Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ELIZAREN JATORRIA - Coggle Diagram

- - - - indarra eta sua
      - Gizonen artean Jainkoaren Erregetza ezartzea bere misioaren gauzarik garrantzitsuena da Jesusentzat.
    - - Jainkoa abegitzen, barkatzen eta laguntzen duen Aita da
      - Gizon-emakume guztiak anai-arrebak dira
      - «Lege» bakarra maitasuna da
    - - Jainkoaren Erregetza Jesusekin hasi da
        
        «Bere jarraitzaileentzat» etengabeko deia da bizi garen mundua alda dadin
  - - - Jesusekin harremanetan zeuden guztiak ez ziren bere jarraitzaleak
      - Jesusen ikaslea izateko zenbait baldintza onartu behar ziren
        
        Dirua eta boterea suposatzen duenari uko egitea. (Mt, 6, 24)
        
        Behar izanez gero, norberaren bizia emateko prest egotea. (Jn 12,24)
        
        Erraza eta erosoari uko egitea. (Lk 9, 57-58)
        
        Jesusen «jarraipena» bizitzaren ekintza nagusitzat hartzea. (Lk 9,61)
      - Jesusen jarraitzaileek zeharo prest egon behar dute Jainkoaren Erregetzaren alde lan egiteko. Eta Jainkoaren Erregetza erabateko prestaera eta zerbitzuaren poderioz eraiki daiteke soil-soilik
    - - Handik gutxira Jerusalemen topatzen gara jarraitzaile berberekin
        
        Lehen ihesari eman ziotenak elkartzen joan dira. Elkartea berreraikitzen doa. Inor ez da ezkutatzen eta izua desagertu egin da
        
        plazetan, etxeetan, tenpluan…
        
        “Jesus bizi da eta Jainkoarekin dago eta horren lekuko geu gara”
      - Ez dituzte Erregetza, mirariak edota Jesusen giza dohain ikaragarriak hots egiten
        
        Entzun nahi dietenei Berri Ona baino ez diete aldarrikatzen
        
        “Jainkoak Jesus piztu egin du”
  - - - Jesus da hautatzailea (inor ez da apostolu Jainkoak deiturik ez bada)
      - Helburua: bere ondoan egoteko. Jainkoaren Erregetzaren aldarrikatzeari dagozkion pozak eta oinazeak elkarrekin banatzeko. Jainkoaren Erregetzaren lanak egiteko:
        
        Arrisku eta eragozpenak sortzen badira ere herria zerbitzatu.
        
        Herri behartsu eta eroriari zerbitzatzeko.
        
        Erregetza hedatzeagatik jazarpen eta gorrotoaren beldur izan gabe.
    - - Zenbaki sinbolikoa dugu hamabia: hamabi leinu, hamabi patriarka... Jesusek Jainkoaren Herri Berria osatu nahi du. Herri honen zerbitzuan eta arduran «hamabiak» egongo dira. Israel berri bat izanen da «hamabi apostoluak» artzain berri direlarik.
  - - - Ogibidez, arrantzalea.
      - Ezkondua.
      - Jesusen deia jaso ondoren bere lana utzi eta jarraitu egiten dio
      - Bere izaera haren ekintzetan antzeman daiteke
        
        Gizon apala
        
        Kultura handirik gabea.
        
        Oso bihotz handikoa izanik gizon eskuzabala eta, batzutan, odolberoegikoa
      - 67.urtearen inguruan gurutziltzaturik hil zen Erroman, Neronen jazarkundearen ondorioz
      - Halere Ebangelioek Pedroren okerren berri ere ematen digute:
        
        Harroa zen, berarenganako uste onegia izaki.
        
        Batzutan Jesusek bere misioari buruz zuen eritzia zuzentzen saiatzen zen.
        
        Jesus saldu egin zuen jende aurrean ukatuz
      - Kristauentzat funtsezkoa zen Pedro, batez ere
        
        Jesus biztuaren esperientzia izaten lehenengoa izan zelako (1 Kor 15, 5);
        
        Sakabanatuak bildu eta Jesus biztuaren fedean sendotzen dituelako.
      - Pedro apostolua oso maitatua eta preziatua da lehen kristauen artean.
        
        Apostolu berriak bete behar dituen baldintzak ezartzen ditu: bataiotik heriotzera arte Jesusen eta apostoluen kide izanik Jesusen biztueraren lekukoa izatea.
        
