлардың жəне қоршаған орта қызметіне теңдестіріледі.
Л. С. Выготский: Өтпелә кезең