Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การส่งเสริมอนามัยการเจริญพันธุ์ Basic concepsts of Reprodudtive Health : …

- - - - การสื่อสาร แบบสองทางระหว่างบุคคลหนึ่งในฐานะผู้ให้การปรึกษา ซึ่งทำหน้าที่เอื้ออำนวยให้อีกฝ่ายหนึ่ง ซึ่งเป็นผู้รับการปรึกษา ได้สำรวจและทำความเข้าใจถึงสิ่งที่เป็นปัญหาและแสวงหาหนทางแก้ไขปัญหาเหล่านั้นได้ด้วยตนเอง
    - - 1.1 กรุ๊ปเลือด (Blood Group)
        
        ถ้าฝ่ายหญิงเป็นRhลบ และตั้งครรภ์แรก ควรจะต้องฉีดยาป้องกันไม่ให้สร้างภูมิต้านทานต่อกรุ๊ปเลือด Rh ในช่วงครรภ์ 7 เดือน และในระยะคลอด ถ้าฝ่ายหญิงเป็น Rh บวกถือว่าปกติ ไม่มีการกระตุ้นภูมิต้านทานในระหว่างตั้งครรภ์ ส่วนกรุ๊ป ABO ไม่มีผลในการตั้งครรภ์
      - 1.2 โรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
        
        กรณีคู่รักเป็นพาหะของธาลัสซีเมียคนเดียว บุตรไม่มีโอกาสเป็นโรคเลือดชนิดรุนแรง ไม่ต้องตรวจทารกในครรภ์
        กรณีคู่รักเป็นพาหะของธาลัสซีเมียทั้ง 2 คน จะต้องพิจารณาดูว่าบุตรมีโอกาสเป็นโรคเลือดชนิดรุนแรงหรือไม่ ถ้ามีโอกาสก็ต้องตรวจทารกในครรภ์ในระยะแรกๆ โดยการดูดเนื้อรกหรือดูดเลือดทารกมาตรวจ ถ้าทารกเป็นโรคเลือดชนิดรุนแรงจึงพิจารณาทำแท้งเพื่อยุติการตั้งครรภ์
      - 1.3 เชื้อไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B Surface Antigen)
        
        กรณีเป็นพาหะ คือ มีเชื้อไวรัสตับอักเสบบีโดยไม่มีอาการ ถ้าอีกฝ่ายไม่มีภูมิต้านทาน ก็ต้องฉีดวัคซีนป้องกันก่อน ทั้งหมด 3 เข็ม ( 0, 1, 6 เดือน ) กรณีที่ทั้งคู่ไม่มีเชื้อ และไม่มีภูมิต้านทานเชื้อไวรัสตับอักเสบบี โอกาสเป็นโรคนี้น้อย เชื้อไวรัสตับอักเสบบีไม่ติดต่อทางรับประทานอาหารร่วมกัน
      - 1.4 โรคซิฟิลิส (Syphilis)
        
        ( VDRL ผลบวก ) ปัจจุบันพบน้อย แต่สามารถรักษาให้หายขาดได้ เชื้อแบคทีเรียนี้สามารถติดเชื้อที่สมอง และหลอดเลือดแดงใหญ่จนทำให้เสียชีวิตได้
      - 1.5 โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
        (AIDS : Acquired Immune Deficiency Syndrome)
        
        พบ anti – HIV บวก พบต่ำกว่า 1 % แต่เป็นเรื่องใหญ่ จะต้องรับการแนะนำอย่างดี และอาจมีผลต่อการสมรส ดังนั้นถ้าจะให้ดี ควรมาปรึกษาก่อนสมรส และตรวจให้รู้ผลเลือดก่อนจะแจกบัตรเชิญงานสมรสเป็นดีที่สุด
      - 1.6 ถ้าไม่มีภูมิต้านทานโรคหัดเยอรมัน (Rubella)
        