        Kristau elkarte barneko tirabiretan bitarteko izaten eta arazoak konpontzen saiatzen da. Bere erabakiak onartu eta bete egiten dira elkarteetan.
      - Pedro apostoluari buruz zera esan genezake:
        
        Apostoluen burua zela.
        
        Apostoluekin batera lehen elkarteen fundatzailea dela.
        
        Kristau elkartearen batasuna zaindu eta Jainkoaren Erregetzaren hedapena bultzatzen duela.
- - - - Ondorioz, Jesusen abentura amaitua zen
    - - Jesusen jarraitzaileak desagertu egin dira, bakarrik utzi dute, ukatu egin dute, alde egin dute. Jesusenganako fedea, haren proiektua... bertan behera geratu dira, porrot egin dute, harengan jarriak zituzten itxaropen guztiak hutsean geratu dira. Egin zezaketen gauza bakarra etxera itzultzea zen
      - Jerusalemdik desagertzen dira, iheska, noraezean, lur jota eta etsirik, bihotzean min, min sakona. Inork ez du inolako gogorik Jesusen kausarekin jarraitzeko
        
        Jesus gaizkileen antzera hil da! Gurutzean! Haren mezu guztia lurretik!
      - Beldurturik, porrot eginda eta etsipendurik Jerusalen utzi eta Galileara abiatu ziren
        
        Jarraitzaileen elkartea desagertu egiten da
        
        Galileara, etxera itzuli ziren, betikora, inoiz ere utzi behar izan ez zutenera
        
        Aldatuta etorri dira, lur jota, puskatu egin diren amets eta ilusio galduengatik etsita
        
        Egitasmoa, abentura, Nazareteko Jesusen ametsa lurperatu egin da betiko Harekin batera.
  - - - Lehen ihesari eman ziotenak elkartzen joan dira
      - Elkartea berreraikitzen doa
        
        Inor ez da ezkutatzen eta izua desagertu egin da. Eta plazetan, etxeetan, tenpluan… inolako beldurrik gabe hots egiten dute: “Jesus bizi da eta Jainkoarekin dago eta horren lekuko geu gara”.
    - - Entzun nahi dietenei Berri Ona baino ez diete aldarrikatzen
        
        Jainkoak Jesus piztu egin du”. Lehenengo noraeza argi bihurtu da; etsipena, berriz, poza; zentzurik eza, betebehar. Kristau elkartearen abentura itzelari hasi da.
    - - Nazareteko Jesus bizirik agertu zaielako. Gurutziltzatua izan zena Jainkoarekin bizi zen. Heriotzak ezin izan zuen Harekin; Jesusek garaitu egin du betiko. Jainko Aitak piztu egin zuen.
  - - - Bizitzaz aldatzen dute.
      - Anaitasunean bizi dira.
      - Bizitza ematen dute.
      - Beldurrik gabe mintzatzen dira.
      - Ez dira gartzela, jazarkunde edo zigorren beldur.
    - - Enparantzetan, kaleetan, Jauretxean ikus daitezke inolako beldurrik gabe
        
        Zer aldarrikatu dute?
        
        Ez dute Nazareteko Jesusen bizitzaz ez irakatsiaz hitzegiten. Haiek bizi dutena baino ez dute kondatzen deiadarka: «Hala bada, zuek erahildako Jesus hau da Jainkoak biztu duena, eta gu guztiok gara lekuko.» (Ap Eg 2, 32)
    - - a) Jainkoa nolakoa den agertzen digu: leiala, biziaren alde dagoena, heriotza garaitu egiten duena, besteen alde emandako bizia txalotu egiten duena, seme-alaba guztiak berreskuratu nahi dituena, zapalduei itxaropena ematen diena...
      - b) Jesus zein den agertzen digu: betirako bizirik dagoena, Jainkoaren aurpegia, benetako pertsona izateko bidea, berak egin eta esandako guztia egia da...
  - - - Elkarteak bere bokazio-misioa berreskuratzen du: mundu zabalera bidalia izaten da: «Zoazte mundu guztian zehar eta hotsegin berriona izaki guztiei.» (Mk 16, 15)
      - Izpirituaren laguntza jasoko dute lekukoak izateko: «Baina zuen gain jaitsiko den Izpiritu Santuaren indarra hartuko duzue eta nire lekuko izango zarete Jerusalenen, Judea osoan, Samarian eta lurraren bazterreraino.» (Ap Eg 1, 8)
- - - - Erromatar Enperadorego bera
        
