Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
HIGIDURAK ETA INDARRAK, DBH3A, image, image, image, image, image, image,…
HIGIDURAK ETA INDARRAK
Higidura
Zer da?
Gorputz bat beste gorputz batekiko higitzen da haien posizio erlatiboa aldatzen bada
Erreferentzia-jatorria zehaztu behar da
2 modu deskribatzeko
Higikariak une bakoitzean ibilbidean zer posizio duen zehaztuz
ibilbidearen jatorri bat aukeratzen da
arteko distantziak neurtzen dira
Jatorritik
ezkerrera dauden puntuen posizioak
negatibotzat
eskuinera dauden puntuen posizioak
positibotzat
s-t grafikoaren bidez
denbora-posizio balioen
bikoteak plano kartesiarrean
errezago izateko
lehenago tabla batean adierazi
ibilbidean duen posizioa adierazten dute
Abiadura eta azelerazioa
Abiadura
batez besteko abiadura (Vbb)
egindako espazioa (e) eta emandako denbora (t)
aldiuneko abiadura
une bakoitzean duen abiadura da
m/s (SI sisteman)
Higidura
uniformea
abiadura konstantea
batez besteko abiadura eta aldiuneko abiadura berdina
aldakorra
abiadura aldatzen da
s-t grafikoak eta abiadura
tarte inklinatu zuzenak higidura uniformeei dagokie
tarte kurbatuak higidura aldakorrei dagokie
batez besteko abiadura ondorioztatzen da
Higiduraren v-t grafikoak
higikari baten abiadura-baliaren aldaketari buruzko informazioa
abiadura-balio positiboa
higikaria eskuinerantz mugitzen da
abiadura-balio negatiboa
ezkerrerantz mugitzen da
ez dute informaziorik ematen higikariak egiten duen ibilbide-motari buruz
Azelerazioa
denbora unitateko gertatzen den abiadura-aldaketa adierazten du
m/s2 (SI sisteman)
Indarra eta haien ezaugarriak
Indarra
gorputzen arteko interakzioak dira, higidura aldatzen dutenak edo derformazioak eragiten dituztenak
newtonetan (N) (SI sisteman)
Indarrak neurtzea
Indarrak malguki elastikoetan deformazioak eragiteko duten ahalmena haien neurria zehazteko erabiltzen da
malgukiaren ertzean indarra aplikatuz
malgukiaren luzapena aplikatu indarrarekin proportzionala
adierazpen grafikoak egiten dira
Hookeren legea
Hookeren legea
malgukiaren eragindako luzapena eta aplikatutako indara
proportzionala
Indarrak eta higidurak
indarra higidura aldatzen du
indarra eragitean
abiadura eta noranzkoa aldatzen da
azeleratu egiten du
Indarra, interakzio gisa
indarrak beti agertzen dira binaka
bat ergiten du indarra eta bestea jasotzen du
akzioa
gorputz batek beste gorputz batean indarra eragitean
erreakzioa
azken gorputza, eragiten du kontrako noranzkoan indar berdina
gorputz desberdinen gain eragiten baitira
Grabitate indarra
Isaac Newton deskribatu zuen
proportzionaltasun-konstantea (G)
Konstantearen balio txikia dela eta
grabitate indarra oso ahula
masetako 1 edo 2 handiak badira izan ezik
eragiten du
gorputza erortzea
astroak higitzea
Lurrak gainazalean gorputzei eustea
Gorputzen pisua
grabitate azelerazioa
gorputz baten pisuaren eta masaren arteko proportzionaltasun konstantea
Lurran
Lurrak erakartzean eragiten dion grabitate indarra
Pisua Lurrak inguruan dituen
objektuen gain eragiten duen indar bat da
noranzkoa
Lurraren erdigunerenezkoa
grabitate-zentro
norabidea
Lurraren erdigunearekiko erradiala
Pisua
indar aldakorra
grabitate-indar bat
Indar elektrikoa
Indar hori
itxuraz txikia
aurrez propietate bat hartu duten
gorputzen artean agertzen dira
karga elektriko
Bi indar elektriko
erakarpen
alderatze-indarrak
bi karga-elektriko
positiboak
negatiboak
Karga elektrikoaren jatorria
materiaren izaera elektrikoan
atomoak
karga positiboko
protoiez
karga negatiboko
elektroiez
Karga elektrikoa
materiaren propietate bat
unitate naturala
elektroia
partikula atomoak galdu edo irabazten baitute
karga balio txikia
ez da erabilgarria
Coulomba (C) (SI sisteman)
Coulomben legea
Charles A. de Coulomb
1785
karga elektrikoaern arteko indarraren balioa kalkulatu zuen
Coulomben legea
2 karga elektriko elakra erkartzen edo alderatzen dute
indar batekin, kargen biderkadurarekiko proportzionala
haien arteko distantziaren karratuarekiko alderantziz proprtzionala
proportzionaltasun konstantea (k)
SI sisteman
DBH3A
IRENE AZKUE (5)
