โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis)
ประวัติ
ผู้ป่วยหญิง อายุ 28 ปี ไม่มีโรคประจำตัว อาชีพรับซักรีดผ้า
ปัญหาของผู้ป่วย
มีปื้นหนาแดง คัน และมีขุยสีขาวหนาบนปื้น และเป็นสะเก็ดแข็ง บริเวณข้อศอก และเล็บมือขรุขระ
สาเหตุ
ผู้ป่วยมีอาชีพรับซักรีดเสื้อผ้ามีการสัมผัสสารเคมีผงซักฟอกเเละสิ่งสกปรกจากเสื้อผ้าที่รับมาซักเป็นประจำ ซึ่งเป็นปัจจัยกระตุ้นจากภายนอก ได้แก่ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา เชื้อไวรัสเอชไอวี และอาจเกิดจากการเสียดสี กด แกะเกา บริเวณผิวหนังอาจกระตุ้นให้ผื่นเกิดขึ้นและลุกลาม
การรักษา
โรคสะเก็ดเงินที่ไม่รุนแรง รักษาโดยแสงแดดธรรมชาติ หรือการฉายแสงอัลตราไวโอเลต (UV radiation)
ใช้ยาทาประเภทคอร์ติโคสเตียรอยด์ เช่น Betamethasone,Triamcinoloneทาเฉพาะรอยโรค วันละ 2 ครั้ง เมื่อผื่นยุบก็หยุดยาได้
ยาแอนทราซิน (Anthralin) ช่วยลดการแบ่งตัวของเซลล์ ทําให้รอยโรคที่เป็นปื้นหนาลดลงซึ่งมี ประสิทธิภาพในการรักษาโรคสะเก็ดเงิน ใช้ทาในระยะสั้น 10-30 นาทีแล้วล้างออก ควรเริ่มด้วย ความเข้มข้นต่ำๆ เช่น 0.1% แล้วค่อยๆเพิ่มความเข้มข้นขึ้นไป 3-5 วัน เป็น 0.25% จนถึง 1%ตามลําดับ ยานี้ห้ามใช้กับใบหน้าและผิวอ่อน
การใช้ยารับประทาน และยาฉีด เช่น และยาเมทโทรเทรกเซท (Methotrexate) เป็น antimetabolite จะได้ผลดี ช่วยในการหยุดการกระตุ้นทีเซลล์ ซึ่งทีเซลล์เป็นตัวกระตุ้นให้มีการ เติบโตของเซลล์ผิวหนังเร็วกว่าปกติ แต่ต้องระวังอาการแทรกซ้อนของยา ซึ่งมีพิษต่อไต ตับ และ การสร้างเม็ดเลือด
การพยาบาล
การล้างมือก่อนและหลังสัมผัสผู้ป่วย เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ให้ข้อมูลการรักษาต่อเนื่องตามแผนการรักษา
แนะนําผู้ป่วยให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมี เช่น ผงซักฟอก หลีกเลี่ยงการได้รับบาดเจ็บ และไม่ให้สัตว์
เลี้ยงขีดข่วน
ปลอบใจ ให้กําลังใจ ถ้าผู้ป่วยวิตกกังวลเนื่องจากโรคเเละการสูญเสียภาพลักษณ์
การดูแลรักษาหนังศีรษะ
1.การหมักศีรษะด้วยน้ำมันมะกอก ชโลมให้ทั่วศีรษะเพื่อให้น้ำมันมะกอกซึมเข้าถึงศีรษะ ใช้หมวกพลาสติกคลุมปิดไว้ เป็นการอบให้สะเก็ดนิ่มง่ายต่อการหลุดออก หมักก่อนนอนทิ้งไว้ทั้งคืนและสระผมในตอนเช้า
