Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ผู้สูงอายุเพศหญิง อายุ 63 ปี, ข้อวินิจฉัยที่ 3 ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการรับป…

- - - - ในเรื่องของอาการปวดผู้สูงอายุรับรู้ว่าอาการปวดส่งผลกระทบในเรื่องของการนอนหลับ เวลาที่ผู้สูงอายุมีอาการปวดบริเวณสะบักขณะนอนหลับ ผู้สูงอายุตื่นมาลุกขึ้นนั่งแล้วอาการจะดีขึ้น
        
        สำหรับโรคไขมันในเลือดสูง ผู้สูงอายุก็มีการดูแลตนเองคือ กินผัก ผลไม้ หลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์ที่ติดมัน แต่ยังมีการรับประทานอาหารประเภทผัดและรสชาติเค็มหวานอยู่ นอกจากนี้ผู้สูงอายุได้มีการออก-กำลังกายเป็นประจำเกือบทุกวัน
        
        ผู้สูงอายุรับรู้ว่ามีอาการปวดตามร่างกายตลอดเวลา มีอาการข้อนิ้วติด รับรู้ว่าตนเองมีโรคประจำตัวได้แก่ โรคไขมันในเลือดสูง โรคกระดูกบาง เคยเป็นโรคต้อกระจกแต่ได้รับการผ่าตัดแล้ว
  - - - ** ผลการประเมินตามแบบประเมินความสามารถเชิงปฏิบัติ (Barthel ADL Index) แบบประเมิน ADL คะแนนรวมที่ได้ 20 คะแนน ผลการประเมิน คะแนนระดับสูง ไม่มีภาวะพึ่งพา
  - - - จากการประเมินแบบประเมินภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ในผู้สูงอายุ แปลผลได้ว่า เป็นชนิดปัสสาวะเล็ดร่วมกับปัสสาวะราด (Mix incontinence) มีระดับความรุนแรงน้อย หมายถึง ปริมาณปัสสาวะที่กลั้นไม่อยู่มีไม่กี่หยดและเกิดอาการบ่อยเล็กน้อย
    - - จากการประเมินตามแบบประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดอาการท้องผูกของผู้สูงอายุ แปลผลได้ว่า
        ไม่มีความเสี่ยงต่อการเกิดอาการท้องผูก
  - - - คะแนนการคัดกรองได้ 14 คะแนน แปลผลได้ว่า มีภาวะโภชนาการปกติ
  - - - 5.3 การปฏิบัติตนเพื่อผ่อนคลายและส่งเสริมการนอนหลับ นั่งสมาธิ อ่านหนังสือ เล่นโทรศัพท์

ข้อวินิจฉัยที่ 3 ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการรับประทานยาไม่เหมาะสมเนื่องจากพร่องความรู้ในการรับประทานยา

กิจกรรมการพยาบาล

1.ประเมินความรู้เบื้องต้นของผู้สูงอายุเกี่ยวกับการใช้ยาและความสามารถในการบริหารยาด้วยตนเอง

