อวัยวะรับความรู้สึกทั่วไปและอวัยวะรับสัมผัสพิเศษ

ระบบประสาทสัมผัส

การรับรู้ทางประสาทสัมผัส

ชนิดของการรับรู้ทางประสาทสัมผัส

ลักษณะของสิ่งกระตุ้น

คุณสมบัติทั่วไปของตัวรับความรู้สึก

การแบ่งชนิดของตัวรับความรู้สึก

ระบบประสาทรับความรู้สึกทางกาย

องค์ประกอบของการรับความรู้สึกพิเศษ

การมองเห็น

การได้ยิน

การทรงตัว

หูชั้นในที่ช่วยในการทรงตัว

การรับรส

การได้กลิ่น

General features of Sensory systems

Somatosensory systems and pain

Special sensory system

Topographic organization

Receptors: Types, Receptors field, Coding, Adaptation

Pathways

Touch, Proprioceptive sensation

Thermal sensation, Pain sensation

Vision

Audition and Balancing

Taste

Olfaction

Transduction: แปลสัญญาณ

Transmission: ส่งสัญญาณ

Modulation: แปลงสัญญาณ

Perception: การรับรู้

Superficial sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบพื้นผิว

Deep sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบลึก

Visceral sensations ประสาทสัมผัสการรับรู้ที่เกี่ยวของกับช่องท้อง

Special senses ประสาทสัมผัสการรับรู้

Modality : ประเภท

Intensity : ความแรง

Duration : ระยะเวลา

Location : ตำแหน่ง

Location : ปริมาณของสิ่งเร้าหรือแรงกระตุ้นที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดความรู้สึก

Adaptation :การปรับตัวของตัวรับความรู้สึก

Receptive fields : ตัวรับหนึ่งๆจะตอบสนองต่อแรง
ที่กระทำบนพื้นผิว

Two-point discrimination threshold :ระยะห่างของจุดกระตุ้นที่น้อยที่สุด

แบ่งตามรูปร่างทางจุลกายวิภาคศาสตร์

แบ่งตามตำแหน่งตัวรับหรือตามหน้าที่

แบ่งตามชนิดของตัวกระตุ้น

Encapsulated nerve endings

Sensory cells

Free nerve endings

Peripheral cells

Exteroceptor : สิ่งเร้าอยู่ภายนอก

Visceroceptor:สิ่งเร้าอยู่มาจากอวัยวะภายใน

Telereceptor : สิ่งเร้าอยู่ห่างจากตัวรับ

Proprioceptor : ตำแหน่งของร่างกาย ความรู้สึกในขณะที่มีการเคลื่อนไหว

Mechanoreceptor : พลังงานกล

Thermoreceptor : อุณหภูมิ

Chemoreceptor : เคมี

Photoreceptor : แสง

Nociceptor : ตัวรับสิ่งกระตุ้นที่อาจเป็นอันตราย

Primary sensory cortex

ทำหน้าที่ในการรับความรู้สึกจากผิวหนัง, กล้ามเนื้อ, และข้อต่อ

Spinothalamic tracts

•Anterior spinothalamic tract: สัมผัสแบบหยาบ(Crude touch)

•Lateral spinothalamic tractความเจ็บปวดและอุณหภูมิ(Pain and Temperature)

Nerve fibers and Pain

Fast pain (เจ็บ) หรือ First pain เหนี่ยวนำบน A-delta fiber บอกตำแหน่งได้

Slow pain (ปวด) หรือ Second painเกิดช้าๆอยู่นาน บอกตำแหน่งแน่นอนไม่ได้

Sites of Pain origin

Somatic pain เป็นอาการปวดที่มาจากผิวหนัง,กระดูก,กล้ามเนื้อ,เอ็นข้อต่อ เป็นต้น

Visceral pain เป็นอาการปวดที่มาจากอวัยวะภายใน

Neuropathic pain เป็นอาการปวดที่มาจากโรคปลายประสาทเสื่อม

ตัวรับความรู้สึก (Sensory receptor) และเซลล์รับความรู้สึกตัวที่ 1 หรือ First order neuron

เส้นประสาทสมอง (Cranial nerve)

เซลล์ประสาทที่ 2 และ 3 (Second/Third order neurons)

เปลือกสมองรับความรู้สึกส่วนปฐมภูมิ (Primary sensory cortex)

แสง

Cornea(กระจกตา)

Pupil(รูมานตา)

Lens(เลนส์ตา)

Retina(ฉากรับภาพ)

ภาพจริงหัวกลับ ขนาดเล็กกว่าวัตถุ

Sound(Air pressure waves)

Hair cells(Receptors)

Auditory nerve(Primary afferents)

Cochlear nucleus
(Brainstem/Spinal cord nuclei)

Medial geniculate body(Thalamus)

Primary auditory cortex

การควบคุมรักษาสมดุลการทรงตัว และเคลื่อนไหว ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ ดังนี้

Vestibular apparatus (หู)

Eyes ( ตา )

Posterior column of spinal ( ไขสันหลัง )

Cerebellum (สมองซีรีเบลลัม)

หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวแบบหมุน ความเร่งเชิงมุม

หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหว ตามแนว XY หรือ Semicircular canals ความเร่งเชิงเส้น

ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับรส Insular cortex

ทำหน้าที่ในการแสดงความรู้สึกเมื่อมีการรับรส คือ Limbic system

Olfactory receptors คือฐานรับกลิ่นที่มีลักษณะเป็นเนื้อผิว เรียกว่า Olfactory epithelium ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชนิด

Olfactory receptor cells

Supporting epithelial (sustentacular) cells

Supporting epithelial (sustentacular) cells