Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Układ pokarmowy
(zespół narządów uzyskujący z pożywienia składniki…
Układ pokarmowy
(zespół narządów uzyskujący z pożywienia składniki niezbędne do życia i prawidłowego funcjnowania)
elementy
- przewód pokarmowy : jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie i jelito grube
-zachodzą tam kolejne etapy obróbki pokarmu
- Ściana przewodu pokarmowego:
- błona śluzowa: tworzą ją m.in. komórki nabłonkowe wydzielające ochronny śluz
- błona podśluzowa: warstwy tkanki łącznej, zawierającej naczynia krwionośne, limftyczne i nerwy
- błona mięśniowa: składa się z mięsni gładkich, ich skurcze powodują przesuwanie sie treści pokarmowej i mieszanie z enzymami trawiennymi
- otrzewna: błona surowicza z tkanki łączej luźnej pokrytej mezodermalnym nabłonkiem, która chroni przewod pokarmowy i oddziela go od innych narządów
- jama ustna - pobieranie, rozdrabnianie i nawilżanie pokarmy. Częsciowe trawienie polisacharydów
- gardło - przesuwanie pokarmu do przełyku
- przełyk - transportuje pokarm do żołądka
- żołądek- czasowo magazynuje pokarm. Częsciowe trawienie białek
- jelito grube - wchłanianie wody i soli mineralnych oraz formatowanie kału
- jelito cienkie - trawienie i wchłanianie składników pokarmowych
Rożnice dotyczące błony śluzowej:
W jamie ustnej, niektorych czesciach gardła, przełyku, odbytnicy nabłonek jest wielowarstwowy płaski, w pozostałych odcinkach walcowaty. W jelicie cienkim błona sluzowa wytwarza palczyste wypustki zwane kosmykami jelitowymi
- gruczoły trawienne : śliniaki, trzustka, wątroba
-produkują wydzieliny niezbędne do trawienia pokarmu w przewodzie pokarmowym.
ŚLINIANKI uchodzą do jamy ustnej
rodzaje: podjęzykowe, podżuchwowe, przyuszne
Produkcja śliny zachodzi odruchowo. Slina ma odczyn obojętny, zawiera znaczna ilosc wody, bialka, sole mineralne i enzymy:
-amylazę ślinową (rozpoczyna trawienie skrobi)
-lipazę ślinową (trawi tłuszcze w postaci naturalnej emulsji)
TRZUSTKA połączona przewodem trzustkowym z dwunastnicą
Produkuje zasadowy sok trzustkowy, ktory zawiera enzymy trawiące wszytskie rodzaje zwiazków organicznych:
-amylaza trzustkowa (kontynuuje trawienie skrobi)
-trypsyna, chymotrypsyna i karboksypeptoza (kontynuuja trawienie białek)
-lipaza trzustkowa (trawi tłuszcze zemulgowane przez żółć)
Produkuje i wydziela też hormony regulujące poziom glukozy we krwi-insuline i glukagon.
WĄTRBA połączona przewodem wątrobowym z pęcherzykiem żółciowym
-istotna rola w przemianie materii
-produkcja żółci - naturalnego detergentu niezbędnego w trawieniu tłuszczów. Tymczasowo magazynowana w pęcherzyku żółciowym
-magazynowanie glikogenu. W razie potrzeby tez rozkłada
-magazynowanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i niektórych pierwiastków np żelaza
-przekształcanie amoniaku w mocznik
-rozkład hemoglobiny ze zużytych erytrocytów do barwników żółciowych
-detoksykacja organizmu. Neutralizuje związki tokstyczne np alko i leki
Jama ustna
-szpara ustna graniczona wargami
-zęby w zębodole (chwytanie i rozdrabniane pokarmu)
-język silnie umięsniony (formatowanie kesków i połykanie)
- liczne brodawki jęzkowe z kubkami smakowymi (wrażenia smakowe)
-gruczoły ślinowe wydzielające ślinę
- odczyn obojętny, skład: woda, troche białek, sole mineralne
- enzym AMYLAZA ŚLINOWA- zapoczątkowuje proces rozkłądu polisacharydów, głównie skrobi
- enzym LIPAZA ŚLINOWA- inicjuje trawienie tłuszczów w naturalnej emulsji np mleku, śmietanie
ZĄB
-korona
-szyjka
-korzeń
-szkliwo (chroni przed uszkodzeniami)
-zębina (oprarcie dla pozostałych tkanek zeba)
-miazga (silnie unaczyniona i unerwiona, tez odżywia zęby)
RODZAJE ZĘBÓW
-2 generacje: 20 mlecznych (bez korzeni), 32 stałe
PO POŁ ŻUCHWY
-2 siekacze (odgryzanie kawalkow)
-1 kieł (pomagaja w rozgryzaniu)
