Triết học: là hệ thống các quan điểm lý luận chung nhất về
TG và vị trí của con người trong TG đó.

Triết học có vai trò là TG quan, pp luận chung cho mọi hoạt động thực tiễn và hoạt động nhận thức của con người.

TG quan: Là toàn bộ những quan điểm và niềm tin định
hướng hoạt động của con người trong cuộc sống.

TG quan duy tâm: Khẳng định ý thức là cái có trước và là cái sản sinh ra giới tự nhiên.

TG quan duy vật: Khẳng định: Vật chất có trước, ý thức có sau. TG vật chất tồn tại khách quan độc lập với ý thức con người.

PPL là học thuyết về pp nhận thức khoa học và cải tạo TG (bao gồm hệ thống các quan điểm chỉ đạo việc tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận dụng các pp cụ thể).

Pp luận biện chứng: Xem xét sự vật, hiện tượng trong sự ràng buộc lẫn nhau giữa chúng, trong sự vận động và phát triển không ngừng

Pp luận siêu hình: Xem xét sự vật, hiện tượng một cách phiến diện, chỉ thấy chúng tồn tại trong trạng thái cô lập, ko vận động, ko phát triển, áp dụng một cách máy móc đặc tính của sự vật này vào sự vật khác.

Vận động là mọi sự biến đổi (biến hóa) nói chung của các sự vật và hiện tượng trong giới tự nhiên và đời sống xã hội.

Vận động là thuộc tính vốn có, là phương thức tồn tại của các sự vật và hiện tượng.

Phát triển chỉ khái quát những vận
động theo chiều hướng tiến lên:

• Từ thấp đến cao
• Từ đơn giản đến phức tạp
• Kém hoàn thiện đến hoàn thiện
• Cái mới ra đời thay thế cái cũ
• Tiến bộ thay thế lạc hậu

KN mâu thuẫn: là một chỉnh thể trong đó hai mặt đối lập vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau.

Đó là những khuynh hướng, tính chất, đặc điểm… mà trong
quá trình vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng, chúng phát triển theo những chiều hướng trái ngược nhau

Trong mỗi mâu thuẫn, hai mặt đối lập liên hệ gắn bó với nhau, làm tiền đề tồn tại cho nhau. Triết học gọi đó là sự thống nhất giữa các mặt đối lập.

Trong mỗi mâu thuẫn, các mặt đối lập cùng tồn tại bên nhau, vận động và phát triển theo những chiều hướng trái ngược nhau, nên chúng luôn luôn tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau. Triết học gọi đó là sự
đấu tranh giữa các mặt đối lập

Khái niệm chất dùng để chỉ những thuộc tính cơ bản, vốn có của sự vật và hiện tượng, tiêu biểu cho sự vật và hiện tượng đó, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng.

Khái niệm lượng dùng để chỉ những thuộc tính vốn có của sự vật và hiện tượng biểu thị trình độ phát triển (cao, thấp), quy mô (lớn, nhỏ), tốc độ vận động (nhanh, chậm), số lượng (ít, nhiều)…của sự vật và hiện tượng.

Độ: giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng chưa làm thay đổi về chất của sự vật và hiện tượng được gọi là độ.

Nút: điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lượng làm thay đổi chất của sự vật và hiện tượng được gọi là điểm nút

Mỗi sự vật và hiện tượng đều có chất đặc trưng và lượng đặc trưng phù hợp với nó. Vì vậy, khi một chất mới ra đời lại bao hàm một lượng mới để tạo thành thống nhất mới
giữa chất và lượng

Là sự phủ định được diễn ra do sự can thiệp, sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xóa bỏ sự tồn tại và phát triển của sự vật.

Là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật và hiện tượng cũ để phát triển sự vật và hiện tượng mới.

Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng là vận động phát triển đi lên, cái mới ra đời, kế thừa và thay thế cái cũ nhưng ở trình độ ngày càng cao hơn, hoàn thiện
hơn