2.การสระผม สระผมตอนเช้าทุกวันด้วน Tar-shampoo หรือ D-shampoo ขณะสระผมให้ขยี้และนวดศีรษะเบาๆ ห้ามเกา เพราะจะทำให้เกิดแผลและเกิดการอักเสบ ทิ้งไว้ 2-3 นาทีแล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด เช็ดผมให้แห้งแล้วหวีผมด้วยหวีซี่ถี่ๆ หรือหวีเอาสะเก็ดที่หลุดออก ควรสระผมทุกวัน จนกว่าศีรษะจะสะอาดปราศจากสะเก็ดหรือขุย
3.การนวดศีรษะหลังการสระผม ให้นวดด้วย TA Lotion TA-milk โดยแบ่งผมให้เป็นส่วนๆ เป็นช่องประมาณ 1 ซม. หยดน้ำยาลงบนผ้าก๊อส และนวดบนหนังศีรษะให้ทั่ว
4.ควรแนะนำผู้ป่วยให้ตัดผมสั้นเพื่อสะดวกในการดูแล รักษาความสะอาด และการใช้ยาไม่ควรย้อมผม ดัดผม เพราะอาจทำให้เกิดการแพ้และมีแผลบนหนังศีรษะได้
การดูเเลรักษาเล็บ
เล็บของผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินจะหนาตัว นูน ขรุขระ จะใช้ยาทาขนาดสูงหรือยาละลายขุย เช่น 5%,10% SA ointment ทาวันละ 2 ครั้ง หรือทำ Occlusion ก่อนนอน บนการทายาบนเล็บ แล้วพันปิดทับด้วยพลาสติกแผ่นบาง ปิดพลาสเตอร์ให้แน่นสนิทกับปลายนิ้วเพื่อให้การดูดซึมของยาดีขึ้น และควรดูแลตัดเล็บผู้ป่วยให้สั้นป้องกันการเกาเวลาคันเพราะการเกาเป็นการกระตุ้นให้ผื่นเห่อขึ้น
สถานการณ์
1.ผู้ป่วยหญิง อายุ 28 ปี ไม่มีโรคประจำตัว อาชีพรับซักรีดผ้า มีปื้นหนาแดง คัน และมีขุยสีขาวหนาบนปื้น และเป็นสะเก็ดแข็ง บริเวณข้อศอก และเล็บมือขรุขระ
เเนะนำให้หลีกเลี่ยงการอาบน้ำอุ่นและใช้สบู่ที่อ่อนโยนต่อผิว
เเนะนำให้หลีกเลี่ยงอารมณ์เครียดและสิ่งกระตุ้น
เเนะนำให้ดูแลผิวหนังไม่ให้บาดเจ็บ รับประทานอาหารมีประโยชน์ 5 หมู่
เเนะนำให้หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่
แนะนำญาติ ให้เข้าใจเกี่ยวกับโรค สามารถใช้ชีวิตร่วมกับผู้ป่วยได้
การดูเเลรักษาด้านโภชนาการเเละการพักผ่อนม
1.ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายให้เพียงพอ
2.ดูแลให้ได้รับสารน้ำและอาหารให้เพียงพอ และบันทึกจำนวนน้ำเข้า และออกจากร่างกาย โดยให้อาหารอ่อนกับผู้สูงอายุ ให้อาหารจืดกับผู้ป่วยที่มีอาการบวมและโรคหัวใจแทรกซ้อน และให้อาหารโปรตีนและแคลอรี่สูง
3.ดูแลเช็ดตัวลดไข้เมื่อมีไข้ ให้ระวังในผู้ป่วยโรคผิวหนัง
4.ทำความสะอาดในช่องปากและฟันบ่อยๆ
5.ในระยะที่มีอาการบวมที่ขา ให้นอนยกขาสูง ห้ามผู้ป่วยนั่งห้อยขา
6.ดูแลเปลี่ยนเสื้อผ้า เครื่องนอนให้สะอาดอยู่เสมอ
ใช้ปิโตรเลียมเจล/ครีม/โลชั่น วันละ 2-3 ครั้ง
ให้กำลังใจผู้ป่วยว่าไม่สามารถรักษาหายขาดได้แต่ทำให้โรคสงบได้