        ควรฉีดวัคซีนป้องกันก่อนตั้งครรภ์อย่างน้อย 3 เดือน ฉีดเพียง 1 เข็ม
        ถ้าติดเชื้อหัดเยอรมันในช่วงตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก ทารกมีโอกาสเสี่ยงสูงต่อการเกิดความพิการทางสมอง และหัวใจ และมักแนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์
    - - วัคซีนป้องกันไวรัสเอชพีวี สามารถป้องกันเชื้อไวรัสเอชพีวีที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกเพียง 2 สายพันธุ์ คือ 16 และ 18 วัคซีนป้องกันไวรัสเอชพีวีขณะนี้มีจำหน่ายอยู่ 2 ชนิด คือ Cervarix และ Gardasil ซึ่งได้ผลดีทั้ง 2 ชนิด วิธีฉีดคือฉีดเข้ากล้ามเนื้อจำนวน 3 ครั้ง โดยฉีดเข็มที่ 2 ห่างจากเข็มแรก 1-2 เดือน (แล้วแต่ชนิดของวัคซีน) และเข็มที่ 3 ฉีด 6 เดือนนับจากฉีดเข็มที่ 1 ภายหลังเริ่มฉีดวัคซีน ไม่ควรตั้งครรภ์ 8 เดือน ( 2 เดือนหลังฉีดวัคซีนเข็มที่ 3 ) ควรใช้ถุงยางคุมกำเนิดป้องกันติดเชื้อ และเพื่อรอให้ภูมิต้านทานขึ้นสูงเต็มที่ก่อน ระดับภูมิต้านทานยังคงป้องกันการติดเชื้อเอชพีวีได้นานอย่างน้อย 6.4 ปี :
    - - คู่รักฝ่ายหญิงที่อายุมากกว่า 35 ปี ถ้าอยากมีบุตรอาจไม่จำเป็นต้องคุมกำเนิดหรือคุมในระยะสั้นๆ ส่วนคู่รักฝ่ายหญิงที่มีอายุน้อยกว่า 35 ปี แนะนำให้คุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปี เพื่อให้คู่รักปรับตัวเข้าหากัน ถ้าคู่รักไม่เคยอยู่ด้วยกันมาก่อน เพราะถ้าตั้งครรภ์เมื่อไหร่ ชีวิตคู่ก็จะหมดไป วิธีคุมกำเนิดที่แนะนำคือ ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดรวมและฮอร์โมนต่ำ เนื่องจากเป็นวิธีที่ง่ายและสะดวก โดยเริ่มยาวันแรกที่ประจำเดือนมาก่อนวันสมรส ในกรณีที่คู่รักจะมีประจำเดือนช่วงวันสมรสและช่วงดื่มน้ำผึ้งพระจันทร์ ก็สามารถเลื่อนประจำเดือนได้โดยการให้รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดต่อโดยไม่ต้องหยุดยาให้มีประจำเดือน
      - ได้แก่
        
        ยาเม็ดฮอร์โมนรวม (combined estrogen and progestin emergency contraceptive pills หรือ Yuzpe regimen)
        ซึ่งโพรเจสตินเป็นกลุ่มฮอร์โมนที่สังเคราะห์ขึ้น และมีฤทธิ์เลียนแบบโพรเจสเตอโรน (progesterone) ในร่างกาย รับประทานครั้งละ 1 เม็ด ให้เริ่มรับประทาน ภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่ได้ป้องกัน และรับประทานอีก 1 เม็ดห่างจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง (ทั้งหมดรวมเป็น 2 เม็ด) ปัจจุบันได้รับความนิยมลดลงเนื่องจากมีประสิทธิภาพต่ำกว่าการคุมกำเนิดวิธีอื่นและมีอาการไม่พึงประสงค์ค่อนข้างมาก
        
        ยาเม็ดที่มีฮอร์โมนประเภทโพรเจสตินอย่างเดียว (progestin-only emergency contraceptive pills)
        ตัวยาได้แก่ เลโวนอร์เจสเตรล ให้เริ่มรับประทานโดยเร็วที่สุดภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่ได้ป้องกัน หากเป็นขนาด 1.5 มิลลิกรัมให้รับประทานเพียง 1 เม็ด หากเป็นขนาด 0.75 มิลลิกรัมให้รับประทานเม็ดที่สองห่างจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง
        
        ยาเม็ดชนิดต้านโพรเจสติน (emergency contraceptive pills containing an antiprogestin) ตัวยาได้แก่ ไมเฟพริสโตน (mifepristone) และยูลิพริสตัลแอซิเตต (ulipristal acetate) ยาชนิดแรกมีฤทธิ์แรงและมีการใช้เป็นยาทำแท้งในช่วงต้นของไตรมาสแรก จึงเป็นข้อจำกัดที่ทำให้ยาไม่เป็นที่ยอมรับในการนำมาใช้คุมกำเนิดฉุกเฉิน ส่วนยายูลิพริสตัลแอซิเตตใช้ในขนาด 30 มิลลิกรัม ให้เริ่มรับประทานเร็วโดยที่สุดภายใน 120 ชั่วโมงหลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่ได้ป้องกัน มีประสิทธิภาพสูงกว่ายาเลโวนอร์เจสเตรลแต่ด้อยกว่าการใส่ห่วงอนามัยหุ้มทองแดง
        
