Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Sensory and Special Senses, 254729367_578998463210136_2649890515209946334…
Sensory and Special Senses
การรับรู้ทางประสาทสัมผัส (Sensory perception)
คุณสมบัติทั่วไปของตัวรับความรู้สึก (Common characteristics of receptor)
Adaptaion:การปรับตัวของตัวรับความรู้สึก
Receptive fields:ตัวรับหนึ่งๆตอบสนองต่อแรงที่กระทำบนพื้นผิวเฉพาะบริเวณที่มีปลายประสาทรับความรู้สึกกระจายอยู่
Threshold:ปริมาณของสิ่งเร้าหรือแรงกระตุ้นที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดความรู้สึก
Two-point discrimination:จุดกระตุ้นน้อยที่สุด มีการกระตุ้น 2 ตำแหน่ง ใช้สำหรับวัดระยะห่างของ Receptive fields
การประเมินระบบประสาทรับความรู้สึก (Sensory exxamination)
Primary sensation
วัดจากความรู้สึกเจ็บ สัมผัส แรงสั่นสะเทือน
Cortical sensation
วัดค่อนข้างละเอียด
ลักษณะของสิ่งกระตุ้น
Intensity:ความแรง
Duration:ระยะเวลา
Modailty:ประเภท
Location:ตำแหน่ง
ระบบประสาทรับความรู้สึกทางกาย(Somatosensory system)
Spinocerebellar tracts สัมผัสจากกล้ามเนื้อ กระดูก ข้อต่อ
รับรู้ความรู้สึกจากกล้ามเนื้อลาย เอ็น ข้อต่อไปประมวลผลที่สมอง เกี่ยวกับการทรงตัว
Spinothalamic tracts สัมผัสความเจ็บปวดและอุณหภูมิ
สัมผัสแบบหยาบ(Crude touch) ต้องออกแรงนิดหน่อย
Posterior(Dorsal) columns สัมผัสแบบละเอียด
Brodmann area: 3,1,2 ทำหน้าที่ในการรับความรู้สึกจากผิวหนัง กล้าเนื้อ และข้อต่อ
ชนิดของการรับรู้ทางประสาทสัมผัส (Type of sensation)
Deep sensation:ประสาทสัมผัสรับรู้แบบลึก(กล้ามเนื้อและข้อต่อ)
Special senses:ประสาทสัมผัสรับรู้
Superficial sensation:ประสาทสัมผัสรับรู้แบบพื้นผิว(ผิวหนัง)
Visceral sensations:ประสาทสัมผัสรับรู้เกี่ยวข้องกับช่องท้อง
การแบ่งชนิดของตัวรับความรู้สึก (Calssification of sensory receptors)
แบ่งตามตำแหน่งตัวรับหรือตามหน้าที่
Visceroceptor:สิ่งเร้าจากอวัยวะภายใน
Telereceptor:สิ่งเร้าอยู่ห่างจากตัวรับ
แสง
กลิ่น
เสียง
Exteroceptor:สิ่งเร้าที่อยู่ภายนอก
ความร้อน/เย็น
สัมผัสเจ็บปวด
Proprioceptor:ตำแหน่งของร่างกาย ความรู้สึกขณะเคลื่อนไหว(กล้ามเนื้อ เอ็น ข้อต่อ)
แบ่งตามชนิดของตัวกระตุ้น
Nociceptor:ตัวรับสิ่งกระตุ้นที่อาจเป็นอันตราย
Photoreceptor:แสง
Thermoreceptor:อุณหภูมิ
Chemoreceptor:เคมี
Mechanoreceptor:พลังงานกล
แบ่งตามรูปร่างทางจุลกายวิภาคศาสตร์
Peripheral cells(เซลล์ประสาทส่วนปลาย)
Senssory cells(เซลล์เฉพาะ)
Encapsulated nerve endings(ปลายเป็นเปาะเเคปซูล)
Free nerve endings(เปลือกหอย)
Transduction:แปลสัญญาณ
Transmission:ส่งสัญญาณ
