Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Đồng Chí - Coggle Diagram

- - - - Tên thật: Trần Đình Đắc. Bút danh: Chính Hữu.
      - Là nhà thơ - chiến sĩ trong suốt thời gian chống Pháp – Mỹ.
      - Sáng tác chủ yếu tập trung vào hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến
      - Phong cách thơ: ngôn ngữ bình dị, cảm xúc dồn nén, hình ảnh chọn lọc, giàu sức biểu cảm
  - - - 1948
      - (Thời kì đầu cuộc KCCP,
      - sau khi tác giả cùng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc –Thu Đông 1947)
    - - Đoạn 1 (7 câu thơ đầu): Cơ sở hình thành tình đồng chí của những người lính
      - Đoạn 2 (10 câu thơ tiếp theo): những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy
      - Đoạn 3 (3 câu kết): Biểu tượng đẹp, giàu chất thơ về tình đồng chí .
- - - - “Quê hương anh nước mặn đồng chua
        Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
        
        “Nước mặn đồng chua” là thành ngữ chỉ vùng đất ven biển nhiễm phèn khó làm ăn, “đất cày lên sỏi đá” là nơi đồi núi, trung du, đất bị đá ong hoá, khó canh tác. Hai câu thơ theo cấu trúc sóng đôi, đối ứng giữa “quê hương anh” và “làng tôi” đã cho thấy sự tương đồng về cảnh ngộ xuất thân vất vả, nghèo khó, người chiến sĩ vệ quốc đều là nông dân mặc áo lính. Đó là cơ sở đầu tiên cho sự đồng cảm giai cấp của những người lính cách mạng
      - “Anh với tôi đôi người xa lạ
        Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau”
        
        Ở trong quân ngũ, cùng tham gia chiến đấu, tình cảm giữa họ đã nảy nở và gắn bó
        
        Tuy là những con người ‘’xa lạ” ở những miền quê khác nhau nhưng nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc,”anh” và ”tôi” rời tay cày, chắc tay súng, cùng vào quân ngũ, họ trở thành ‘quen nhau”
      - “ Súng bên súng, đầu sát bên đầu”
        
        Hình ảnh “súng” tượng trưng cho nhiệm vụ, hình ảnh hai mái đầu lại tượng trưng cho lí tưởng, tình cảm. Câu thơ với hai từ “bên” và một từ “sát” cho thấy lúc này giữa họ đã có sự gắn kết trọn vẹn cả về lí trí, lí tưởng và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Nghệ thuật hoán dụ và điệp từ được sử dụng đã góp phần nhấn mạnh ý thơ.
        
        Tình đồng chí càng sâu đậm trong sự chan hoà chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui, nỗi buồn : “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”. “Chung chăn” có nghĩa là chung cái khắc nghiệt, khó khăn của cuộc đời người lính, nhất là chia nhau hơi ấm để vượt qua cái lạnh. Tấm chăn đắp lại, tâm tình mở ra, tôi và anh hiểu rõ lòng nhau như tri kỉ . Câu thơ đầy ắp kỉ niệm và ấm áp tình đồng chí, đồng đội.
      - => Nhìn lại cả 7 câu thơ đầu với những từ ngữ nói về người lính: đầu tiên là “anh” và “tôi” trên từng dòng thơ khi mới gặp gỡ, dường như vẫn là hai thế giới riêng biệt. Rồi “anh” với “tôi” trong cùng một dòng, đến “đôi người” nhưng còn “ xa lạ”, và rồi đã biến thành đôi tri kỉ - một tình bạn keo sơn, gắn bó. Và cao hơn nữa là đồng chí.
    - - .
        “Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
        Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
        Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”
        
        Đó là tình tri kỉ, hiểu bạn như hiểu mình và còn vì mình là người trong cuộc, người cùng cảnh ngộ. Với người nông dân, ruộng nương, căn nhà là cả cơ nghiệp, là ước mơ ngàn đời của họ, họ luôn gắn bó, giữ gìn. Vậy mà họ đã gác lại tất cả để ra đi đánh giặc. Câu thơ “Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay” hết sức tạo hình và biểu cảm. Từ ”mặc kệ” đã diễn tả thái độ kiên quyết, dứt khoát và sự hi sinh lớn lao của người lính. Nhưng mặc kệ mà không dửng dưng vô tình, bởi nếu vô tình thì các anh sao có thể hiểu được tấm lòng của hậu phương với người ra trận? Các anh hiểu rõ lòng nhau và còn hiểu rõ nỗi niềm người thân của nhau ở hậu phương: “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”, “giếng nước”, “gốc đa” là hình ảnh nhân hóa kết hợp hoán dụ gợi về quê hương, về người thân nơi hậu phương của người lính. Như vậy, câu thơ nói quê hương nhớ người lính mà thực chất là người lính nhớ nhà, nỗi nhớ hai chiều ngày càng da diết
      - Áo anh rách vai ......
        
        Những hình ảnh thơ được đưa ra rất chân thực nhưng cô đọng và gợi cảm -> diễn tả sâu sắc sự gắn bó đồng cam cộng khổ của các anh.
        