        ห่วงอนามัย (intrauterine device หรือ IUD) ซึ่งชนิดที่นำมาใช้ เพื่อการคุมกำเนิดฉุกเฉินในปัจจุบันคือห่วงอนามัยหุ้มทองแดง และเป็นชนิดเดียวกันกับห่วงอนามัยที่ใช้ในการคุมกำเนิดระยะยาว (นงลักษณ์ สุขวาณิชย์ศิลป์, 2564)
        
        Injectable contraceptives (ยาฉีดคุมกำเนิด) ยาที่ใช้คือ depomedroxy progesterone acetate หรือ DMPA เนื่องจากยาฉีดคุมกำเนิด DMPA ทำให้ประจำเดือนไม่มา หรือมากะปริดกะปรอย ทำให้ผู้รับบริการหลายๆ คนกังวลกลัวว่าจะตั้งครรภ์หรือผิดปกติเป็นผลให้อัตราการคงใช้ต่ำ ได้มีความพยายามเพิ่ม estrogen เข้าไปในยาฉีดคุมกำเนิด เช่น Cyclo-fem ฉีดทุก 4 สัปดาห์มีประจำเดือนมาทุกเดือน
        
        Implants (ยาฝังคุมกำเนิด) ได้มีการทดลองใช้ฮอร์โมนบรรจุในหลอดฝังใต้ผิวหนังเพื่อการ คุมกำเนิด ยาที่ใช้คือ Norplant R , ซึ่งประกอบด้วยฮอร์โมน levonorgestrel บรรจุใน silastic tube ที่ไม่ ละลาย จำนวน 6 หลอด ให้ผลในการคุมกำเนิดเป็นระยะเวลานานติดต่อกันถึง 5 ปีแต่เนื่องจากมีปริมาณ หลอดมากและการถอดยาก ความนิยมจึงไม่มาก ปัจจุบันจึงมีการใช้ยาฝังคุมกำเนิดชนิดหลอดเดียว ชื่อ Etoplan หรือ Implanon ประกอบด้วยฮอร์โมน etonogestrel ซึ่งเป็น metabolite ของ desogestrel ที่มีอยู่ในยาเม็ดคุมกำเนิดที่ใช้มานานแล้ว ยาฝังคุมกำเนิดชนิดนี้ฝังและถอดง่ายกว่า และสามารถ คุมกำเนิดได้3 ปี
        
        Vaginal rings (วงแหวนใส่ช่องคลอด) เป็นวงแหวนขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 5.8 ซม. ที่ทำจาก silastic บรรจุ estradiol และ levonorgestrel หรือบรรจุ progestogen อย่างเดียว
        คือ 3-ketodesogestrel โดยตัวยาจะถูกปล่อยออกมาซึมผ่านผนังช่องคลอด ออกฤทธิ์ป้องกันการตกไข่คล้ายกับ ยาเม็ดคุมกำเนิด และมีอาการข้างเคียงน้อยกว่าเพราะตัวยาไม่ผ่าน ตับ และลำไส้วงแหวนนี้ออกแบบเพื่อให้สตรีใส่ได้เองเริ่มในวันที่ 5 ของรอบประจำเดือน ใส่ 3 สัปดาห์ ถอดออก 1 สัปดาห์แล้วใส่ใหม่ ระหว่างการร่วมเพศก็ถอดออกฮอร์โมนที่บรรจุอยู่สามารถออกฤทธิ์ได้เพียง 1 เดือน (NuvaRing R ) หรือ 6 เดือน แล้วแต่ชนิด เมื่อถึงเวลาก็ต้องเปลี่ยนอันใหม่
        