        Britaniatik Persiara “barne-pake” bat dago: mundu lasai bat, gerrarik gabe eta erromatar agintariek giza-ordena zaintzen zuten; komunikabide onak bidaiak errazten dira eta baita ideia nahiz albisteen komunikazioak ere.
      - Hizkuntz-batasuna
        
        Ekialdeko Enperadoregoaren hizkuntza grekera zen, kultura eta nazioarteko salerosketaren hizkuntza. Mendebaldean, gizartearen goi mailako estamentuetan zegoen hedaturik grekera.
      - Giro izpirituala
        
        Judutar giroan presente zegoen Mesiaren etorrera hurbila. Mundu paganoan, berriz, betiko erlijioak krisi haundi bat ari da jasaten, itxaropena eskaintzen duen doktrina bilatzen da...
    - - Judutar munduan
        
        Kristau bihurtzen zirenik bazekiten bere arraza, erlijio eta herrienganako traidoretzat hartuak izango zirela beste judutarren aldetik
      - Mundu paganoan.
        
        Kristaua bere eskubide guztiak galtzeko arriskuan jartzen da. Arbasoen erlijioa jarraitzen ez dutelako «ateo» bezala hartzen dituzte. Erroma eta bere enperadorearekiko traidoretzat hartzen dituzte. Edozein mementutan haien aurka joan daitezke eta erahil.
  - - - Jainkoak aukeratutako herri bakarra kontsideratzea.
      - Bere historia guztia oinarritzea legearen zintzotasunean, zirkuntzisioa egitean, Jauretxearen garrantzian eta Jerusalen hiri santua izatean.
    - - Alde batetik, ebanjelioa talde nazional, erlijioso, bakar bati loturik geratzen zen: judutarra. Kristau izan nahi duenak, lehenik, judutar izan behar du.
  - - - Lehen urratsa Pedro Apostoluak ematen du
      - Pagano bat onartzen du kristautasunean zirkuntzisiora behartu gabe
      - agano Kristaua onartua izaten da judutar lege-arauak urratuz. Judu-kristau taldeak ez du begionez ikusten kristautasuna jentilei eskaintzea
    - - Paulo, gizona
        
        Berak emaniko datuen arauera, Tarsokoa, Zilizia erromatar probintziakoa da. Bere gurasoak hebrearrak ziren, Benjamin endakoak; erromatar hiritarrak ziren. Bere bizitzaren lehen urteak Tarson ematen ditu. Bertako sinagogan ikasi zuen baina bikainki meneratzen zituen grekera eta gretziar kultura.
        
        Ikasten duen bitartean, lanbide bat ikasten du: denden ehole. Beranduago ogibidetzat gertatzen zaio predikatzen duen bitartean. Bere familia aberatsa denez, Jerusalenera ikastera bidalia izango da, «lege maisua» izateko. Bere garaiko maisurik ospetsuenaren ikasle da: Gamaliel-ena, hain zuzen.
        
        Farisear alderdikidea izan zen. Bere farisear formazioak eta bere jite sutsuak judutar erlijioaren dafendatzaile porrokatua bihurtzen diote. Jerusalenen dagoenean kristau heleniarren jazarkuntza eta Estebanen hilketaren lekukoa dugu. Paulo Elizaren etsai handienetakotzat ezagutzen da. (Ap Eg 8, 3)
        
        Lege garbi baten alde kristau «sekta» berria jazartzen du. Kristau heleniarrek Jerusalendik ihes egiten dute. Damasko da haien babesleku bat. Sanedrinen aurrean Paulok Damaskoko kristauak salatzeko baimena lortzen du.
      - Paulo Jesusekin topo
        
        Aitortu egin behar da herriaren aldeko Pauloren bihotz beroa: arbasoen fedea gorde egin nahi du. Jesus bere kezka erlijiosoen erantzuna suertatzen zaio. Jesus bizirik dago (Ap Eg 9, 3-6)
        
        Esperientzia hau kondatzen duenean, «Kristo berpiztuarekin aurrez aurreko topaketa» gisa kondatzen du. Topaketa honek zeharo eraldatzen dio bizimodua: farisear sutsu izatetik kristau fededun eta ebanjelizatzailea izatera igarotzen da.
      - Bere misioaren hasiera
        
        Bere konbertsiotik bi urtetara Jerusalena abiatzen da. Hango jendea txunditurik dag
        
        jazarle bezala joan zen Jerusalendik eta orain kristau bezala etortzen da
        
        erusalengo elkartea zalantzan dago; Bernabe bakarrik fidatzen da
        
        Erantzunak ez du asko itxaroten: garbitu egin nahi dute. Apostoluek Zesareara bidaltzen dute eta Paulo bere hirira, Tarsora, itzultzen da. Hor emango ditu hurrengo hamaika urteak.
        