                 2.ให้ความรู้เกี่ยวกับผลเสียจากการซื้อยามารับประทานเอง คือ - สูญเสียความสามารถในการรักษาโรคเพราะเลือกใช้ยาปฏิชีวนะไม่ตรงกับโรคที่เป็นก่อให้เกิดพิษหรือแพ้ยาปฏิชีวนะ บางรายอาจถึงขั้นรุนแรงต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลและอาจเสียชีวิตได้ - เสียค่าใช้จ่ายในการซื้อยาและไม่ได้รับประสิทธิผลของยาที่ใช้ในการรักษาทำให้เชื้อดื้อยา ซึ่งต่อไปเมื่อเกิดการติดเชื้อ ที่ต้องการการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะมักจะรุนแรงขึ้นรักษาได้ยากขึ้น มีโอกาสเสียชีวิตได้สูงขึ้น 
               3.ให้ความรู้เกี่ยวกับผลเสียจากการใช้ยาปฏิชีวนะเกินความจำเป็น คือ 
  - แพ้ยา หากแพ้ไม่มากอาจมีแค่ผื่นคัน ถ้ารุนแรงขึ้นผิวหนังจะเป็นรอยไหม้ หลุดลอก หรืออาจถึงขั้นเสียชีวิต - เกิดเชื้อดื้อยา การกินยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อกระตุ้นให้เชื้อแบคทีเรียกลายพันธุ์เป็นเชื้อดื้อยา ต้องเปลี่ยนไปใช้ยาปฏิชีวนะที่ใหม่ขึ้น แพงขึ้น ซึ่งเหลือให้ใช้อยู่ไม่กี่ชนิด สุดท้ายก็จะไม่มียารักษา และเสียชีวิตในที่สุด
  - เกิดโรคแทรกซ้อน ยาปฏิชีวนะจะฆ่าทั้งแบคที่เรียก่อโรคและแดที่เรียชนิดดีมีประโยชน์ในลำไส้ของเรา เมื่อแบคทีเรียชนิดดีตายไปเชื้ออื่นๆ ในตัวเราจึงฉวยโอกาสเติบโตมากขึ้น ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ เช่น ลำไส้อักเสบอย่างรุนแรง อันตรายถึงชีวิตปฏิชีวนะหรือยาอื่น ๆ ที่รับประทานอยู่เพิ่มขึ้นจนเกิดผลข้างเคียงที่มากขึ้น หรือลดลงจนไม่ได้ผลในการรักษา
                 4.ให้ความรู้เกี่ยวกับการทำงานของตับและไตในผู้สูงอายุเนื่องจากมีประสิทธิภาพลดลงทำให้กำจัดยาออกจากร่างกายได้ไม่หมดส่งผลให้ยาออกฤทธิ์นานขึ้น เกิดผลข้างเคียงได้ง่ายขึ้น การรับประทานยามากเกินความจำเป็นอาจส่งผลให้ตับและไตเสื่อมได้
                 5.แนะนำให้ผู้สูงอายุแจ้งโรคประจำตัว ยาที่ใช้และประวัติการแพ้ยาให้แพทย์และเภสัชกรทราบทุกครั้งที่ต้องรับยา 
                  6.แนะนำให้ผู้สูงอายุไปพบแพทย์เพื่อรักษาตามอาการ ไม่ควรนำยาเดิมไปเป็นตัวอย่างเพื่อซื้อยาจากร้านขายยาใช้เองเนื่องจากสภาวะของโรคหรือสภาพร่างกายของผู้สูงอายุอาจเปลี่ยนแปลงไปและอาจจำเป็นต้องปรับขนาดยาใหม่หรือเปลี่ยนตัวยาใหม่
                  7.แนะนำผู้สูงอายุว่าไม่ควรซื้อยาสมุนไพร ยาหม้อ หรือยาลูกกลอนต่างๆมาใช้เพราะอาจเกิดอันตรายหรือเกิดปฏิกิริยากับยาที่แพทย์สั่ง
                   8.แนะนำให้ผู้สูงอายุดูวันหมดอายุของยา ไม่เก็บยาที่เหลือไว้เพื่อมาทานในครั้งต่อไป เพราะยาอาจหมดอายุและสามารถส่งผลเสียต่อร่างกายได้
                   9.แนะนำให้ผู้สูงอายุใช้ยาอย่างต่อเนื่อง ไม่ควรหยุดยาเอง หากมีปัญหาการใช้ยา เช่น วิธีการใช้ยามีความยุ่งยากซับซ้อน ยาราคาแพง เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการหยุดยา  
               10.แนะนำให้ผู้สูงอายุมาติดตามการรักษากับแพทย์คนเดิม เนื่องจากแพทย์จะทราบประวัติการใช้ยาต่อเนื่อง และควรนำยาทุกชนิดจากทุกแหล่งที่ผู้สูงอายุใช้มาด้วยทุกครั้งที่พบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจสอบ หากผู้สูงอายุจำเป็นต้องพบแพทย์หลายคน แนะนำให้ผู้สูงอายุนำประวัติเก่าและข้อมูลการใช้ยาไปแจ้งให้แพทย์ทุกคนทราบด้วย

