Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ALBERT CAMUS VE YUNUS EMRE ÜZERİNDEN TASAVVUF EDEBİYATI - Coggle Diagram

- - - - Temel Tasavvuf Başlıkları Üzerinden Absürdizm ve Hümanizm Karşılaştırması
        
        Kapanış
- - - - A. Camus'de ise insan olmak demek, saçma ve anlamsız evrene karşı koyabilmeyi başarıp, tavır almak suretiyle kendi varoluşunu gerçekleştirmek şeklinde bir isyan
        hamlesine sahip olmak demektir.
      - Camus, sebeplendirilmemiş, yaratılmamış ve anlam taşımayan bu evren karşısında
        insanın hayata gelmesiyle bir anlamm belirdiğini sezer ve mademki dünyaya geldik öyleyse yaşayacağız der. Yaşamak ve yaşamayı seçmek bizatihi bir anlam taşısalar bile, Camus için yeterli olamamakta ve insanın varoluşunu temellendirmesi olumlu ve yetkin insanlık ürünleri ortaya koyabilmesiyle olanaklı olmaktadır.
    - - Yunus Emre'ye göre yaşam önceden de belirtildiği üzere O'na layık olmayı hedefleyerek yaşanmalıdır.
      - Her bireyin ilahi aşk ile yanıp tutuşması önerilmektedir ve ilahi aşkın yakmaktan çok bir hayat amacı sağladığından bahsedilmektedir. Yunus Emre'ye göre yaşamın amacı söylenmesi gerekenleri söylemek ve yapılması gerekenlerin yapmaktır. Yani bir nebze de Kader'in getirdiği Kâza'ya destek çıkmaktır.
      - Yaşam diğer insanları höşgörü ve insan sevgisi ile donatmaktır. Yaşanırken yapılacaklar düşünülmeli ve ilahi bir teslimiyet ile yaşanmalıdır. Bu teslimiyet bireyleri yapılması gereken eylemleri yapmaya ve varlık amacını gerçekleştirmeye yöneltecektir.
      - "Benim burda kararım yok, bunda gitmeye geldim/ Bezirganım mataım çok, alana satmağa geldim/ Ben gelmedim dâvi için benim işim sevi için/ Aşkın yeri gönüllerdir, gönüller yapmaya geldim." Yunus Emre'nin yaşam amacı olarak nitelendirdiği gayeyi oldukça güzel özetlemektedir.
    - - İlahi temel kudret tarafından bağışlanan cana saygı duyularak yaşanmalı ve verilen yaşam amaca hizmet ederek yaşanmalıdır.
      - Allah'ın buyurduğu ve Resulünün uyguladığı yaşam biçimi örnek alınmalıdır ve bu yönde ilahi varoluşa yönelinmelidir.
      - Yaşamdaki her durum karşısında O'na benzemektir.
      - Dini öz benimenerek yaşanmalıdır.
  - - - Tasavvuf direkt olarak din temelli yaşam inancını kapsaması sebebiyle temelde dinidir ve şeriatı kemale erdirebilmek olarak açıklanabilir.
      - Tasavvufa göre din her alandadır: dünümüzde, bugünümüzde, yarınımızda ve hatta bizleri oluşturan kutsal kumaşın örgülerinde yer edinmektedir.
      - Allah en doğrusunu ve en güzelini insana göstermeye çalışır, insanın yapması gereken ise üzerine düşünüp Allah'In ve peygamberlerin vermek istedikleri mesajları anlayıp hayatlarına yerleştirmektir.
    - - A. Camus'nün bir dine ve bir
        Tanrı'ya bağlanmayı reddettiği görülüyor.
      - Değer yaratma, hem kişisel hem de sosyal değerlere olan bağlılığımızla sağlanır. Geleneksel olarak birçok insanın değer bağlamında bulunması gerektiğine inanıyordu, ancak Albert Camus dini bir korkaklık ve felsefi intihar eylemi olarak reddetti.
    - - Kendisini ilahın bildirilerini ve peygamberin öğretilerini anlatmak ile görevlendirmiştir. Bu göre ona bir hayat amacı sağlamıştır ve dinin iyiliği teşvik eden yönünde özellikle durmuştur.
      - Yunus Emre, kendisini Allah'ı ve Hz. Muhammed'İ aramak ile görevlendirmiştir. Şiirlerinde de dini öğeler ile içi içe olan Yunus Emre kendisinin dini olarak önemli bir kişilik olmadığının da farkındadır.