        Paulok beldurrik gabe jokatu du beti. Orain, Damaskon, judatarren sinagogetan agertzen da. Aldarrikatzen duen fede berria eta egin duen aldaketagatik, Damaskoko judutarrek hil egin nahi dute. Hiritik iheska, Arabia aldera (Nabateotar erreinura) doa predikatzera.
    - - Antiotiako elkartea da misiogune nagusia
        
        Ekialde eta Mendebaldearen bidegurutzean kokaturik, berebiziko hiria da Antiokia
      - Sasoi honetan, Erroma eta Alejandriarekin batera, handienetariko hiria da (500.000 bizt.)
      - Hiri honetan hasi dira Jesusen jarraitzaileak «kristau» izena hartzen
        
        Jerusalengo jazarkuntzatik ihes egin ahal izan zuten kristau heleniarrek sortua da
      - Apurka-apurka, Antiokiako elkartea paganoengana irekiz joan zen. Elkarte osoak sentitzen zuen bere burua misio ebanjelizatzailearen arduradun.
    - - Ebanjelioa ez da Apostoluen bitartez soilik hedatzen nahiz eta Jesusen jarraitzaile zuzenak izan
      - Leku askotara iritsi da Berriona bitarteko xumeen poderioz. Misiolari ezezagun askok (merkatariak, funtzionariak, militarrak, esklabuak...) aldarrikatu zuen beraien bizitzaz.
      - Kaiak, hiri handiak, eta diasporako judutar kolonia dira kristautasunaren lehen mintegiak
      - Kristautasunaren hedapenaren gertaera gehienak ez dira ditugun dokumentu bakanetan jasotzen. Erromako, Antiokiako... kristau elkarteen sorkuntza gertaera anonimo hauen fruitua izan zen.
  - - - Antiokiako Elkartea da Jesusen mezu internazionalaren jarraitzaile leial eta zintzoa
        
        Lehen misiorakobi gizon aukeratzen ditu
        
        Bernabe eta Paulo (Ap Eg 13,2).
      - Misiolariek ez dira beren kontura ibiltzen, elkartearen esanetara baizik
        
        Bernabe eta Paulok Txina eta Asia Txikiko hegoaldeko eskualdeak ikustatzen dituzte
        
        Mezua onartzen ez duten judutarrek kontraesan, ernegatu eta apostoluak erasotzen dituzte
        
        Orduan jentilei predikatzea erabakitzen dute. Elkarteak sortzen hasten dira.
      - Bidaia bukatzen dutenean elkarteari ematen diote kontua, Jainkoaren ekintza zein izan den beren ekintzen bidez
        
        Paulok eta Bernabek ateratako ondoriorik nagusiena hau da
        
        «Jainkoak jentilei zabaltzen dizkie ateak.»
        
        Zirkuntzisiorik eta lege beharrik gabe ere paganoak Elizan onartzea da Jaunaren gogoa
    - - Baina kristau guztiak ez zetozen Antiokiako elkartearekin bat (Ap Eg 15,1)
        
        San Paulo, Bernabe eta Antiokiako elkartearen erreakzioa bapatean eman zen (Ap Eg 15,2-3)
        
        Liskar hau zela eta egin zen Elizaren lehen Batzarra, gai garrantzitsu hartaz erabakitzeko
        
        Tratatutako gaiaren garrantziagatik Elizaren bizitza osoan eragin handiena izan duen gertakaria d
      - Batzarraren nondik norakoa Apostoluen Eginak liburuak kondatzen digu, 15. kapituluan.
        
        Arazoa
        
        Kristautasunera bihurtu behar duen Paganoak, lehenengoz, zirkuntzisioa eta Moiseren legearenpean jarri behar al du?
        
        Bi irizpide
        
        Jerusalengo elkartea
        
        Herri aukeratuaren partaide izango direnez, zirkuntzisioa eta legea ezinbestekoak dira
        
        Antiokiako elkartea
        
        Ez da beharrezko zirkuntzisio eta legearenpean jartzea, Jesusek bakarrik bait dakar salbazioa
        
        Irtenbidea
        
        Arazoa entzun eta aztertu ondoren erabakia hartzen da.
        