11.ให้คำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการรักษาตัวเบื้องต้นเมื่อสงสัยว่าแพ้ยา ได้แก่ 1.หยุดบาที่สงสัยว่าแพ้ทันที 2.หากอาการแพ้รุนแรง หรือผื่นแพ้ยารุนแรง ให้รีบไปโรงพยาบาลทันที พร้อมกับนำยาทั้งหมดที่รับประทานไปด้วย 3.ถ่ายรูปผื่นที่เกิดขึ้น เพื่อให้แพทย์วินิจฉัย เนื่องจากผื่นบางชนิด เช่น ลมพิษ มักหายไปเองได้อย่างรวดเร็ว

การวิเคราะห์ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล

     การใช้ยาในผู้สูงอายุ คือ การได้รับยาเข้าสู่ร่างกายเพื่อหวังผลทางการรักษาหรือเยียวยาจากภาวะไม่สุขสบายหรืออาการเจ็บป่วยด้วยโรคต่างๆ โดยวิธีการรับประทาน การฉีด การทา การสูดดม อมใต้ลิ้น การเหน็บหรือสอด เป็นต้น เพื่อให้สามารถบรรเทาอาการ ควบคุมการกำเริบของโรค หรือหายจากการเจ็บป่วยต่างๆ กลับมาเป็นปกติได้ ซึ่งการใช้ยาในผู้สูงอายุนั้นมีโอกาสเสี่ยงในการเกิดปัญหาจากการใช้ยาได้สูง (พรชัย จูลเมตต์, 2563)                      
     โดยผู้สูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงของกระบวนการเภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetics changes)ที่ลดลง เช่น การดูดซึมยาลดลง ยาที่ละลายในน้ำ จะมีการกระจายตัวลดลง ทำให้มีความเข้มข้นของยาในกระแสเลือดมีปริมาณเพิ่มขึ้น กระบวนการรวมตัวของยาลดลงตามมา และนอกจากนี้ยังมีอัตราการกรองและการกำจัดยาออกจากร่างกายทำได้ลดลง ส่งผลให้ยามีการสะสมอยู่ในร่างกายนานขึ้น (พรชัย จูลเมตต์, 2563)               
        การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย ขนาดของตับเล็กลง ประสิทธิภาพในการทำลายพิษของตับลดลง ปริมาณน้ำดีรวมลดลง แต่ระดับคลอเลสเตอรอลและความหนืดของน้ำดีมากขึ้น จึงเกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้ น้ำหนักและขนาดของตับอ่อนลดลง การผลิตเอนไซม์ลดลงทั้งปริมาณและคุณภาพ แต่ยังมีเพียงพอแก่ความต้องการ  (วิไลวรรณ ทองเจริญ, ม.ป.ป)
      ผู้สูงอายุยังมีความเสี่ยงในการเกิดอาการข้างเคียงจากการใช้ยา (Adverse Drug Reactions: ADR) อาการข้างเคียงจากการใช้ยาในผู้สูงอายุ ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของวัยสูงอายุที่เสื่อมลง การใช้ยาหลายขนาน (Polypharmacy) และการมีปฏิกิริยาต่อกันระหว่างยากับยา (Medication-Medication interaction   ซึ่งผู้สูงอายุรายนี้มักซื้อยามารับประทานเอง และรับประทานยาหลายขนานร่วมกัน ซึ่งทำให้เกิดปฏิกิริยาต่อกันของยา ทำให้ผู้สูงอายุมีอาการแพ้ มีผื่นขึ้น ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงของกระบวนการเภสัชจลนศาสตร์ เภสัชพลศาสตร์ที่เสื่อมลงในผู้สูงอายุ จึงเป็นสาเหตุที่ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีอาการไม่พึงประสงค์จากยารุนแรงมากขึ้นได้ และจากที่ผู้สูงอายุมีอาการแพ้ยา  ไม่ได้ไปพบแพทย์เพื่อทำการรักษา ซึ่งอาจส่งผลให้ผู้สูงอายุมีอาการไม่พึงประสงค์จากยารุนแรงมากขึ้นได้