Modulation:แปลงสัญาณ
Perception:การรับรู้
องค์ประกอบรับความรู้สึกพิเศษ (The components of special sensory)
การทรงตัว(Balance)
การควบคุมรักษาสมดุลการทรงตัวและเคลื่อนไหว ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ
Eyes (ตา)
Posterior columm of spinal cord (ไขสันหลัง)
Vestibular apparatus (หู)
Cerebellum (สมองซีรีเบลลัม)
หูชั้นในช่วยในการทรงตัว(Vestibular apparatus หรือ Semicircular canals)
หูส่วนรับรู้เคลื่อนไหวแบบหมุน(ความเร่งเชิงมุม) คือ หลอดกกึ่งวงกลม(Semicircular ducts)
หูส่วนรับรู้เคลื่อนไหวแนว XY (ความเร่งเชิงเส้น) คือ Saccule ทำหน้าที่รับรู้เคลื่อนไหวแนวตั้ง(แกนX)
Utricle ทำหน้าที่รับรู้เคลื่อนไหวแนวราบ(แกนY)
ทำหน้าที่ควบคุมการทรงตัวหากมีการเคลื่อนไหวศีรษะกระทันหัน
การได้ยิน(Hearing)
Sound (Air pressure waves)
Hair cells (Receptors)
Auditory nerve (Primary afferents)
Cochlear nucleus (Brainstem/Spinal cord nuclei)
Medial geniculate body (Thalamus)
Primary auditory cortex
หูชั้นใน คอเคลีย(Cochlea)>>ช่องเซมิเซอร์คิวลาร์(Semicircular canal)
หูชั้นกลาง ท่อยูสเตเชียน (Eustachian tube)>>กระดูกค้อน(Malleus)>>กระดูกทั่ง(Incus)>>กระดูกโกลน(Stapes)
แลบปิรินท์(Vestibular labyrinth)อวัยวะรับการทรงตัว
หูชั้นนอก ใบหู(Pinna)>>ช่องหู(Auditory canal)>>แก้วหูหรือเยื่อแก้วหู(Ear drum)
หินปูน(Otolith)เกาะระหว่างคอเคลียกับประสาทการทรงตัว ช่วยในการเคลื่อนไหวศีรษะตามแร
งโน้มถ่วงโลก
เซลล์ขน(Hair Cells)ตัวรับกระตุ้นเสียง
การรับรส(Taste)
ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการรับรส Insular cortex
ทำหน้าที่ในการแสดงความรู้สึกเมื่อมีการการรับรส คือ Limbic system
Nerve 7,9,10
การได้กลิ่น(Smell)
Olfactory receptorsอฐานรับกลิ่นเป็นผิวเนื้อ เรียกว่า Olfactory epithelium
Supporting epithelial (sustentacular) ceiis
Basal cells
Olfactory receptor cells
การมองเห็น(Vision)
Fovea เป็นจุดเล็กๆบนเรตินา เป็นจุดที่มองเห็นได้ชัดสุด
Visual association cortex แปลความหมายจากภาพมองเห้นว่าคืออะไร รูปร่างอย่างไร
Retina เป็นส่วนของเซลล์รับแสง
Rods (เซลล์รับแสง) เป็นแท่งยาวๆไวแสงมาก กระจายอยู่รอบนอกประมาณ 100 ล้านอัน หลายพันตัวถูกต่อกันกับเส้นประสาท 1 เส้น ปรากฎสีเห็นเป็นขาว-ดำเท่านั้น
Cones (เซลล์รับสี) เริ่มทำงานเมื่อได้รับแสงมองเห็นสีต่างๆขึ้นกับการทำงาน ถ้า cones ทำงานพร้อมกันเท่ากัน มองเห็นเป็นแสงสีขาวหรือไม่มีสี ถ้า conesืตัวใดตัวหนึ่งเสียจะทำให้เกิดตาบอดสี
Primary visual cortex ทำหน้าที่รับภาพที่มองเห็นเป็นภาพจริงหัวตั้ง
การตอบสนองของรูม่านตาต่อแสง