        Pedro
        
        bere esperientziatik eta Jerusalengo elkarteak onarturik zera dio
        
        Gizona ez da legearen bidez salbatzen, Jesukristoren graziaren bidez baizik
        
        Santiagok
        
        Idazteunean oinarriturik, Pedroren erabakia zuzena dela dio. Batzarrak onartzen du Ebanjelioaren askatasuna legearen aurrean
        
        Jakinarazpena
        
        Antiokiako elkarteari berria emateko batzorde bat aukeratzen dute
        
        Elkarbizitzaren onerako, jentilen artetik datozen kristauei gomendio hau egiten zaie
        
        jainkoei eskeinitako haragitik eta itotako abereen odola ez jatea eta ezkontza ilegalak ez egitea. Honela bi elkarteek bilerak, Euskaristia,... elkarrekin ospa ditzakete
        
        Ondorioak:
        
        Elizaren batasuna ez zen hautsi.
        
        «Sekta» bat bihurtzeko arriskua desagertzen da.
        
        Paganoak ez du zirkuntzisioaren eta lege judutarrarenpean jarri behar. Antiokiako elkartearen jokabidea zen zuzena. Ebanjelioaren hedakuntza mundu paganoan ziurtatuta zegoen.
    - - Jerusalengo Batzarraren erabakiak behin betiko ireki zizkien jentilei ateak
        
        Ordurarte Elizak Palestina, Siria eta Asia Txikiko hegoekialdeko eskualdea bakarrik hartzen bazituen ere, orain bere mugak hausten ditu. Bere ekintza misiolaria Asia Txiki osoa eta Grezia zabaltzen du
      - Ekintza Ebanjelizatzaile haundi honen garapenean Paulo dago
        
        Baina oraingoan, Paulo bakarrik joango da
        
        Baina oraingoan, Paulo bakarrik joango da
        
        Antiokiako elkartearengandik bereiztu egiten da
        
        Zergatik?
        
        Kristau judutarrek ez dute Batzarraren erabakiak betetzen. Ez dute paganismotik datozen kristauekin batera bazkarietan parte hartu nahi. Pedrok eta Bemabek ez dute jokabide horrekin behin betirako hausten. Paulok aurre egiten die jokabide hori salatuz. Orduz gero bakar eta libreki dabil.
      - Bere misiolaritza hasten da
        
        Siria eta Ziliziako eskualdeak ibiltzen ditu, lehendik sortutako elkarteak sendotuz. Gero Europa eta Mazedoniara igarotzen da
        
        Han, Filipo, Tesalonika eta Bereako elkarteak sortzen ditu. Greziako bihotzeraino sartzen da baina, Atenasen porrot egin ondoren, Korintora doa urte eta erdi han igaroz.
      - Tesalonikatarrei, ezagutzen diren bi lehenengo eskutitzak idazten dizkie kristau itxaropenaren zentzua adieraziz. Jerusalena itzultzen da itsasoz
        
        elkarteari ikustalditxoa egin eta Antiokiara itzultzen da. Berriro ere Galazia eta Frigiako elkarteekin egoten da, Efesora abiatuz.
      - Efeso, hiru urtez, Pauloren aktibitateen gunea bihurtzen da
        
        Galaziarrei idazten die, kristautasunaren askatasuna defendatuz lege judutarraren aurrean
        
        Korintotik datozen berri txarrengatik, hara idazten ditu eskutitz batzu eta guk Korintotarrei idatzitako lehena eta bigarrena gordetzen ditugu
        
        Efesoko zilarginen jazarpena dela eta, ihes egitera behartuta da. Mazedonia eta Grezia igarotzen ditu Korintoraino
        
        Hemen Erromako elkarteari idatzen dio (Erromatarrei eskutitza). Mazedoniara itzultzen da Jerusalengo behartsuen alde egin den «kolekta» biltzera. Itsas bazterra zeharkatuz Jerusalena abiatzen da.
    - - JJerusalenen egiten dioten harrera ez da oso maitakorra. Buruzagiak, Santiago eta presbiteroak, arazoren bat sortuko ote zien beldur ziziren:
        
        Elkartetik kanpo:
        
        Judutar buruzagiek bazuten bere ekintzen berri mundu paganoan;
        
        Elkarte barruan
        
        judu-kristau talde kontserbatzaileak ez zuen oso begi onez ikusten.
- - - - Apostoluen Eginak, Lukaren Ebanjelioaren bigarren zatia da. Ez lirateke apartatu behar Ebanjelioa eta Eginak, plan orokor baten barruan bait daude: Salbamenaren Historia.
      - Lukak «Salbamenaren Historia» hiru zatitan banatzen du:
        
        Aginduaren garaia (Itun Zaharra).
        