-2 przedtrzonowe i 3 trzonowe (miażdżą i rozcierają)
Gardło i przełyk
- z jamy ustnej do gardła
- poczas przełykania jedna z chrząstek krtani- NAGŁOŚNIA- zamyka wejscie do drog oddechowych. Pokarm do przełyku, nie tchawicy
-przełyk długa, wąska rura. Miesni budujace sciane kurcza sie rytmicznie przesuwając pożywienie do żołądka
Żołądek
-w błonie śluzowej są gruczoły ktorych wydzieliny tworzą
sok żołądkowy
- ma odczyn kwasowy, skłąd: woda, kwas solny, chlorek sodu, chlorek potasu, enzymy trawienne (pepsyna. lipaza żołądkowa), śluz zabezpieczający ściany
- odpowiada za denaturację białek, przygotowując je do trawienia
- niszczy drobnoustroje z pokarmu
- aktywuje enzymy i zapewnia odp odczyn
-
SCIANA ZOŁADKA:
-błona śluzowa -znajdują sie gruczoły żołądkowe
-błona podśluzowa
-błona mięśniowa
-błona surowicza (otrzewna)
GRUCZOŁY ŻOŁĄDKOWE:
-komórki okładzinowe (tworzą kwas solny)
-komórki główne (wydzielają enzymy trawienne)
-komórki śluzowe (wytwarzają śluz)
- w zoladku trawione sa glownie białka
- komórki główne wytwarzają bardzo ważna pepsynę w formie niaktywanego proenzymu pepsynogenu
- synteza enzymow proteolitycznych jako nieaktywnych proenzymów zabiezpiecza komorki wydzielnicze (i przewody wyprowadzające u trzustki) przed strawieniem
- aktywacja pepsyny do pepsynogenu pod wpływem kwasu solnego lub pepsyny (autokataliza)
- u niemowląt- rennina (roklada bialko mleka-kazeine), tez lipaza żołądkowa (trawi tłuszcze w naturalnej emulsji)
- dzieki skurczom perystaltycznym zoladka pokarm przeksztalca sie w plynna miazge pokarmowa
Jelito cienkie
-
-kontynuowane jest trawienie pokarmu, wchłanianie drobnoząstezkowych produktow trawienia
- silnie poładowana błona śluzowa tworzy palczyste wypustki - kosmki jelitowe
- enterocyty (komorki nablonkowe)-zewnętrzna warstwa kosmków
- mikrokosmyki tworzą rąbek szczoteczkowy
Fałdy(x3),kosmki(x30),mikrokosmki(x600) zwiększają powierzchnie trawienia i wchłaniania.
Cecha przystosowawcza kosmków:
-liczne (wchłaniające) -bogato unaczynione
ENZYMY SOKU TRZUSTKOWEGO
- trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydazy
(trawia bialka i peptydy) - enzymy proteolityczne
- amylaza trzustkowa (trawi polisacharydy, gł skrobie)
- lipaza trzustkowa (trawi tłuszcze zemulgowane przez żółć)
Proteolityczne sa wydzielane przez trzuste w postaci nieaktywnych proenzymów. Tryosynogen przeksztalcany w aktywna trypsyne (dzieki enterikinaze) aktywująca kolejne tryosynogenym chymotryosynogenym prokarboksypeptydazy
ENZYMY RĄBKA SZCZOTECZKOWEGO
- peptydazy np. aminopeptydazy,dipeptydazy
(trawia peptydy)
- disacharydazy np. maltaza, sacharazam laktaza
(trawia disacharydy)
Jelito grube
-
-gruczoły wydzielaja duza ilosc śluzu ulatwiajacego przesuwanie pokarmu i formatowanie kału
-bogaty mikrobiom - liczne mikroorganizmy ktore w procesach fermentacyjnych wykorzytsuja niestrawione reszte poarmu m.in celuloze
-bakterie jelitowe syntezują witaminy, wchłaniane i wykorzystywane przez organizm
MIKROBIOM:
-to wszystkie mikroorganizmy (szkodliwe i nieszkodliwe) zyjące w organizmie
-bakterie, grzyby
- zapobiega rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych
- przeprowadza fermentacje i rozklada błonnik
- wytwarza witaminy z gruby B i witamine K
- umozliwia prawidlowy rozwoj i funcjonowanie
ukladu odpornociowego i układu nerwowego
żółć
- płyn wytworzony w wątrobie
- skład: woda, kwasy zolciowe, fosfolipidy, cholesterol, kwasy tluszczowe, barwniki z rozkladu hemoglobiny
- emugluje tłuszcze - rozbija je na mniejsze krople (zwiekszając powierzchnie, ułatwia rozklad przez lipazy)
- czesc hydrofobowa wnikaja do wnetrza kropli, czesc hydrofilowa pozostaje na zewnatrz
- ujemne fragmenty kwasow zolciowych odpychaja sie co uniemozliwia ponowne polaczenie sie malych kropli tluszczu w wieksze