        Vaginal contraceptive pills or VCP (ยาเม็ดคุมกำเนิดสอดช่องคลอด เนื่องจากการ ใช้วงแหวนใส่ช่องคลอดมีความยุ่งยากและอาจจะทำให้เกิดแผลในช่องคลอด จึงได้มีผู้ทดลองใช้ยาเม็ด คุมกำเนิดที่ประกอบด้วย dl-norgestrel 50 ไมโครกรัม และ ethinyl estradiol 35 ไมโครกรัม สอดช่องคลอด พบว่าได้ผลดีในการคุมกำเนิดและมีvaginal side effect น้อย
        
        Transdermal contraceptive patch (แผ่นแปะผิวหนังคุมกำเนิด) คือ Evra (อีฟรา) เป็นฮอร์โมนคุมกำเนิดชนิดแผ่นแปะผิวหนัง สี่เหลี่ยมจตุรัสขนาด 20 ตารางเซนติเมตร แต่ละแผ่นมีตัวยา ethinyl estradiol (EE) 750 ไมโครกรัม และ norelgestomin (NGMN) 6 มิลลิกรัม เมื่อแปะที่ผิวหนังจะปลดปล่อยตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดโดยให้ EE 20 ไมโครกรัม และ NGMN 150 ไมโครกรัมต่อวัน NGMN เป็น active metabolite ของ norgestimate) ใช้แปะแผ่นละ 1 สัปดาห์ ใช้ต่อเนื่องกัน 3 สัปดาห์ และเว้น 1 สัปดาห์ เช่นเดียวกับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด บริเวณที่แปะได้แก่ สะโพก หน้าท้อง ต้นแขนด้านนอก แผ่นหลังช่วงบน โดยเมื่อเปลี่ยนแผ่นจะไม่แปะซ้ำรอยเดิม ประสิทธิภาพของแผ่นแปะ Evra เหมือนกับยาเม็ดคุมกำเนิด สามารถใช้แผ่นอีฟรา สัปดาห์ละครั้งได้ ดีกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดซึ่งต้องรับประทานทุกวัน
        
        Periodic abstinence (การงดร่วมเพศบางช่วงเวลา) หลักการของวิธีนี้คือ การคาดคะเนหรือหาวันที่ไข่ตก แล้วงดร่วมเพศในระยะใกล้วันไข่ตก มีหลายวิธี เช่น วิธีนับวัน calendar method หรือ rhythm method หรือ Vatican roulette อาศัย หลักทางสรีรวิทยา 3 อย่าง คือ
        