        Jesusen garaia (Ebanjelioak).
        
        Elizaren garaia (Apostoluen Eginak).
      - Eginak idazterakoan Jesusen agindua kontutan hartzen du Lukasek: «Izpiritu Santua etorriko zaizuenean, hartuko duzue indar nire aitorle izateko, Jerusalenen, Judea guztian, Samarian eta lurraren azken mugaraino.»(Ap Eg 1,8)
    - - Liburua modu ezberdinetara zati daiteke: protagonisten arauera, destinatarioen arauera... Lukaren pentsamenduari jarraituz, ebanjelizazioaren etapen arauera zatitzen dugu liburua:
        
        Ebanjelioaren agerpena Jerusalenen.
        
        Ebanjelioaren zabalkuntza Judea eta Samariatik.
        
        Ebanjelioaren zabalkuntza mundu jentiletik Erromara heldu arte.
    - - Lukaren helburua liburua idazterakoan, 80-90 urtetako kristau elkarteei zera erakustea zen:
        
        Elkartearen sortzaile eta Salbamenaren eramaile den Jainkoaren Hitzaren indarra.
        
        Hitza mundu guztira zabaltzen dela.
        
        Jesus dela kristau elkarteen gunea.
        
        «Guztiek» parte har dezaketela Herri berri honetan.
        
        Eliza elkarteen elkartea dela. Liburuaren protagonista ez dira Apostoluak edo jarraitzaileak ESPIRITUA baizik. Espiritu Santua da Elizaren hedakuntza gidatzen duena. Ez da Elizaren lehen urteen historia osoa. Bere helburuaren araberako gertakizun garrantzitsuenak aukeratzen ditu: Jentilen artean Ebanjelioaren zabalkuntza.
    - - Lukaren Ebanjelioaren jarraipena izanik, 80 urteaz geroztik kokatu behar dugu.
    - - Lukaren lana, paganismotik datozen Elizei zuzentzen zaie.
  - - - “berrogeita hamar egun”
        
        israeldarrek Jerusaleneko tenplura egiten zituzten hiru erromesaldi-jai handietako bat zen
        
        Horregatik zegoen hiria alde guztietatik joandako juduz beteta
        
        Jaunak Moisesi Sinai mendian Legea eman izana ospatzen zuten Mendekosten, eta uztako lehen fruituak eskaintzen zituzten. Giro horretan zeuden murgilduta ikasleak.
        
        Mendekoste-egunean gertatu zena barne-fenomenoa izan zen:
        
        ikasleak Espiritu Santuz bete ziren. Jainkoa Espiritu Santuaren bitartez agertu izanaren kanpo-ikurrak zarata handia eta suzko mihiak izan ziren. Haizea, zarata eta sua Itun Zaharrean ere agertzen ziren Jainkoa azaltzen zenean; Sinai mendian, adibidez.
        
        Barne-bultzada horrek ikasleak eraldatu zituen eta Jainkoaren handitasunak jakinarazteari ekin zioten; hau da, Jerusalemera jairako joan zirenen aurrean predikatzen hasi ziren, eta bakoitzak bere hizkuntzan ulertzen zien.
    - - Lukak egin zuen Mendekosteren kontakizuna (Ap Eg 2, 1-13) bi tradizio hauei jarraituz
        
        Jesusengandik Izpiritu Santuaren igorrera eta Elizaren ekintza publikoaren hasiera
        
        Espirituaren presentzia adierazteko irudiaz baliatzen da
        
        HAIZEA
        
        SUA
      - Itun Zaharrean Jainkoaren presentziaren sinboloak dira
      - Gertakizunaren esannahia
        
        Espiritu Santuaren presentziak lehenengo elkarteen artean zera esan nahi du:
        
        Espiritua ez dela gizon batzurentzat bakarrik, profetentzat, gizon-emakume guztientzat baizik.
        
        Aro berri bat hasten dela: Elizaren Aroa. Erreinua zabaltzeko lanean hasteko garaia da.
        
        Guztiei zabalik dagoen kristau elkartea sortzen da. Herri guztiak sartzen dira Jesusen Elizaren barruan.
        
        Elkarteak bere misioa hasi behar du: Jesusen Espiritua gureganatzen da bere lekuko izateko munduan zehar.
        