        Tác giả đã xây dựng những hình ảnh sóng đôi, đối ứng nhau: Anh với tôi, áo anh – quần tôi. Đáng chú ý là người lính bao giờ cũng nhìn bạn, nói về bạn trước khi nói về mình, chữ “anh” bao giờ cũng xuất hiện trước chữ “tôi”. Cách nói ấy phải chăng thể hiện nét đẹp trong tình cảm thương người như thể thương thân, trọng người hơn trọng mình.
        
        Chính tình đồng đội đã làm ấm lòng những người lính để họ vẫn luôn lạc quan. Câu thơ “ Miệng cười buốt giá” miêu tả nụ cười không thật tươi, thật tròn bởi giá rét nhưng ta vẫn thấy sáng ngời tinh thần lạc quan vượt lên trên mọi gian khổ
    - - Đêm nay rừng hoang sương muối....Đầu súng trăng treo
        
        Ba câu thơ cuối như đã dựng lên bức tượng đài sừng sững về tình đồng chí. Thời gian trở về với hiện tại: “đêm nay” – đêm phục kích giặc. Không gian mở ra thật hoang vu và lạnh lẽo: “rừng hoang sương muối” – rừng mùa đông ở Việt Bắc sương muối phủ đầy trời, nhưng những người lính vẫn đứng cạnh bên nhau, im lặng, “chờ giặc tới”. Từ “chờ” thể hiện một tư thế hiên ngang, chủ động. Hình ảnh của họ sát cánh bên nhau vững chãi (qua hai từ đồng nghĩa “ cạnh – bên”) đã làm mờ đi cái gian khổ ác liệt của cuộc chiến, tạo nên tư thế thành đồng trước quân thù.
        
        Trong giây phút ấy, họ bất ngờ bắt gặp một hình ảnh thật đẹp“đầu súng trăng treo”. Đây là hình ảnh độc đáo, bất ngờ, là điểm nhấn của phần 3, điểm sáng của toàn bài thơ. Hình ảnh thơ rất thực và cũng rất lãng mạn. Hình ảnh này là có thật trong cảm giác, được Chính Hữu nhận ra từ những đêm hành quân, phục kích chờ giặc. Trong những đêm phục kích giặc giữa rừng khuya, người lính còn có thêm một người bạn là trăng. Nòng súng hướng lên cao, trăng khuya sà xuống thấp, tưởng như trăng treo trên đầu ngọn súng. Nhịp thơ ở đây là nhịp 2-2 như gợi lên nhịp lắc của một cái gì chông chênh lơ lửng bát ngát, vừa thực vừa gợi lên nhiều liên tưởng phong phú: Súng và trăng là gần và xa, là hiện thực và lãng mạn, là chiến tranh và hoà bình, là bản lĩnh chiến sĩ và tâm hồn thi sĩ. Sự hoà hợp giữa súng và trăng vừa toát lên vẻ đẹp tâm hồn người lính và tình đồng chí của họ, vừa nói lên ý nghĩa cao cả của cuộc chiến tranh yêu nước: người lính cầm súng là để bảo vệ cuộc sống hoà bình, độc lập, tự do cho Tổ quốc. Súng và trăng cũng tạo thành một cặp đồng chí. Câu thơ cuối vừa mang tính hiện thực, vừa mang sắc thái lãng mạn, là một biểu tượng cao đẹp của tình đồng chí thân thiết. Hình ảnh trăng treo kết bài đã làm sáng cả bài thơ.
        
        Ba câu thơ là bức tranh đẹp về tình đồng chí đồng đội của người lính, là biểu tượng đẹp đẽ giàu chất thơ về cuộc đời người chiến sĩ, của tình đồng chí, đồng đội.
  - - - Đó là những người lính xuất thân từ nông dân: “Quê hương anh nước mặn đồng chua- Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá”.
      - Họ đã sẵn sàng bỏ lại những gì thân thiết, quý giá của cuộc sống nơi đồng quê để ra đi vì nghĩa lớn, nhưng vẫn nặng lòng gắn bó với làng quê thân yêu. Họ không chỉ nhớ quê mà còn cảm nhận được nỗi nhớ nhung của quê hương: “Ruộng nương anh gửi bạn thân cày- Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay- Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”.
      - Những người lính cách mạng đã trải qua những gian lao, thiếu thốn tột cùng, những cơn “sốt run người”, trang phục phong phanh giữa mùa đông giá lạnh. Họ vẫn “cười trong buốt giá, vẫn nhìn thấy cái nên thơ, lãng mạn của thiên nhiên, rừng núi giữa cuộc chiến đấu gian khổ, ác liệt. Những gian lao, thiếu thốn càng làm sáng lên vẻ đẹp người lính, sáng lên nụ cười của họ.
      - Đẹp nhất ở họ là tình đồng chí, đồng đội sâu sắc, thắm thiết xuất phát từ tình yêu nước: “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”. Đó là cội nguồn sức mạnh giúp họ vượt lên tất cả và chiến thắng. Kết tinh vẻ đẹp của người lính và tình đồng chí của họ là bức tranh đặc sắc trong 3 câu cuối bài.
      - Bài thơ “Đồng chí” làm hiện lên hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ buổi đầu kháng chiến bình dị mà cao cả