        ไข่ตกประมาณวันที่ 14 (+ 2 วัน) ก่อนที่วันที่จะมีประจำเดือนครั้งต่อไป
        
        ไข่ตกแล้วจะอยู่ได้เพียง 24 ชั่วโมง
        
        ตัวอสุจิจะอยู่ได้เพียง 2-3 วัน
        
        Condoms (ถุงยางอนามัย) ปัจจุบันมีการผลิตถุงยางอนามัยที่มีความบางมากและ เหนียว ใช้ได้ผลดีในด้านการคุมกำเนิดและป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์รวมทั้งโรคเอดส์ (AIDS) ด้วย ถ้าใช้ถุงยางอนามัยร่วมกับยาฆ่าเชื้ออสุจิ(spermicides) เช่น Nonoxynol - 9 จะทำให้มีประสิทธิภาพ ในการคุมกำเนิดสูงขึ้นด้วย นอกจากถุงยางอนามัยฝ่ายชายแล้ว ยังมีการทดลองใช้ถุงยางอนามัยสำหรับสตรี (female condom) เช่น Femshield หรือ Femidom ด้วย (สุวชัย อินทรประเสริฐ สัญญา ภัทธาชัย เมธี พงษ์กิตติหล้า และคณะ, 2551)
    - - ในคู่รักที่ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์มาก่อน แนะนำให้ศึกษาเพิ่มเติมจากตำราเพศศึกษาที่มีจำหน่ายแพร่หลายหรือใน website ฝ่ายชายควรรู้ว่าฝ่ายหญิงต้องมีความพร้อมก่อนที่ฝ่ายชายจะมีเพศสัมพันธ์จริง ซึ่งใช้เวลาอย่างน้อย 20-30 นาที และควรเตรียมเจลหล่อลื่นสำหรับการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกๆ นอกจากนี้คู่รักควรจะคุยกันเปิดเผยได้ในเรื่องเพศสัมพันธ์ระหว่างกัน ว่าชอบอะไร ไม่ชอบอะไร ถึงจุดสุดยอดหรือไม่ ส่วนในคู่รักที่มีเพศสัมพันธ์กันแล้วถ้ามีปัญหาก็สามารถปรึกษาแพทย์ได้ ในหญิงที่มีประวัติปวดประจำเดือนมากในช่วงหลัง ให้ระวังสังเกตว่ามีอาการเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์หรือไม่ ถ้ามีให้รีบปรึกษาแพทย์เพราะอาจมีโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ ซึ่งต้องให้การรักษาจึงจะหายปวดและหายเจ็บ
    - - แนะนำการรับประทานวิตามิน folic acid วันละ 5 มิลลิกรัม(1เม็ด ) ก่อนการตั้งครรภ์ 1 เดือน และตลอดการตั้งครรภ์ เพื่อลดโอกาสเกิดความพิการทางสมองในทารก ให้ฝ่ายหญิงรับประทาน folic acid ก่อนการหยุดคุมกำเนิด 1 เดือนและรับประทานไปเรื่อยๆ จนกว่าจะตั้งครรภ์
    - - หญิงที่มีประจำเดือนไม่ปกติ เช่น ขาดประจำเดือนบ่อย หรือ 2-3 เดือน มีประจำเดือนมาสักครั้ง หญิงกลุ่มนี้มักมีปัญหาการมีบุตรยาก ดังนั้นให้มาปรึกษาแพทย์แต่เนิ่นๆ ถ้าต้องการมีบุตรเร็ว
    - - แนะนำว่าการมีชีวิตคู่ จะมีปัญหาการตัดสินใจในเรื่องต่างๆ เสมอขอให้คู่รักใช้เหตุผลในการตกลงกัน อย่าใช้อารมณ์ พยายามปรับตัวเข้าหากันให้มากที่สุด ควรคุมกำเนิดก่อนในช่วงแรกอย่างน้อย 1 ปี เผื่อมีปัญหาจริงๆ และมีการหย่าร้าง จะได้ไม่มีปัญหากับบุตรที่เกิดมา
  - - - จากการซักประวัติแยกทีละคน โดยไม่เปิดเผยให้อีกฝ่ายหนึ่งรู้ในเรื่องเกี่ยวกับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การตั้งครรภ์ การทำแท้ง และเพศสัมพันธ์กับผู้อื่น ยกเว้นคู่รักยอมเปิดเผยหรือรู้แล้ว ซักประวัติรอบประจำเดือน และการปวดประจำเดือน ตรวจร่างกายทั่วไป ได้แก่ ชีพจร ความดันโลหิต โดยไม่จำเป็นต้องตรวจภายใน ยกเว้นคู่รักที่มีเพศสัมพันธ์เกิน 3 ปี และยินยอมให้ตรวจ
  - - - ระดับน้ำตาลในเลือด
      - กรุ๊ปเลือด ABO และ Rh
      - โรคธาลัสซีเมีย(โรคเลือดจางกรรมพันธุ์) ที่ถ่ายทอดไปสู่บุตรได้ เรียกว่าตรวจ hemoglobin typing
      - เชื้อไวรัสตับอักเสบบี และภูมิต้านทานเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ( HBs Ag และ HBs Ab )