        Jesusek Bataiatu ondoren bere eginkizuna Nazareten hasi zuen bezala, Elizak Jerusalenen hasten du bere misioa. Espirituaren indarrak Jesusen Mezua Jerusalenen eta judutar nazioaren barruan bakarrik gera ez dadila lortzen du.
    - - Mendekosten, agindutakoa bete zen:
        
        Espiritu Santua ikasleen bihotzetan barreiatu zen eta ikasleek Jesusen lekuko izateko beharrezko indarra jaso zuten
        
        Predikatzen eta beren fedearen lekukotza ematen hastea indar hori jaso izanaren adierazle dira.
      - Jesusek herri guztiei predikatzeko emandako agindua betetzen dela adierazten du atzerriko hizkuntzez hitz egiteak
        
        Jesusen mezua ez da juduentzat soilik. Jesus ordurako ez zegoen haiekin egunero, lehen bezala
        
        Ordutik aurrera, ordea, ikasleek Espiritu Santuaren laguntza izango zuten, eta hura Jainkoaren gertuko presentziaren modukoa izango zen, indarra ematen baitzien eta Jesusen mezua ulertzen laguntzen baitzien.
      - Mendekosten Jesusen ikasleen elkartea sortu zen, Eliza sortu zen. Hasierako une hartatik aurrera, Eliza munduan zehar hedatu baino ez zen egingo
    - - Bizitza osoan, Espiritua bidaliko ziela iragarri zien Jesusek ikasleei, lagun ziezaien. Espiritua Jainko maitasuna da, barne-indar bihurtua, eta laguntzen eta aurrerantz bultzatzen gaitu. Jesusek zin egin zien ikasleei inoiz ez zituela bakarrik utziko. Jesusen Espirituak bertan dirau historia osoan.
  - - - Kristau elkarterik zaharrena Jerusalengoa da. Elkarte honen sortzaileak Jesusen ama, senitartekoak eta apostoluak izan ziren (Ap Eg 1, 12-14). Mendekoste ondoren hasten da jarraitzaileen kopurua gehitzen. Judutar gizartetik datoz
        
        «Anai» asko beste talde erlijiosotatik datoz: farisear, apaiz, Joanen jarraitzaile, eseniarrak... Jerusalendar edo ingurukoak dira. Aramear hizkuntza dute eta Moiseren legearen betetzaile zintzo dira. Kristau elkarte barruan «kristau-judutar palestinar» izenarekin ezagutuko dituzte.
        
        Besteak diasporako Judaismotik datoz. Grekeraz mintzatzen dira hauek eta pentsakera zabalagoa dute: ez bait daude Moiseren erritoetara hain itsatsiak. «Kristau-judutar heleniarrak» dira. Jatorri bikoitz honek zenbait arazo sortzen ditu lehen kristau elkartean. Azkenean, talde bakoitza bere aldetik elkartuko da eta bere buruzagiak izango ditu.
      - Elkarte berriari lotzeko arrazoia:
        
        Jesusengan sinestea, agindutako Mesia delako
        
        Jesusengan bete dira arbasoei agindutako guztiak. Momentuz, Jesusen jarraitzaileak judaismo barruan daude. Beste talde erlijioso bat besterik ez dira; farisearrak, saduzearrak, eseniarrak, bezala. «Nazaretarrak» izenez
    - - Apostoluen Eginetan lehen kristauen bizimoduaren berri ematen zaigu (2,42-47; 4,32-35; 5,12-16). Judutar elkartearengandik bereizten ziren honegatik:
        
        Bizi komunioa.
        
        Kristauak «komunioan» bizi ziren bata besteekin. Elkarri sendo lotuta zeuden. Haien arteko harremanak anaiartekoak dira:
        
        elkarturik bizi ziren
        
        espiritu berbera zuten
        
        bihotz eta anima bakarrak zituzten
        
        Lotura horren arrazoia Jesus da
        
        Berak egiten du elkartea anaiartean haz dadin
        
        Ez dago diferentziarik beraien artean.
        
        Pentsamendu eta bihotz elkartasuna dute.
    - - Jesusen lehenengo jarraitzaileek judutar erlijioarekin dihardute eta beren praktika guztiak betetzen dituzte zintzoki: Jauretxera igotzen dira, zirkuntzisioa egiten, larunbata errespetatzen... Judutar onak dira. Baina beste judutarrengandik bereizten hasten dira, praktika bereziak dituztelako
        
        Elkar otoitza.
        