  - - - Camus'ün bir dine ve bir
        Tanrı'ya bağlanmayı reddettiği görülüyor. Camus aynı şekilde intihan da reddeder. Ona
        göre hayata gelinmiştir ve yaşanmalıdır. Ama intihar, Camus'ün ele aldığı başlıca temalardandır. Çünkü Ona göre intihar, yaşamın anlamının sorgulandığı temel sorudur. Yaşamın yaşamaya değip, değmediği sorusunun yanıtı gizlidir intihar fikrinde. Camus,
        "uyumsuz ve intihar" başlıklı yazısında şöyle söyler: "Gerçekten önemli olan bir tek felsefe sorunu vardır; intihar. Yaşamın yaşanmaya değip değmediğinde bir yargıya varmak,
        felsefenin temel sorusuna yanıt vermektir."
      - Camus için hayata anlam katan, gelinen bu dünyada yaşama isteği, azmi ve kararlılığıdır. İnsan saçmaya rağmen saçma ile yaşayarak bir
        anlamda ona başkaldırmaktır.
      - İntihar bireysel varlığımızı ortadan kaldırır ama saçmayı yok edemez. Hatta intihar, bireyin saçmaya yenilmesidir.
    - - Tasavvufa göre ölüm bir son değil aksine bir başlangıçtır ve bazı mümin/müslüman kişi için bir başarıdır. Dolayısı ile ecelin gelmesinden korkulmamalı ve yukarıdaki ilahi kudret hatırlanmalıdır.
      - Allah'ın takdiri dışarısında herhangi bir ölüm denemesi veya deneme başarısı kesinlikle günah olarak tanımlanmaktadır. Yani intihara karşı bir tutum izlenmektedir. İntihar Allah'ın sınavında kaçmak olarak tanımlanmaktadır ve korkaklık olarak da nitelendirilebilir.
    - - Yunus Emre'ye göre ölümden korkulmamalıdır. Onun bir ayrılma ama aynı zamanda bir kavuşma olduğunun farkına varılmalıdır. Tek ve yüce olan O'na geri dönme eylemidir, yani Yunus Emre'ye göre evine dönmektir.
      - Ölüm noktasında Allah'ın merhametine sığınılmalı ve güvenilmelidir.
      - Dünya'dan göçerken kalanlara selam olsun demeyi adet edinen Yunus Emre bu durumda kendisini tanıyanlara ve kendisine değer verenlere olan saygısıını göstermenin değerinden bahsetmektedir.
      - "Bu dünyadan gider olduk/ Kalanlara selam olsun/ Bizim için hayır dua/ Kılanlara selam olsun." Yunus Emre'nin ölüme karşı tutumuna ve insan sevgisine hoş bir örnek şiir kesitidir.
  - - - Direnç Allah'ın huzurunda kaldığı sürece ona sağlanabilecek veya sınav ile geri çekilebilecek ve test edilebiliecek bir durumdur. Bu durumdan ötürü Yunus Emre ne suskun kalabilmektedir ne de isyancı. O dünyaya konuşması ve anlatması için getirilmiştir.
      - Zamanı geldiğinde ilahi direncin kaynağı kesmesi ile kavuşacağı eceline karşı herhangi bir teredüttü bulunmamaktadır. Bu konuya Ölüm başlığında daha detaylı değinilecektir.
    - - Direnç Kâza ve Kader'in iznine ve Allah'ın bildirisine bağlıdır. Gereken zamanlarda Allah bireylere gerekli direnci verecektir. Direnç veren merhametli özelliğine zaten peygamberlerin göstermiş oldukları mucizelerde rastlanmıştır ve artık tevekkül içerisinde yaşamamak için herhangi bir sebep bulunmamaktadır.
      - Allah yanlış gördüğü durumlarda ceza da vermektedir ve bu dolayda Allah'a sitem etmekten ziyade bireyin kendi durumunu sorguya çekmesi gerekmektedir.
      - İnsan direnci ilahi bir güç tarafından sağlanmaktadır ve bu sebepten ötürü insanlar yaşadıkları zorlukları sorgu, ceza veya sınav olarak görerek de Allah'ın iradesine karşı çıkan Cüz-i İrade unsuru yüzünden düzeltilmesi gerektiğini kabullenmelidir. Tasavvufi inanç bu sebepten ötürü teslimiyetçi olarak nitelendirilebilir.
    - - "insanın birey olarak değeri,
        
