Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบรับความรู้สึกและอวัยวะรับความรู้สึกพิเศษ Part I และ II,…
ระบบรับความรู้สึกและอวัยวะรับความรู้สึกพิเศษ Part I และ II
ระบบประสาทสัมผัส (Sensory system)
Somatosensory systems and pain
Touch, Proprioceptive sensation
Thermal sensation, Pain sensation
Special sensory system
Audition and Balancing
Taste
Vision
Olfaction
General features of Sensory systems
Receptors
Topographic organization
Pathways
การแบ่งชนิดของตัวรับความรู้สึก
แบ่งตามตำแหน่งตัวรับหรือตามหน้าที่
Visceroceptor สิ่งเร้าอยู่มาจากอวัยวะภายใน
Telereceptor สิ่งเร้าอยู่ห่างจากตัวรับ ได้แก่ กลิ่น แสง เสียง
Exteroceptor สิ่งเร้าอยู่ภายนอก เช่น ความร้อน/เย็น, สัมผัสเจ็บปวด
Proprioceptor ตำแหน่งของร่างกาย ความรู้สึกในขณะที่มีการเคลื่อนไหว
แบ่งตามชนิดของตัวกระตุ้น
Chemoreceptor เคมี
Photoreceptor แสง
Thermoreceptor อุณหภูมิ
Nociceptor ตัวรับสิ่งกระตุ้นที่อาจเป็นอันตราย เช่นความเจ็บปวด
Mechanoreceptor พลังงานกล
แบ่งตามรูปร่างทางจุลกายวิภาคศาสตร์
Encapsulated nerve endings (ปลายเป็นกระเปาะเเคปซูล)
Free nerve endings (ปลายเปลือย)
Sensory cells (เซลล์เฉพาะ)
Peripheral cells (เซลล์ประสาทส่วนปลาย)
ลักษณะของสิ่งกระตุ้น
Intensity ความแรง (Sensory threshold frequency code)
Duration ระยะเวลา (Receptor adaptation)
Location ตำแหน่ง (Topographic organization)
Modality ประเภท (Mechanical,Chemical,Photo)
ชนิดของการรับรู้ทางประสาทสัมผัส
Visceral sensations ประสาทสัมผัสการรับรู้ที่เกี่ยวข้องกับช่องท้อง
Special senses ประสาทสัมผัสการรับรู้
Hearing
Taste
Vision
Smell
Equilibrium
Deep sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบลึก (รับรู้ผ่านทางกล้ามเนื้อและข้อต่อ)
Deep muscle pain
Vibration sense
Muscle and Joint position sense
Superficial sensation ประสาทสัมผัสการรับรู้แบบพื้นผิว (รับรู้ผ่านทางผิวหนัง)
ระบบประสาทรับความรู้สึกทางกาย
Spinocerebellar tracts สัมผัสจากกล้ามเนื้อ,กระดูก,ข้อต่อ
Spinothalamic tracts สัมผัสความเจ็บปวดและอุณหภูมิ
Posterior (Dorsal) columns สัมผัสแบบละเอียด
คุณสมบัติทั่วไปของตัวรับความรู้สึก
Adaptation การปรับตัวของตัวรับความรู้สึก
Tonic receptors ตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นตลอดเวลาที่สิ่งกระตุ้นยังคงอยู่
Phasic receptors ตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นเฉพาะในช่วงแรกและช่วงสุดท้ายของการกระตุ้น
Receptive fields
ตัวรับหนึ่งๆ จะตอบสนองต่อแรงที่กระทำบนพื้นผิวเฉพาะในบริเวณขอบเขตที่มีปลายประสาทรับความรู้สึกกระจายอยู่
Threshold
ปริมาณของสิ่งเร้าหรือแรงกระตุ้นที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดความรู้สึก
Tow-point discrimination threshold
ระยะห่างของจุดกระตุ้นที่น้อยที่สุด ที่สามารถบอกได้ว่ามีการกระตุ้น 2 ตำแหน่ง ใช้สำหรับวัดระยะห่างของ Receptive fields
การรับรู้ทางประสาทสัมผัส
Transduction แปลสัญญาณ
Transmission ส่งสัญญาณ
Modulation แปลงสัญญาณ
Perception การรับรู้
องค์ประกอบของการรับความรู้สึกพิเศษ
เส้นประสาทสมอง (Cranial nerve)
เซลล์ประสาทที่ 2 และ 3 (Second/Third order neurons)
เปลือกสมองรับความรู้สึกส่วนปฐมภูมิ (Primary sensory cortex)
ตัวรับความรู้สึก (Sensory receptor) และเซลล์รับความรู้สึกตัวที่ 1 หรือ First order neuron
การทรงตัว
การควบคุมรักษาสมดุลการทรงตัว และเคลื่อนไหว ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ ดังนี้
Posterior column of spinal cord (ไขสันหลัง)
Eyes (ตา)
Cerebellum (สมองซีรีเบลลัม)
Vestibular apparatus (หู)
การได้ยิน
หูชั้นนอก ใบหู (Pinna) → ช่องหู (Auditory canal) → แก้วหูหรือเยื่อแก้วหู (Ear drum)
หูชั้นกลาง ท่อยูสเตเชียน (Eustachian tube) → กระดูกค้อน (Malleus) → กระดูกทั่ง (Incus) → กระดูกโกลน (Stapes)
หูชั้นใน คอเคลีย (Cochlea) → ช่องเซมิเซอร์คิวลาร์ (Semicircular canal)
เซลล์ขน (Hair Cells) เป็นตัวรับกระตุ้นของเสียง โดนเซลล์ขนที่ฐานคอเคลียทำหน้าที่รับเสียงสูงและปลายท่อทำหน้าที่รับเสียงทุ้ม
แลบบิรินท์ (Vestibular labyrinth) อวัยวะรับกำรทรงตัว
หินปูน (Otolith) เกาะอยู่ระหว่างคอเคลียกับประสาทการทรงตัว เพื่อช่วยในการเคลื่อนไหวศีรษะตามแรงโน้มถ่วงของโลก
หูชั้นในที่ช่วยในการมองเห็น
หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวแบบหมุน (ความเร่งเชิงมุม) คือ หลอดกึ่งวงกลม (Semicircular ducts)
หูส่วนที่รับรู้การเคลื่อนไหวตามแนว XY (ความเรงเชิงเส้น) คือ
Utricle ทำหน้าที่รับรู้การเคลื่อนไหวแนวราบ (แกน X)
Saccule ทำหน้าที่รับรู้การเคลื่อนไหวแนวตั้ง (แกน Y)
การได้กลิ่น
อวัยวะที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการได้กลิ่นคือ จมูก (Nose) บริเวณที่เกี่ยวกับการได้กลิ่นอยู่ที่บริเวณโพรงจมูกส่วนบน เรียกว่า Olfactory epithelium
การรับรส
Insular cortex ทำหน้าที่เกี่ยวกับการรับรส
Limbic ทำหน้าที่แสดงความรู้สึกเมื่อมีการรับรส