        Guztiak elkarturik, etengabe otoitzari emanak zeuden.» (Ap Eg 1, 14). Eginetako hitz hauek adierazten dute lehen elkarteak otoitzari ematen zion garrantzia. Lehen kristauen otoitzak bi ezaugarri nagusi zituen:
        
        Bere elkarte zentzua
        
        Jesus da beren otoitzen muina.
        
        Eukaristiaren ospakizuna
        
        Larunbat arratsaldero elkartzen ziren «ogiaren zatiketa» eta «Jaunaren afaria» ospatzeko
        
        Eukaristia bazkari arrunt baten barruan ospatzen zen
        
        Kristau guztiek zeramaten guztia elkarbanatzen zuten
        
        Ospakizun hauetan orden hau jarraitzen zen:
        
        apostoluek emandako ikasketak idaztiak komentatuz.
        
        ekarritako ondasunen banaketa anaikorra.
        
        konsagratutako ogi eta ardoaren zatiketaren partaidetza.
        
        azken otoitza eskerrak emanez, eskakizunak eginez...
        
        Bataioa.
        
        Jesusen jarraitzaileen elkartekide izateko Jesus sinestea eta bizimodua Jesusen antzekoa bizitzea beharrezkoa zen
        
        Aldaketa honen hasiera errito batez egiten da
        
        Bataioa
        
        Bataioak elkartean sartzea eta Jesus bizimoduaren gune eta gidatzat onartzea esan nahi du
        
        Espirituaren laguntza inoiz ez zitzaiola faltako adierazteko, Bataioarekin batera, «eskuen ezarpena» egiten zen. Bataioaren erritoa urperatzez ospatzen zen.
    - - Jerusalengo lehen elkartea egitaratuta zegoen. Bere baitan zerbitzu batzu burutzen zituzten pertsona zehatz batzuk. Hauek ziren elkartearen zuzendariak:
        
        Hamabien taldea.
        
        Jesusekin bizi eta bere Berpizkundearen lekuko izan ziren Apostoluak, horregatik begirune handia diete lehenengo elkarteek.
        
        Bere eginkizun garrantzitsuena Ebanjelioa azaltzea da
        
        Elkarte osoari dagozkion erabakiak ere hartzen dituzte
        
        Matiaren aukeraketa, heleniar taldearen arduradunen aukeraketa…
        
        Pedro.
        
        Hamabien» eta elkartearen benetazko buruzagia da. Jesusen berpizkundearen lekukorik nagusitzat onartuta dago.
        
        Zazpien taldea
        
        Kristau heleniarrak dira. Estebanen buruzagipean diasporatik datozen kristau-judutar elkarteak zuzentzen dituzte. Apostoluen eginkizun berberak egiten dituzte: predikatu, bataiatu
        
        Santiago
        
        Santiagok garrantzi handia izan zuen Jerusalengo Kristau elkartean. Jesusen ahaidea zen. Judutar ohiturei itsatsienetakoen ordezkaria da. Pedro, Jerusalendik joaten denean, Santiagok ordezkatuko du.
    - - Barne oztopoak
        
        lkartearen barruan, jatorri ezberdinetako bi talde bereizten ziren:
        
        Palestinarrak eta diasporakoak
        
        Ez zituen hizkuntzak bakarrik bereizten, baita pentsamoldeak ere.
        
        Lehenengoak ohiturari itsatsiak zeuden oso
        
        Jauretxea, legea, zirkuntzisioa.
        
        Bigarrenak, irekiagoak ziren:
      - Kanpo oztopoak
        
        Aurkako lehenak Saduzearrak dira. Pedro eta Joan atxilotuak dira eta ondoren beste apostoluak. Farisearrak defendaturik aske ateratzen dira.
        
        Lehenengo jazarpen odoltsua kristau heleniarren aurka burutzen da. Arrazoia: Jauretxea eta legea zalantzan jartzen dituzte. Esteban erahil etabesteen aurkako jazarpena hasten da (Ap Eg 8, 1). Palestinar kristau-elkartea eta apostoluak pakean uzten dituzte.
        
        Bigarren jazarpena kristau guztien aurka burutzen da, 42-43 urteetan. Santiago Nagusia erahiltzen dute. Pedro salbatzen da eta Jerusalendik ihes egin beharko du.
        
        62-70 urteen artean, Palestinako elkarte kristau judearrak jazarpetuak dira, Erromaren aurkako matxinadan parte hartu izateagatik. 62.urtean hiltzen da. Jerusalengo suntsipena baino lehen, elkarteak Transjordaniara egiten du ihes.