periodiek systeem van de elementen (PSE)
Hierbij worden de elementen niet gerangschikt volgens stijgende atoommassa, maar volgens stijgend atoomnummer, maar dit geeft een gelijkaardige tabel:
Horizontaal krijgen de elementen een stijgend atoomnummer.
Verticaal worden de elementen in groepen verdeeld die dezelfde fysische en chemische eigenschappen vertonen.
De perioden in het PSE (horizontale rijen)
in het PSE worden perioden genoemd. Elke periode draagt een cijfer (1, 2, 3,...) dat staat voor het aantal schillen die het element heeft:
Periode 1: Elementen met 1 schil (K-schil) - H, He
Periode 2: Elementen met 2 schillen (K, en L-schil) - Li, Be, B, C, N, O, F
Periode 3: Elementen met 3 schillen (K, L en M-schil) - Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar
De groepen in het PSE (verticale kolommen)
De verticale kolommen in het PSE worden groepen genoemd. Elke groep draagt een Romeins cijfer, gevolgd door een a (hoofdgroepen) of een b (nevengroepen).
De groepsnummers uit de hoofdgroepen geven weer hoeveel valentie-elektronen een element heeft:
Groep Ia: Elementen met 1 valentie-elektron (H, Li, Na)
Groep IIa: Elementen met 2 valentie-elektronen (Be, Mg)
Groep IIIa: Elementen met 3 valentie-elektronen (B, Al)
Groep VIIIa: Elementen met 8 valentie-elektronen (He, Ne, Ar)
click to edit
We weten dat elementen uit dezelfde groep gelijkaardige fysische en chemische eigenschappen vertonen. Zo zullen bijvoorbeeld elementen uit de eerste groep die reageren met O2 een gelijkaardige samenstelling vertonen:
4Li + O2 --> 2Li2O
4Na + O2 --> 2Na2O
Namen groepen
click to edit
Groep Ia: alkalimetalen
Groep IIa: aardalkalimetalen
Groep IIIa: aardmetalen
Groep IVa: koolstofgroep
Groep Va: stikstofgroep
Groep VIa: zuurstofgroep
Groep VIIa: halogenen
Groep VIIIa/0: edelgassen
Metalen, niet-metalen en edelgassen
Edelgassen
staan uiterst rechts in het PSE
Eigenschappen
Edelgassen zijn bij kamertemperatuur gasvormig en reageren niet met andere stoffen. Ze bestaan steeds uit losse atomen en zijn dus mono-atomisch.
voorbeelden
Helium in een ballon, Neon in neonverlichting en Argon in gloeilampvulling.
Metalen
De metalen staan links in het PSE en hebben weinig valentie-elektronen. De metalen willen deze valentie-elektronen afstaan om de stabiele edelgasconfiguratie te bekomen.
Eigenschappen: Metalen zijn bij kamertemperatuur vaste stoffen
Voorbeelden
Aluminium voor het maken van fietsen, Ijzer in magneten en Kwik in thermometers.
Niet-metalen
De niet-metalen staan rechts in het PSE en hebben meer valentie-elektronen dan de metalen. De niet-metalen willen elektronen ontvangen om de stabiele edelgasconfiguratie te bekomen
Negatief geladen
positief geladen
perfect geladen
Niet-metalen zijn bij kamertemperatuur gasvormig, vloeibaar of vast. Ze zijn en slechte geleider van elektriciteit en warmte. Niet-metalen zijn weinig vervormbaar en hebben geen metaalglans.