        ortak bir kadere sahip olan bütün bir insanlığın bir parçası olduğunun farkına varılması
        
        ve aynı kaderi paylaşan insanların dayanışma gerekliliği."
  - - - Yunus Emre'ye göre sözleri söyletendir ve yalnızca O'nun sahipliğindedir. İstediğinde yaratır, istediğinde ise yarattığı ruhu geri alır. Dolayısı ile Yunus Emre ruhundan vazgeçmek konusunda geri duran bir kişilikte değildir.
      - Yunus ruhunu atarak göçer gider, son şiirlerinde dahi ruhunu sesine aktarır. Tabiri caizse akıp giden ruhu onun için yaklaşan sonun habercisi ve ondan kaynaklı olarak bir motive edicidir. Yok oluş onun için ruhun araştırdığı temel nokta değildir, ruh mutluluğu ve ruhlar arası bağlantıyı arar.
      - İş bu söze Hak tanıktır/ Bu can gövdeye konuktur/ Bir gün ola çıka gide/ Kafesten kuş uçmuş gibi. Yunus Emre'nin ruh tanımını can olarak niteleyerek canının bedenine bağlılığının bulunmadığından bahseder.
    - - Tasavvufa göre ruh kavramı İslami ruh ile eşdeğerdir ve Allah'ın huzurundadır. Allah'tan gelmiştir ve ölüm ile geri dönecektir. Üzerine düşünüldüğünde ruh interdisipliner olarak tiroitte bulunmaktadır adeta. Allah'ın yasakladığı herhangi bir durum ile bağlanması durumunda zarara girer. Ancak temel fark İslam'da Allah'ın hoşgörü politikasının anında infaz biçimine karşı çıkmasıdır.
      - Kimine göre ise ruh Cüz-i İrade'nin kendisidir. İnsan iradesi onun ruhu olarak var olur ve sonrasında ise ahirete göçer. Yani insan ruhu konar göçerdir.
  - - - Yunus Emre ölüm sonrasını bir kavuşma olarak gördüğünden kaynaklı olarak ölüm sonrası hakkında herhangi bir şüphesi yoktur.
      - Yunus Emre şiirlerinden "Bana Seni Lazım, Seni" şiirinde ahirete ve cennete değer vermediğinden bahseder. Ona göre asıl önemli olan Allah'a yakınlaşmaktır ve cennetin ona sunacaklarının tümünü O'na yaklaşmak için feda etmeye hazırdır. Kendisinin cenneti reddeden bu görüşü bazı bireyler tarafından İslam karşıtı ve isyancı olarak nitelendirilmiştir.
    - - Tasavvufa göre ölümün sonrası ahiret hayatıdır vec geçici dünya hayatının bitişidir. Sonuç olarak, adeta Allah'ın insan üretim sistemindeki sınavı geçmş veya geçememiş olursunuz. Dünya hayatında önemli olanda adeta LGS ve YKS havasında sınava hazırlıktır.
      - Ölüm sonrasının ilahi bir kudrete daha da yakın olmanın getireceği rahatlığı da kapsaması sebebiyle ahiret hayatı tasavvuf ile yaşayan bir birey için üstü bulunmaz nimettir.
    - - Camus tarafından ölümden sonrası ise kapalı bir kapı olarak görüldüğü için bir dine bağlanmak reddedilir ve sıçrama yaparak, saçmayı aşkın bir alan ile aşmaya kalkışanların tutumu felsefece intihar adıyla adlandırılır.
  - - - Camus'ye göre Tanrı, insana
        ölümden başka bir kader sunmamış ve. insanı bu dünyada eli kolu bağlı bir şekilde bırakmıştır. Böyle bir Tann saçmadır.
    - - Yunus Emre'ye göre dünyanın anlamı hoşgörü ve insan sevgisi ile dolu bir hayat yaşayarak söylenmesi gerekenlerin söylenmesidir. Her an tasavvufun ve Allah'ın yolundan gidilmesidir. O'nun istediği ve ol dediği gibi olunmasıdır. Müslüman olunmasıdır ve herkese İslam'ın hümanist politikalarının aktarılmasıdır. İnsanların huzur ve kardeşlik içerisinde yaşamasıdır. Kibirden ve öfkeden sıyrılınması, hasetten uzak durulması, aklın her daim kullanılması, sabır ve cömertlik ile yaşanırken dervişliğin temel alınmasıdır.
    - - Dünya sınavlarla dolu bir hazırlık protokolüdür ve Allah'ın sınamasının geçilmesi ile hakketme söz konusu olarrak nitelendirilebilir.
      - Dünyada geçirilen her an O'nun gibi olmaya çalışmak olmalıdır temel amaç. O asla yanlış değildir.
      - Dünya bir kervandır, geçer gider. Asıl anlam ahiret hayatıdır.
  - - - "Tanrı'nın olmadığı, dünyanın ve hayatın saçma olduğu düşüncesinden hareketle bir
        saçma ahlâkı ve bu saçma dünya görüşü ve saçma ahlâkından da bir başkaldırı ahlâkı çıkarmaya çalışan bir sanatçı filozoftur"
        Gündoğan, Ali Osman, "Saçmadan Başkaldırı Ahlâkına", Akademik Araştırmalar, y.l, s.3. Kış 1996, sf
    - - Yunus Emre Tanrı'ya olan bağlılığımızın bizleri özgür kıldığına inanmaktadır. Çünkü Yunus Emre'ye göre Tanrı bizleri saçmadan uzaklaştırır ve bize bir yaşam amacı sunar. Geldiğimiz ve gideceğimiz yeri bilmemizi ve bu bilinmezliğin karanlığında bir ışık olan Tanrı'ya inancımızın bizleri hayatta tutabileceğinden bahsetmektedir.
        
        Belki de başka bir bakış açısı ile analiz edilecek olursa Ursula K. Le Guin'in "Mülksüzler"inde belirtilen özgürlük kavramı herhangi bir üst otorite tarafından fiziksel ve zihinsel acı aracılığı ile elden alınabilen ve baskılanması oldukça basit bir yapı olduğundan bahsedilmektedir. Bu yapının Tanrı'sı olarak nitelendirebileceğimiz karakter Odo'dur. Yunus Emre ile kıyaslandığında Yunus Emre'nin tanrısına bütün özgürlüğünü borçlu olması ve özgürlüğünden onun adına feragat ederek özgür olduğuna yönelik inancı tasavvufi kişiliğini özgürlük açısında ortaya koymaktadır.