Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Sensory and Special Senses - Coggle Diagram
Sensory and Special Senses
2.การมองเห็น (Vision)
ดวงตามนุษย์เปรียบเสมือนกล้องถ่ายภาพเนื่องจากมีส่วนประกอบและลักษณะการทำงานที่คล้ายกัน
แสง >กระจกตา>รูม่านตา>เลนส์ตา>ฉากรับภาพ>ภาพจริงหัวกลับขนาดเล็กกว่าวัตถุ
-Visual association cortex แปลความหมายจากภาพ ที่มองเห็นว่าคืออะไรมีรูปร่างลักษณะอย่างไร
-Primary visual cortex ทำหน้าที่รับภาพที่มองเห็นเป็นภาพจริงหัวตั้ง
-การทำงานของตา
Retina เป็นส่วนของเซลล์รับแสง
Fovea เป็นจุดเล็กๆบนเรตินาซึ่งเป็นจุดที่มองเห็นชัดที่สุด
Rods(เซลล์รับแสง)และCones(เซลล์รับสี)แบ่งระดับการมองเห็นเป็น3ระดับคือ
1.scotopic Vision เป็นช่วงที่Rods ทำงานเพียงอย่างเดียว
2.Mesopic Vision เป็นช่วงที่RodsและConesทำงานร่วมกัน
3.Photopic Vision เป็นช่วงที่Conesทำงานเพียงอย่างเดียว
1.กลไกลการทำงานของความรู้สึกทั่วไป
•ระบบประสาทสัมผัส (Sensory system)
-General features of Sensory systems: การรับรู้ความรู้สึกทั่วไป
-Somatosensory systems and pain: เกี่ยวข้องกับการ สัมผัสอุณหภูมิ
-Special sensory system: การรับรู้ความรู้สึกพิเศษ
•การรับรู้ทางประสาทสัมผัส(Sensory perception)
-Transduction:แปลสัญญาณ > Transmission:ส่งสัญญาณ > Modulation:แปลงสัญญาณ > Perception:การรับรู้
•ชนิดของการรับรู้ทางประสาทสัมผัส(Type of sensation)
-Superficial sensation:ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบพื้นผิว(รับรู้ผ่านทางผิวหนัง)
-Deep sensation:ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบลึก(รับรู้ผ่านทางกล้ามเนื้อและข้อต่อ)
-Visceral sensations:ประสาทการรับรู้ที่เกี่ยวข้องกับช่องท้อง
-Special senses:ประสาทสัมผัสการรับรู้
•คุณสมบัติทั่วไปของตัวรับความรู้สึก
-Threshold : ปริมาณของสิ่งเร้าหรือแรงกระตุ้นที่น้อยที่สุด
-Adaptation : การปรับตัวของตัวรับความรู้สึก
-Receptive fields
-Two-point discrimination threshold
•การแบ่งชนิดของตัวรับความรู้สึก
1 แบ่งตามรูปร่างทางจุลกายวิภาคศาสตร์
•Free nerve endings (ปลายเปลือย)
•Encapsulated nerve endings (ปลายเป็นกระเปาะแคปซูล)
•Sensory cells (เซลล์เฉพาะ)
•Peripheral cells (เซลล์ประสาทส่วนปลาย)
2 แบ่งตามตำแหน่งตัวรับหรือตามหน้าที่
• Exteroceptor : สิ่งเร้าอยู่ภายนอก เช่น ความร้อน\เย็น สัมผัสเจ็บปวด
• Visceroceptor :สิ่งเร้ามาจากอวัยวะภายใน
• Telereceptor : สิ่งเร้าอยู่ห่างจากตัวรับ ได้แก่ กลิ่น แสง เสียง
• Proprioceptor : ตำแหน่งของร่างกาย ความรู้สึกในขณะที่มีการเคลื่อนไหว(กล้ามเนื้อ เอ็น ข้อต่อ)
3 แบ่งตามชนิดของตัวกระตุ้น
• Mechanoreceptor : พลังงานกล
