อวัยวะรับความรู้สึกทั่วไปและอวัยวะรับสัมผัสพิเศษ
ระบบประสาทสัมผัส
การรับรู้ทางประสาทสัมผัส
ชนิดของการรับรู้ทางประสาทสัมผัส
ลักษณะของสิ่งกระตุ้น
คุณสมบัติทั่วไปของตัวรับความรู้สึก
การแบ่งชนิดของตัวรับความรู้สึก
ระบบประสาทรับความรู้สึกทางกาย
องค์ประกอบของการรับความรู้สึกพิเศษ
การมองเห็น
การได้ยิน
การทรงตัว
หูชั้นในที่ช่วยในการทรงตัว
การรับรส
การได้กลิ่น
General features of Sensory systems
Somatosensory systems and pain
Special sensory system
Topographic organization
Receptors: Types, Receptors field, Coding, Adaptation
Pathways
Touch, Proprioceptive sensation
Thermal sensation, Pain sensation
Vision
Audition and Balancing
Taste
Olfaction
Transduction: แปลสัญญาณ
Transmission: ส่งสัญญาณ
Modulation: แปลงสัญญาณ
Perception: การรับรู้
Superficial sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบพื้นผิว
Deep sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบลึก
Visceral sensations ประสาทสัมผัสการรับรู้ที่เกี่ยวของกับช่องท้อง
Special senses ประสาทสัมผัสการรับรู้
Modality : ประเภท
Intensity : ความแรง
Duration : ระยะเวลา
Location : ตำแหน่ง
Location : ปริมาณของสิ่งเร้าหรือแรงกระตุ้นที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดความรู้สึก
Adaptation :การปรับตัวของตัวรับความรู้สึก
Receptive fields : ตัวรับหนึ่งๆจะตอบสนองต่อแรง
ที่กระทำบนพื้นผิว
Two-point discrimination threshold :ระยะห่างของจุดกระตุ้นที่น้อยที่สุด
แบ่งตามรูปร่างทางจุลกายวิภาคศาสตร์
แบ่งตามตำแหน่งตัวรับหรือตามหน้าที่
แบ่งตามชนิดของตัวกระตุ้น
Encapsulated nerve endings
Sensory cells
Free nerve endings
Peripheral cells
Exteroceptor : สิ่งเร้าอยู่ภายนอก
Visceroceptor:สิ่งเร้าอยู่มาจากอวัยวะภายใน
Telereceptor : สิ่งเร้าอยู่ห่างจากตัวรับ
Proprioceptor : ตำแหน่งของร่างกาย ความรู้สึกในขณะที่มีการเคลื่อนไหว
Mechanoreceptor : พลังงานกล
Thermoreceptor : อุณหภูมิ
Chemoreceptor : เคมี
Photoreceptor : แสง
Nociceptor : ตัวรับสิ่งกระตุ้นที่อาจเป็นอันตราย
Primary sensory cortex
ทำหน้าที่ในการรับความรู้สึกจากผิวหนัง, กล้ามเนื้อ, และข้อต่อ
Spinothalamic tracts
•Anterior spinothalamic tract: สัมผัสแบบหยาบ(Crude touch)
•Lateral spinothalamic tractความเจ็บปวดและอุณหภูมิ(Pain and Temperature)
Nerve fibers and Pain
Fast pain (เจ็บ) หรือ First pain เหนี่ยวนำบน A-delta fiber บอกตำแหน่งได้
Slow pain (ปวด) หรือ Second painเกิดช้าๆอยู่นาน บอกตำแหน่งแน่นอนไม่ได้
Sites of Pain origin
Somatic pain เป็นอาการปวดที่มาจากผิวหนัง,กระดูก,กล้ามเนื้อ,เอ็นข้อต่อ เป็นต้น
Visceral pain เป็นอาการปวดที่มาจากอวัยวะภายใน
Neuropathic pain เป็นอาการปวดที่มาจากโรคปลายประสาทเสื่อม
ตัวรับความรู้สึก (Sensory receptor) และเซลล์รับความรู้สึกตัวที่ 1 หรือ First order neuron
เส้นประสาทสมอง (Cranial nerve)
เซลล์ประสาทที่ 2 และ 3 (Second/Third order neurons)
เปลือกสมองรับความรู้สึกส่วนปฐมภูมิ (Primary sensory cortex)
แสง
Cornea(กระจกตา)
Pupil(รูมานตา)
Lens(เลนส์ตา)
Retina(ฉากรับภาพ)
ภาพจริงหัวกลับ ขนาดเล็กกว่าวัตถุ
Sound(Air pressure waves)
Hair cells(Receptors)
Auditory nerve(Primary afferents)
Cochlear nucleus
(Brainstem/Spinal cord nuclei)
Medial geniculate body(Thalamus)
Primary auditory cortex
การควบคุมรักษาสมดุลการทรงตัว และเคลื่อนไหว ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ ดังนี้
Vestibular apparatus (หู)
Eyes ( ตา )
Posterior column of spinal ( ไขสันหลัง )
Cerebellum (สมองซีรีเบลลัม)
หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวแบบหมุน ความเร่งเชิงมุม
หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหว ตามแนว XY หรือ Semicircular canals ความเร่งเชิงเส้น
ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับรส Insular cortex
ทำหน้าที่ในการแสดงความรู้สึกเมื่อมีการรับรส คือ Limbic system
Olfactory receptors คือฐานรับกลิ่นที่มีลักษณะเป็นเนื้อผิว เรียกว่า Olfactory epithelium ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชนิด
Olfactory receptor cells
Supporting epithelial (sustentacular) cells
Supporting epithelial (sustentacular) cells