Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบสุขภาพระดับอำเภอ district health system-DHS - Coggle Diagram
ระบบสุขภาพระดับอำเภอ district health system-DHS
ระบบสุขภาพระดับอำเภอ district health system-DHS
กลไกลสำคัญในการขับเคลื่อนงานบริการสุขภาพและการสร้างสุขภาวะในระดับที่ช่วยบูรณาการแผนงานด้านสุขภาพที่มีการดำเนินงานในพื้นที่ให้มีการขับเคลื่อนร่วมกันไปอย่างมีเอกภาพ โดยยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางในการพัฒนา เพื่อส่งเสริมให้ระบบสุขภาพระดับอำเภอมีความเข้มแข็งมากขึ้น
มาตรฐานระบบสุขภาพระดับอำเภอมีทั้งหมด 10 หมวด
การจัดการกระบวนงาน
มีการนํากระบวนงานที่ออกแบบไว้ไปปฏิบัติ และมีการกําหนดตัวชี้วัดสําคัญมี
มีการประเมินผลการปฏิบัติงานตามกระบวนงานที่วางไว โดยเน้นการติดตามประเมิน
กระบวนงานที่เป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างหน่วยงาน
มีการออกแบบกระบวนงานของแผนงาน โครงการ เพื่อการสร้างสุขภาวะในชุมชนที่ี่สอดคล้อง
กับกลยุทธ์ที่เครือข่ายกําหนด
มีการพัฒนากระบบงานรักษาพยาบาลภายในหน่วยงานและกระบวนงานที่เชื่อมต่อไปยังชุมชน
และบ้านผู้ป่วย
มีการวางระบบจัดการความเสี่ยง ะมีการเรียนรู้เพื่อปรับปรุงกระบวนงานที่จะช่วยป้องกัน
ความผิดพลาดและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค
การเฝ้าระวังโรคและภัยสุขภาพ
มีการจัดทีมเฝ้าระวังสอบสวนโรคเคลื่อนที่เร็ว (Surveillance Rapid Response Team - SRRT) ทําหน้าที่ตอบสนองต่อการระบาดของโรคและภัยสุขภาพ
มีการกําหนดมาตรการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพที่จําเป็น เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของ
โรค
มีการวิเคราะห์ เปรียบเทียบ แปลความหมายข้อมูลการเฝ้าระวังโรค อย่างต่อเนื่องและสม่ำาเสมอ
โดยใช้วิธีการทางระบาดวิทยา
มีการเผยแพร่ข้อมูลสารสนเทศสถานการณ์โรคและภัยสุขภาพไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและ
สื่อสาธารณะอย่างต่อเนื่องและสม่ําเสมอเพื่อการป้องกันและควบคุมโรค
หน่วยงานร่วมกับทีมงานในพื้นที่จัดระบบเฝ้าระวังโรคติดต่อโรคไม่ติดต่อและปัญหาสุขภาพ
อื่น ๆ ในพื้นที่
การมุ่งเน้นทรัพยากรบุคคล
มีบุคลากรวิชาชีพในสาขาต่าง ๆ รวมถึงอาสาสมัคร ทีมงานที่ทํางานในชุมชน และทีมงานด้าน
อื่น ๆ ี่มีความรู้ความสามารถและจํานวนที่เหมาะสมสําหรับการจัดบริการสุขภาพทั้งที่ภายในหน่วยงานและ
ภายในชุมชน
มีกระบวนการพัฒนาศักยภาพบุคลากรเพื่อให้สามารถให้บริการสุขภาพและจัดกิจกรรมสร้าง
สุขภาวะได้อย่างมีคุณภาพผ่านการเรียนรู้จากการปฏิบัติงานจริงในพื้นที่ ร่วมกับการศึกษาฝึกอบรม
ให้คุณค่ากับบุคลากรทุกคน เสริมสร้างการทํางานเป็นทีม มีการสร้างแรงจูงใจ ยกย่องชมเชย
สร้างความผูกพัน และมอบอํานาจในการตัดสินใจในแต่ละระดับอย่างเหมาะสม
การสร้างบรรยากาศการทํางานที่เอื้อต่อสุขภาพและความปลอดภัยของบุคลากร
กระบวนการดูแลผู้ป่วย
หน่วยงานจัดกระบวนการดูแลผู้ป่วยที่เอื้อต่อการเข้าถึง ตามความจําเป็นและความเร่งด่วนของ
ปัญหา
หน่วยงานมีการวางแผนการดูแลผู้ป่วยตามมาตรฐานวิชาชีพและแนวทางที่เครือข่ายร่วมกัน
กําหนด