      - โรคซิฟิลิส (VDRL )
      - โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง (anti HIV) ก่อนการเจาะเลือด จะให้คำแนะนำ ( pretest counseling ) สำหรับการตรวจ anti HIV และต้องให้ลงนามในใบยินยอมที่จะบอกผลเลือดที่ผิดปกติต่อหน้าทั้ง 2 ฝ่าย
      - ภูมิต้านทานโรคหัดเยอรมัน ( Rubella Ig G ) ในบางราย
- - - - แต่ละครอบครัวมีบุตรไม่เกิน 2 คน
      - บุตรคนแรก และคนที่ 2 ห่างกันอย่างน้อย 3 ปี
      - มารดามีบุตรคนแรกเมื่ออายุมากกว่า 20 ปี
  - - - เพื่อหลีกเลี่ยงการตั้งครรภ์ที่ไม่ปรารถนา
      - ให้มีการตั้งครรภ์เมื่อปรารถนาจะมี
      - เว้นระยะการมีบุตรให้ห่างพอสมควร
      - ให้มีบุตรขณะที่พ่อแม่มีอายุที่เหมาะสม
      - ให้มีจำนวนบุตรที่เหมาะสม
  - - - ถ้าสตรีตั้งครรภ์พร้อมเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ รวมทั้งเว้นระยะการมีบุตร จะช่วยลดอัตราการตาย และอัตราทุพพลภาพของเด็กลงได้มาก
    - - การที่ครอบครัวมีบุตรห่าง มีบุตรน้อย จะช่วยลดปัญหาทางด้าน เศรษฐกิจของครอบครัว ลดความเครียดในครอบครัว สามารถเลี้ยงดูบุตรที่มีอยู่ได้อย่างดีให้มีการศึกษาที่ดี การวางแผนครอบครัวช่วยยกสถานภาพของสตรีในกิจกรรมการศึกษา
    - - การใช้วิธีคุมกำเนิดต่างๆ ทำให้สตรีมีเวลาเตรียมร่างกายและจิตใจพร้อมที่จะเป็นแม่ ไม่มีความเครียดจากการมีลูกถี่ จะช่วยให้สุขภาพอนามัยแม่และเด็กดีขึ้น
    - - การวางแผนครอบครัวที่ดีเหมาะสม จะช่วยลดอัตราการเจริญพันธุ์ของชุมชน ลดมลภาวะ ซึ่งจะทำให้การพัฒนาชุมชนดีขึ้น การเจริญพันธุ์ต่ำทำให้ไม่ต้องแย่งกันอยู่แย่งกันใช้เป็นการลดความเครียด ในชุมชน และสมาชิกในชุมชนก็จะได้รับสวัสดิการสังคมที่ดีขึ้น (สุวชัย อินทรประเสริฐ สัญญา ภัทธาชัย เมธี พงษ์กิตติหล้า และคณะ, 2551)
- - - - 1) โรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia) เป็นภาวะโลหิตจาง จากความผิดปกติของการสังเคราะห์สายฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบยีนเดี่ยว(autosomal recessive) ควรมีการคัดกรองก่อนตั้งครรภ์เพราะโรคนี้มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรม
      - 2) ภาวะพร่องเอนไซม์ G-6-PD (glucose-6-phosphate dehydrogenase) มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมของโครโมโซมเพศแบบยีนเดี่ยว (X-linkedrecessive) ในสตรีที่เป็นพาหะโอกาสที่ทารกเพศชายจะเป็นโรคสูง อาจทำให้เกิดความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือดได้8
      - 3) โรคความผิดปกติของระบบเมตาโบ-ลิซึม และการขับสารฟีนิลอะลานินในปัสสาวะ (phenylketonuria,PKU) ทารกอาจได้รับอันตรายจากระดับของกรดอะมิโนในเลือดที่สูงของมารดาที่จะไปขัดขวางการเจริญเติบโตของระบบประสาทและหัวใจของทารก ควรได้รับการปรึกษาเกี่ยวกับการควบคุมอาหารก่อนการตั้งครรภ์อย่างน้อย 3 เดือนจะสามารถลดการเกิดความพิการแต่กำเนิดของทารกได้ (กาญจนา ศรีสวัสดิ์, 2560)
  - - - ซิฟิลิส (Syphilis) เชื้อแบคทีเรีย Treponema pallidum
