Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ADAT TEMENGGUNG - Coggle Diagram
ADAT TEMENGGUNG
Bentuk pelaksanaan
- raja atau sultan menduduki hierarki teratas sistem politik dn pemerintahan serta menjdi ketua dalam segala aspek.
- dianggap aristokratik dn bercorak autokratik disebabkan golongan pemerintah aristokrat miliki keistimewaan dn kuasa yg khusus.
- Unsur daulat dan derhaka dikaitkn dgn kedudukan dn kuasa raja yg mutlak serta tidak boleh dipersoal atau diingkari kerana dikhuatiri ditimpa tulah raja.
- Mempunyai sistem perwarisan takhta yg menetapkan anak gahara iaitu putera sulung permaisuri akandilantik sbgi pewaris takhta dgn gelaran ikut negeri masing2 seperti Raja Muda, Tengku Mahkota atau Tengku Besar.
- pewaris takhta akan ditabalkan sbgi raja/sultan yg baru selepas kemangkatan raja.
- Sistem perwarisan takhta (Perak) unik dan berbeza dgn negeri Melayu lain kerana mengamalkan sistem perwarisan yg menggiirkan tiga keluarga diraja Perak untk menaiki takhta.
- Setiap putera dri tiga keluarga diraja akan mnjawat jawatan Raja Di Hilir, Raja Bendahara, dan Raja Muda sebelum ditabalkan mnjadi sultan Perak.
- selepas tahun 1953, jawatan Raja Bendahara telah dimansuhkan. Kini, hierarki jawatan yg prlu dijawat ialah Raja Kecil Besar, Raja Di Hilir dan Raja Muda sebelum ditabalkan mnjadi sultan Perak.
- Tidak mengamalkan cara hidup bersuku-suku seperti yg diamalkan oleh masyarakat Minangkabau yg mengamalkan Adat Pepatih.
- membenarkan perkahwinan dilangsungkan dengan sesiapa sahaja selagi tidak melanggar ketetapan hukum syarak.
- Lelaki mnjadi ketua keluarga dan perempuan yg berkahwin akan berpindah ke rumah keluarga si suami. Jurai keturunan keluarga adalah brdasarkan sebelah keluarga lelaki.
- Larangan perkahwinan yg melanggar hukum syarak adalah sprti orang yg mmpunyai pertalian darah, saudara sesusuan dan sebagainya.
- harta adalah hak milik individu tidak seperti Adat Pepatih di mana harta adalah hak milik keluarga.
- urusan pembahagian harta adalah brdasarkan hukum faraid Islam dan diagih secara adil kepada semua pihak yg berkaitan.
- brdasarkan hukum faraid, anak lelaki berhak mewarisi harta pusaka dgn kadar 2/3 brbanding anak perempuan. Disebabkan tanggungjawab anak lelaki lebih besar dalam keluarga.
- Anak perempuan pula berhak mewarisi 1/3 drpd harta pusaka brdasarkan hukum faraid.
- lebih tegas dan dianggap keras disebabkan ianya berunsurkan hukuman dan pembalasan trhadap segala kesalahan jenayahyg dilakukan.
- hukuman keras dlm undang2 jenayah Adat Temenggung brtujuan untk mmberi pengajaran dan amaran kpd masyarakat agar tidak melakukan sebarang kesalahan jenayah.
- contoh hukuman keras ke atas pesalah yg disabitkan mencuri ialah dijatuhkan hukuman memotong tangan.
- hukuman bunuh dikenakan sbgi balasan trhadap pesalah yg trlibat dlm kes jenayah barat sprti membunuh, memfitnah dan menderhaka trhadap raja.
- hanya raja/sultan yg berkuasa untk mnjatuhkan hukuman bunuh sementara bgi kes biasa yg tidak melibatkan hukuman bunuh, hukuman boleh dijatuhkan oleh para pembesar.
- didakwa lebih memihak kpd golongan atasan atau pemerintah. Jelas kelihatan dlm pengadilan kes jenayah di mana meskipun rakyat dn kerabat diraja melakukan kesalahan jenayah yg sama hukuman yg dijatuhkan kpd rakyat lebih berat berbnding dgn kerabat diraja.
- golongan atasan dibenarkn untk mmbunuh diri mereka atau meminta pihak lain untk membunuh mereka sekiranya beliau disabitkan menderhaka kerana melanggar perintah raja.
Konsep
- berasal dari Palembang, Sumatera dan diasaskan oleh abang tiri (seibu berlainan bapa) Sutan Balun iaitu Datuk Katamanggungan. Diberi nama 'Adat Temenggung' bersempena nama gelaran beliau.
- Datuk Katamanggungan (Datuk Ketemnggungan) mnjadi pengasas kpd suatu sistem adat dan sistem sosial yg brcorak patrilineal (patriachal) iaitu lebih memihak kpd kaum lelaki.
- Memiliki sistem kerajaan aristokratik yg dianggap ramai sebagai lebih bercorak autokratik iaitu pemilihan dan pelantikan waris ke takhta dibuat dri peringkat atas ke bawah. Hal ini disebabkan Datuk Ketemenggungan berasal dari keturunan putera raja.