ผู้ป่วยที่จําหน่ายออกจากหน่วยงาน ได้รับการส่งต่อ ติดตาม ประเมินความก้าวหน้าและปรับ
แผนการดูแลเป็นระยะอย่างเหมาะสม
หน่วยงานมีการประเมินผู้ป่วยและตรวจวินิจฉัยในกลุ่มโรคมุ่งเน้น ตามแนวทางที่เครือข่ายร่วมกัน
กําหนด ภายในระยะเวลาที่เหมาะสม
ผู้ป่วย ครอบครัว และผู้ดูแลผู้ป่วย ได้รับการเสริมพลังจนมีศักยภาพที่เพียงพอในการดูแล
ผู้ป่วยขั้นพื้นฐานที่บ้าน
หน่วยงานจัดระบบรับ/ ส่งต่อ ผู้ป่วยที่เหมาะสม ปลอดภัยและไร้รอยต่อ มีการอํานวยความ
สะดวกและการสื่อสารข้อมูลการส่งต่อที่มีประสิทธิภาพ
มีการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยในลักษณะองค์รวม และมุ่งการสร้างสุขภาวะในระยะยาว
การจัดการความรู้ การวัดและวิเคราะห์ การวางระบบสารสนเทศและการสื่อสาร
มีการจัดการความรู้เพื่อแลกเปลี่ยนวิธีปฏิบัติที่ดีที่ได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริงเพื่อนําไป
พัฒนากระบวนงานที่รัดกุม เชื่อมโยงกัน และเป็นไปในแนวทางเดียวกันทั้งเครือข่ายบริการสุขภาพ
ระบบสารสนเทศและการสื่อสารของแต่ละหน่วยงานมีความเชื่อมโยงกันเป็นเครือข่าย ระบบ
ดังกล่าวเอื้อต่อการจัดบริการสุขภาพ การรับ/ ส่งต่อผู้ป่วย และการบริหารแผนงานโครงการ
มีการกําหนดและทบทวนข้อมูล/ ตัวชี้วัดสําคัญ เพื่อใช้ในการจัดบริการสุขภาพ การจัดทํา
แผนงาน/ โครงการ และการติดตามผลการดําเนินงาน
การทำงานกับชุมชน
เครือข่ายร่วมกับชุมชนในการติดตามประเมินผลการพัฒนาด้านสุขภาพในชุมชน
เครือข่ายร่วมกับชุมชนในการวางแผนแก้ไขปัญหาด้านสุขภาพ การเสริมสร้างพฤติกรรมส่วน
บุคคลที่เหมาะสม การช่วยเหลือเกื้อกูลกันในสังคม
เครือข่ายมีการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมและการพัฒนาศักยภาพของชุมชนอย่างต่อเนื่อง จน
ชุมชนมีความสามารถในการเป็นเจ้าภาพร่วมในการพัฒนาสุขภาพ
เครือข่ายร่วมกันชุมชนในการออกแบบบริการสุขภาพที่ตอบสนองความต้องการของชุมชน
การมุ่งเน้นผู้รับบริการ ประชาชนในพื้นที่ และกลุ่มผู้เกี่ยวข้องที่ส าคัญ
ขั้นตอนของระบบบริการสุขภาพที่ดําเนินการอยู่สะท้อนการตอบสนองต่อความต้องการและ
ความคาดหวังของผู้รับบริการ
มีการนําข้อมูลความต้องการและความคาดหวังมาใช้วางแผนและปรับปรุงงานเพื่อพัฒนาให้
ระบบสุขภาพระดับอําเภอมีคุณลักษณะที่ตอบสนองต่อความต้องการและความคาดหวังของทุกภาคีที่เกี่ยวข้อง
มีการรับรู้ความต้องการและความคาดหวังของผู้รับบริการแต่กลุ่มประชาชนในพื้นที่ และกลุ่มผู้เกี่ยวข้องที่สําคัญ ด้วยวิธีการที่เหมาะสม
ผลสัมฤทธิ์ของการดำเนินงานของเครือข่ายสุขภาพระดับอำเภอ
การพัฒนาโครงสร้างการบริหารจัดการภายในเครือข่าย
การจัดบริการสุขภาพ
การดูแลผู้ป่วยรายโรค
สถานะสุขภาพของชุมชน
การบริหารแผนกลยุทธ
มีการถ่ายทอดกลยุทธ์และเป้าหมายลงสู่การปฏิบัติ ผ่านแผนปฏิบัติการและการสื่อสารที่ดีไปยังทุกภาคีที่เกี่ยวข้องในเครือข่ายบุคลากรในเครือข่ายตระหนักถึงการมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนงานเพื่อการบรรลุวัตถุประสงค์เชิงกลยุทธ์
มีการระดมทรัพยากรและกําลังคนที่มีอยู่ เพื่อให้มีทรัพยากรและกําลังคนที่เพียงพอต่อการขับเคลื่อนงาน
1 มีการกําหนดกลยุทธ์ เป้าหมายวัตถุประสงค์ ข้อมูลและตัวชี้วัดสําคัญ ของการพัฒนาระบบ