        ระยะฟักตัว 10 – 90 วัน (เฉลี่ย 21 วัน) ระยะแรกจะมีแผลที่อวัยวะเพศ เป็นขอบแข็ง ไม่เจ็บ ถ้าไม่ได้รักษา แผลจะหายได้เอง แต่โรคจะดำเนินต่อไป มีผื่นขึ้นตามลำตัว ฝ่ามือฝ่าเท้า ทวารหนัก และช่องปาก ผมร่วง ปวดข้อ ถ้ายังไม่ได้รักษาอีก โรคจะเข้าสู่ระยะสงบ ไม่มีอาการ ทราบได้จากการตรวจเลือดเท่านั้น หลังจากนั้นอีกหลายปีจะเข้าสู่ระยะสุดท้ายของโรค มีผิวหนังเป็นก้อนนูนแตกเป็นแผล กระดูกอักเสบ ตาบอด หูหนวก สมองพิการ เส้นเลือดใหญ่ที่หัวใจโป่งพอง และเสียชีวิตในที่สุด
      - หนองในแท้ (Gonorrhea) เชื้อแบคทีเรีย Neisseria gonorrhoeae ระยะฟักตัว 2 – 7 วัน ผู้ป่วยหญิงอาจจะไม่มีอาการ หรือมีอาการน้อย เช่น ตกขาว ถ้าไม่ได้รักษา โรคจะลุกลามเกิดเป็นอุ้งเชิงกรานอักเสบ ท่อรังไข่ตีบตัน ท่ออสุจิตีบตัน ต่อมลูกหมากอักเสบ เป็นหมัน ผื่นขึ้นตามลำตัวและเยื่อบุ ปวดตามข้อ
      - หนองในเทียม (Non Gonococcal Urethritis) เชื้อแบคทีเรีย Chlamydia trachomatis ระยะฟักตัว เฉลี่ย 7 วัน มีอาการปัสสาวะแสบขัด มีหนองใสไหลออกจากปลายท่อปัสสาวะ บางรายอาจไม่มีอาการ ถ้าไม่ได้รักษา โรคจะลุกลามเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ในลักษณะเดียวกับโรคหนองในแท้
      - เริม (Herpes) เชื้อไวรัส Herpes simplex virus
        ระยะฟักตัว 2 – 14 วัน มีตุ่มน้ำใสขึ้นเป็นกลุ่ม ร่วมกับอาการปวด แสบ และคันบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนัก บางรายมีตุ่มน้ำใสขึ้นที่ริมฝีปาก ในช่องปาก เมื่อมีการติดเชื้อเริมแล้วเชื้อจะหลบอยู่ในร่างกาย เมื่อร่างกายอ่อนแอจะสามารถทำให้เกิดโรคเริมกำเริบขึ้นได้
      - เอชพีวี (HPV) เชื้อไวรัส Human papilloma virus ระยะฟักตัว 3 เดือน จนถึงหลายปี ส่วนใหญ่ไม่มีอาการหลังติดเชื้อ จะแสดงอาการหลังติดเชื้อได้ 2 ลักษณะคือ อาการหูดหงอนไก่ มีลักษณะเป็นก้อนหรือติ่งเนื้อ ผิวขรุขระ และไม่เจ็บบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนัก และอาการของโรคมะเร็งบริเวณอวัยวะเพศได้แก่ มะเร็งปากมดลูก และมะเร็งทวารหนัก (พิณทิพย์ สุชาติลิขิดวงศ์ และสุวพร อนุกูลเรืองกิตติ์, 2560)
  - - - 1) ประวัติการมีบุตรยาก สตรีที่มีบุตรยากและใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์จะมีความเสี่ยงต่ออุบัติการณ์ของการแท้งบุตร คลอดก่อนกำหนด ครรภ์แฝด และการตายปริกำเนิดสูง
      - 2) ประวัติการแท้ง และการตั้งครรภ์นอกมดลูกสตรีที่เคยแท้งและตั้งครรภ์นอกมดลูกจะมีความเสี่ยงในการเกิดการตายปริกำเนิดสูง มีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกสูง ดังนั้นควรเว้นการมีบุตรอย่างน้อย 6 เดือน
      - 3) ประวัติทารกตายในครรภ์ สตรีที่เคยมีทารกตายในครรภ์โดยไม่ทราบสาเหตุ มีโอกาสเกิดการตายปริกำเนิดสูงในการตั้งครรภ์ได้
      - 4) ประวัติการคลอดก่อนกำหนด ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการตายและการเกิดความพิการแต่กำเนิดได้สูงในสตรีที่เคยเกิดการคลอดก่อนกำหนดมีโอกาสที่จะเกิดซ้ำได้สูง
      - 5) ประวัติการคลอดทารกตัวโต สตรีที่มีประวัติการคลอดทารกตัวโต ที่มีน้ำหนักตัวมากกว่า 4,000 กิโลกรัม ซึ่งมักพบในสตรีที่มีภาวะเบาหวานร่วมกับการตั้งครรภ์ รวมทั้งมีโอกาสในการเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น การคลอดยาก การบาดเจ็บจากการใช้สูติศาสตร์หัตถการในการช่วยคลอดเป็นต้น
      - 6) ประวัติการผ่าตัดคลอด สตรีที่มีประวัติการผ่าตัดคลอด เช่น จากภาวะศีรษะทารกไม่ได้สัดส่วนกับช่องเชิงกรานของมารดา ซึ่งในสตรีที่เคยผ่าตัดคลอดมาแล้วในการตั้งครรภ์ครั้งต่อไปจะมีภาวะเสี่ยงต่อการคลอดได้สูงเช่น การตกเลือดในระยะคลอดหรือหลังคลอด เป็นต้น