•Thermoreceptor : อุณหภูมิ
•Chemoreceptors : เคมี
•Photoreceptors : แสง
•Nociceptor : ตัวรับสิ่งกระตุ้นที่อาจเป็นอันตราย (ความเจ็บปวด)
• ระบบประสาทรับความรู้สึกทางกาย (Somatosensory system)
-Posterior(Dorsal)columns:การสัมผัสแบบละเอียด
-Spinocerebellar tracts:การสัมผัสจากกล้ามเนื้อ กระดูก ข้อต่อ
-Spinothalamic tracts:การสัมผัสความเจ็บปวดและอุณหภูมิ
-Brodmann area 3,1,2:การรับรู้ความรู้สึกจากผิวหนัง กล้ามเนื้อ ข้อต่อ
•การประเมินระบบประสาทรับความรู้สึก(Sensory examination)
3.การได้ยิน(Hearing)
หูมีรูปร่างคล้ายใบพัดมีขนาดใหญ่มากตั้งอยู่ขนาบสองข้างของใบหน้าทำหน้าที่หลักในการได้ยินและเกี่ยวข้องกับการทรงตัว
1.หูชั้นนอก ใบหู>ช่องหู>แก้วหูหรือเยื่อแก้วหู
2.หูชั้นกลาง ท่อยูสเตเชียน>กระดูกค้อน>กระดูกทั่ง>กระดูกโกลน
3.หูชั้นใน คอเคลีย>ช่องเซมิเซอร์คิวลาร์
4.เซลล์ขน เป็นตัวรับกระตุ้นของเสียง โดนเซลล์ขนที่ฐานคอเคลียทำหน้าที่รับเสียงสูงและปลายท่อทำน้าที่รับเสียงทุ้ม
5.แลบบิรินท์ อวัยวะรับการทรงตัว
6.หินปูน เกาะอยู่ระหว่างคอเคลียกับประสาทการทรงตัวเพื่อช่วยในการเคลื่อนไหวศรีษะตามแรงโน้มถ่วงของโลก
4.การทรงตัว(Balnce)
การรักษาสมดุลการทรงตัวและการเคลื่อนไหวขึ้นอยู่กับองค์ประกอบดังนี้
1.Vestibular apparatus(หู)
2.Eyes(ตา)
3.Posterior column of spinal cord(ไขสันหลัง)
4.Cerebellum (สมองซีรีเบลล์มี)
หูชั้นในที่ช่วยในการทรงตัว
ทำหน้าที่ควบคุมการทรงตัวหากมีการเคลื่อนไหวของศรีษะกระทันหัน
1.หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวแบบหมุน(ความเร่งเชิงมุม)คือ หลอดกึ่งวงกลม
2.หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวตามแนวXY(ความเร่งเชิงเส้น)คือ
Saccule ทำหน้าที่รับรู้การเคลื่อนไหวแนวตั้ง(แกนY)
Utricle ทำหน้าที่รับรู้การเคลื่อนไหวแนวราบ(แกนX)
5.การรับรส(Taste)
ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับรส Insolar cortex
ทำหน้าที่ในการแสดงความรู้สึกเมื่อมีการรับรส คือLimbic system
สมองที่จำรสชาติ>Hippocampus
รับรสขณะที่มีสติ>Frontal cortex
ความรู้สึกเมื่อรับรส>Amygcdala
6.การได้กลิ่น(Smell)
-อวัยวะที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการได้กลิ่นคือ จมูก (Nose)
บริเวณที่เกี่ยวกับการได้กลิ่นอยู่ที่บริเวณโพรงจมูกส่วนบน เรียกว่าOlfactory epithelium
-Olfactory receptors คือ ฐานรับกลิ่นที่มีลักษณะเป็นเนื้อผิว เรียกว่าOlfactory epithelium
ประกอบด้วยเซลล์ 3ชนิด คือOlfactory receptor cells,Supporting epithelial(sustentacular) cells และBasal cells
-ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับกลิ่น Olfactory bulb
-ทำหน้าที่ การแสดงความรู้สึกเมื่อมีการรับกลิ่น คือAmygdala