สุขภาพระดับอําเภอโดยมีการพิจารณาจุดแข็งและจุดอ่อนของเครือข่าย ตลอดจนโอกาสและภัยคุกคามที่ดำรงอยู่
มีระบบกํากับติดตามงานและประเมินผลการดําเนินการตามแผนกลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพ
1.การนำ
ผู้นำเครือข่ายสุขภาพระดับอำเภอร่วมกันกำหนดทิศทาง นโยบายและเป้าประสงค์
ผู้นำมีการพบปะพูดคุยกันอย่างสม่ำเสมอ เคารพให้เกียรติซึ่งกันและกัน
ผู้นำเครือข่ายสุขภาพระดับอำเภอเรียนรู้และเข้าใจในความต้องการ ความคาดหวัง ด้านสุขภาพ
มีการกำหนดกลไกลการทำงานของเครือข่ายและบทบาทหน้าที่รับผิดชอบ
ผู้นำวางระบบการติดต่อสื่อสารระหว่างผู้นำด้วยกันและระหว่างผู้นำกับทีมงาน
มีการทบทวนและปรับปรุงประสิทธิภาพของระบบการนำของเครือข่าย
แนวคิดสาคัญที่เกี่ยวข้องกับการพยาบาลอนามัยชุมชน
เป็นแนวคิดที่เกี่ยวข้องเป็นพื้นฐานในการปฏิบัติ เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการของบุคคล ครอบครัว กลุ่มและชุมชนได้อย่างเป้นระบบและมีประสิทธิภาพ
ตัวอย่างแนวคิด
การมองชุมชนอย่างเป็นระบบ
สุขภาพชุมชน
การสร้างเสริมสุขภาพ
แนวคิดการพยาบาลโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน (Concepts of
community-based nursing)
เป็นการพยาบาลที่ให้บริการดูแลรักษาและฟื้นฟูสุขภาพแก่ผู้ป่วยที่อยู่นอกโรงพยาบาล เช่น บ้านของผู้ป่วย การเปลี่ยนสถานที่จากโรงพยาบาลไปสู่ชุมชน เพื่อลดอัตราการครองเตียงในโรงพยาบาล ลดค่าใช้จ่ายที่ใช้ระหว่างรักษาตัว สนับสนุนให้ผู้ป่วยกลับมารักษาตัวที่บ้าน โดยมีเครื่องมือที่พัฒนาให้ใช้ได้ในบ้าน
เป้าหมาย
การดูแลสุขภาพและการรักษาพยาบาลผู้ป่วยที่บ้านตามแผนการรักษาของทีมเจ้าหน้าที่สุขภาพ
ตัวอย่างการพยาบาลโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน
การดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ที่ต้องการการดูแลอย่างต่อเนื่องที่บ้าน เช่น ผู้ป่วยที่เป็นอัมพาต ผู้ป่วยที่อยู่ในระะสุดท้ายของโรค (Dying patients) และต้องการรักษาอยู่ที่บ้าน เป็นต้น
การพยาบาลอนามัยชุมชนในระบบสุขภาพ
ระดับปฐมภูมิ
เน้นการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
ปัญหาสาธารณสุขหรือปัญหาสุขภาพของประเทศ
ปัญหาภาวะสุขภาพ
ปัญหาสิ่งแวดล้อม
ปัญหาโภชนาการ
เนื่องจากสาขาวิชาชีพให้บริการสุขภาพกับประชาชน โดยระบบสุขภาพเป็นภาพรวมของระบบทั้งมวลที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของประชาชน แนวคิดของระบบสุขภาพจะมีผลต่อการจัดระบบบริการสุขภาพ
สำหรับประเทศไทยระบบบริการสุขภาพหลัก ประกอบด้วย
การสาธารณสุขมูลฐาน
การบริการสุขภาพอีก 3 ระดับ
ระดับทุติยภูมิ
ระดับตติยภูมิ
ระดับปฐมภูมิ
แนวคิดการพยาบาลอนามัยชุมชน (Concepts of
community health nursing)
คือ การพยาบาลที่ให้บริการดูแลสุขภาพแก่ผู้รับบริการ (Clients) ทุกระดับ ตั้งแต่บุคคล ครอบครัว กลุ่มคน และชุมชน
เป้าหมายของการพยาบาลอนามัยชุมชน คือการช่วยให้ผู้รับบริการมีสุขภาพดี และนำพาสังคมไทยไปสู่สังคมแห่งสุขภาวะ
ตอบสนองต่อแนวคิดในการดูแลสุขภาพชุมชนในยุคใหม่
ที่เน้นการสร้างสุขภาพมากกว่าการซ่อมแซมสุขภาพ
การป้องกัน/แก้ไข/ควบคุม/เฝ้าระวังงปัญหา/ปัจจัยต่าง ๆ
ที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพและการดํารงชีวิตของผู้รับบริการในชุมชนและสังคมในวงกว้าง