      - 7) จำนวนครั้งของการคลอด ในสตรีครรภ์แรกจะใช้ระยะเวลาในการคลอดยาวนานกว่าสตรีที่ครรภ์หลังและในสตรีที่ผ่านการคลอดมามากกว่า 4 ครั้ง (grandmultiparity) จะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจาง ความดันโลหิตสูง รกเกาะต่ำ และการตกเลือดหลังคลอดได้สูง (กาญจนา ศรีสวัสดิ์, 2560)
- - - - โรคแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์
      - 1.1 แม่ท้องที่เป็นเบาหวาน อาจทำให้ทารกในครรภ์ตัวโตมากกว่าปกติ มีโอกาสพิการแต่กำเนิด เสี่ยแท้งหรืตายคลอดได้
      - 1.2 แม่ท้องที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง อาจทำให้พัฒนาการของทารกในครรภ์เติบโตช้า
      - 1.3 แม่ท้องที่เป็นโรคหัวใจ อาจทำให้ทารกขาดออกซิเจน และเติบโตช้าในครรภ์
      - 1.4 แม่ท้องที่เป็น Hyperthyroidism หรือ ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน หากไม่ได้รับการรักษา ก็อาจทำให้ทารกตาย
      - พฤติกรรมของแม่ในระหว่างตั้งครรภ์
      - 2.1 สตรีที่สูบบุหรี่ มีโอกาสเสี่ยงต่อการแท้งบุตรทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า ทารกแรกคลอดน้ำหนักน้อย คลอดก่อนกำหนด และอัตราการตายคลอดสูง ควรเลิกสูบบุหรี่ก่อนการตั้งครรภ์อย่างน้อย 16 สัปดาห์ ซึ่งสามารถลดภาวะเสี่ยงต่อทารกในครรภ์ได้
      - 2.2 การดื่มแอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดการแท้งบุตรหรือการเจริญเติบโตช้าและพัฒนาการล่าช้าของทารก ทำให้ทารกพิการแต่กำเนิด โอกาสเกิดความพิการของใบหน้า (fetalalcohol syndrome, FAS) ทารกแรกคลอดน้ำหนักตัวน้อย
      - 2.3 สารเสพติด ยา สารเคมีต่างๆ หากรับประทาน สูบ ดม ฉีด อาจส่งผลให้เกิดการแท้ง เลือดออกทางช่องคลอด ทารกคลอดออกมาจะมีหัวเล็ก มีปัญหาเรื่องพัฒนาการทางสมอง พิการ ทารกจะติดสารเสพติด และอาจเสียชีวิตในครรภ์ หากคลอดออกมา จะมีภาวะผิดปกติ ซึมเศร้า ไม่สามารถเลี้ยงบุตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - การรับประทานอาหารและวิตามินเสริม ต้องระมัดระวังการได้รับวิตามินบางอย่าง เช่น วิตามินเอมากเกินไป จะมีผลต่อความพิการของทารก พบได้ในยาบางชนิด เช่น ยาที่ใช้รักษาสิว การับประทานอาหารเสริมเป็นต้น และควรได้รับกรดโฟลิควันละ 0.4 มิลลิกรัมต่อวัน อย่างน้อย 3-4 เดือนก่อนการตั้งครรภ์ ต่อเนื่องถึงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ ซึ่งสามารถลดอุบัติการณ์การเกิดความผิดปกติของหลอดประสาทไขสันหลัง (neural tube defects) ในทารกแรกคลอด
        
        การใช้ยา สตรีวัยเจริญพันธุ์ที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง และได้รับการรักษาด้วยยา ยาอาจมีผลต่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ ส่งผลต่อความพิการแต่กำเนิดของทารกในครรภ์ได้ เช่น ยาธัลลิโดไมด์ (thalidomind) เป็นยารักษาอาการคลื่นไส้อาเจียนในไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ พบว่าเป็นสาเหตุให้เกิดความผิดปกติของกระดูกแขนและขาเป็นต้น ดังนั้นสตรีวัยเจริญพันธุ์ที่มีโรคประจำตัวหรือได้รับการรักษาด้วยยาบางอย่างควรมีการปรึกษาแพทย์ก่อนการตั้งครรภ์ เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นต่อมารดา และทารกในครรภ์ (กาญจนา ศรีสวัสดิ์, 2560)