ดังนั้นการพยาบาลอนามัยชุมชนจึงเป็นการพยาบาลที่ให้การดูแลสุขภาพของผู้รับบริการอย่างครบวงจรทั้งภาวะสุขภาพดีและเจ็บป่วย ทุกช่วงของอายุ และเป็นการ
ให้บริการที่บูรณการความรู้ในศาสตร์สาขาต่าง ๆ
เช่น การพยาบาลอนามัยชุมชนการแพทย์และสาธารณสุข
ระบาดวิทยา โภชนาการ จิตวิทยา สังคมวิทยาและอื่น ๆ
แนวคิดพื้นฐานในการดูแลสุขภาพชุมชน
ปฏิรูประบบสุขภาพจึงเน้นการใช้แนวคิดในการดูแลสุขภาพชุมชนใน
เชิงรุก (Proactive) มากกว่าการใช้แนวคิดเชิงรับ (Reactive)
ส่งเสริมและผลักดันให้ประชาชนตระหนักว่า การดูแลสุขภาพเป็นหน้าที่ของตนเองและครอบครัว
สนับสนุนให้ประชาชนเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของตนเองในการดูแลสุขภาพเมื่อปกติ การดูแลสุขภาพเมื่อเจ็บป่วยเล็กน้อย เช่น การใช้ยาสามัญประจำบ้าน
สนับสนุนให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการสร้างเสริมปัจจัยที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี
การเร่งการกระจายให้บริการดูแลสุขภาพและการรักษาพยาบาลจากตัวเมืองไปสู่ชุมชน
ทําให้ประชาชนโดยเฉพาะประชาชนกลุ่มยากไร้และกลุ่มด้อยโอกาสในสังคมได้รับการดูแลสุขภาพและการรักษาพยาบาลที่จำเป็นและถูกต้อง
การดูแลสุขภาพชุมชนของรัฐก่อนการปฏิรูประบบสุขภาพของประเทศในปีพ.ศ.2545 ใช้แนวคิดการดูแลสุขภาพเชิงรับ โดยรัฐเป็นผู้จัดบริการสุขภาพให้แก่ประชาชนตามนโยบายและแผนสุขภาพที่รัฐกําหนดไว้ บริการสุขภาพที่จัดให้แก่ประชาชนส่วนใหญ่มักกระทําในโรงพยาบาล หรือคลินิกที่รอให้เข้ามาใช้บริการ
บ่อยครั้งที่ประชาชนบางส่วนจะปล่อยให้กาวะเจ็บป่วยมีความรุนแรงเสียก่อนจึงจะแสวงหาการบริการดูแลสุขภาพ หรือการรักษาพยาบาล ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุหลาย
ประการ เช่น ประชาชนขาดความรู้และความเข้าใจในการดูแลสุขภาพเบื้องต้น
ปัญหาเหล่านี้ผลักดันให้รัฐออกพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติและปฏิรูประบบการดูแลสุขภาพของประเทศในปี 2545 เพื่อเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงระบบสุขภาพและการดูแลสุขภาพรวมถึงการประกันสุขภาพ เพื่อให้ประชาชนสามารถสร้างเสริมสุขภาพของตนให้แข็งแรงในยามปกติ หลีกเสี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ และเจ็บป่วยตลอดจนการป้องกันตนเองจากการบาดเจ็บ
พยาบาลชุมชนมีภารกิจหลัก 8 ประการ
การให้บริการรักษาพยาบาลแก่ประชาชนที่เจ็บป่วยด้วยโรคทั่วไปในชุมชนโดยไม่ต้องไปโรงพยาบาล
การดูแลผู้สูงอายุที่เป็นโรคเรื้อรังที่บ้าน ในรูปแบบการเยี่ยมบ้าน
การดูแลผู้ที่ถูกทอดทิ้งในชุมชนอย่างเหมาะสม
การสร้างชุมชนให้เป็นชุมชนสร้างเสริมสุขภาพในทุกรูปแบบ
การให้บริการตรวจคัดกรองและวินิจฉัยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงแก่ประชาชนในชุมชนโดยทั่วหน้า
การปลูกจิตสำนึกให้เห็นคุณค่าความเป็นมนุษย์ การให้บริการจึงเป็นการให้บริการที่ทำด้วยใจมากกว่าเป็นหน้าที่
การควบคุมโรคที่พบได้บ่อยในชุมชน เช่น ไข้เลือดออก ไข้ซิกา
การสร้างชุมชนเข้มแข็ง บูรณาการองค์ความรู้ด้านต่างๆ ทั้ง
ด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และสังคม