Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
"Wesele" Stanisław Wyspiański - Coggle Diagram
"Wesele" Stanisław Wyspiański
Autor: Uczeń Jana Matejki, malarz, ilustrator, chłopoman, reformator teatru, żona- starsza chłopka
geneza utworu: Rzeczywiste wesele Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną.
Czas akcji: 20 listopada 1900r.
miejsce akcji: Bronowice- Drewniane chałupy, wiejski wystrój, czerwone korale.
Pojęcia:
Sznur- Symbol niewoli, spętania, sfera profanum
Złoty róg- symbol gotowości, inicjatywy przywództwa, patetycznej chwili, Sacrum
Czapka z piór, symbol próżności materializm, fascynacja tandetą
Bohaterowie
Miejscy
Włodzimierz Tetmajer- działacz ludowy, 10 lat mieszka w Bronowicach
Pan młody- Lucjan Rydel, poeta, doktor prawa, boso biega po wsi
Kazimierz Przerwa Tetmajer-Poeta młodopolski, dekadenta, najważniejszy poeta epoki
Dziennikarz- Rudolf Starzewski- redaktor konserwatywnej gazety "Czas" polityka lojalnościowa
Nos- Tadeusz Nosowski- malarz, megaloman, dorabia filozofie do picia
Haneczka- Siostra pana młodego
Radczyni- Ciotka pana młodego, żona profesora
Wiejscy
Gospodyni- Żona gospodarza, siostra panny młodej
Marysia- Siostra panny młodej, umarł narzeczony artysta
Jasiek- Niedojda, brat panny młodej, drużba
Czepiec- Błażej Kupiec pisarz wiejski, konkretny
Kasper, Kuba- chłopi Isia (córka gospodyni) Żyd-karczmarz
Rachel- Pepa Singer córka karczmarza
Bohaterowie symboliczni
Chochoł- snop siana
Widmo- Dawny narzeczony Marysi
Stańczyk- Błazen z obrazu Matejki
Hetman- Ksawery Branicki. Zdrajca z targowicy
Rycerz
- Zawisza Czarny,
Upiór
- Jakub Szela, rzeź galicyjska,
Wernyhora
- lirnik ukraiński
Akt 1
Rozmowy gości weselnych: Dziennikarz lekceważąco odnosi się do politycznych zainteresowań chłopów; Pan Młody zachwyca się żoną; Poeta flirtuje z Maryną; przybywa Żyd, który chce nakłonić Czepca do zwrotu pieniędzy, ponieważ sam ma dług u Księdza.
Przychodzi Rachela: w rozmowie z Panem Młodym zachwyca się uroczystością.
Gospodarz w rozmowie z Poetą mówi o wielkości i godności chłopów.
Dziad przypomina rzeź galicyjską z 1846 r.
Rachela rozmawia z Poetą o sztuce i „żywej” poezji. Panna Młoda za namową Poety zaprasza na wesele całą poezję.
Akt 2
Isi ukazuje się Chochoł, zapowiada przybycie innych zjaw.
Marysi pojawia się Widmo jej zmarłego narzeczonego; Dziennikarzowi Stańczyk, który wyrzuca mu bierność, fałsz i zakłamanie; Poecie - Czarny Rycerz, który potępia postawę cierpienia, dekadentyzmu; Panu Młodemu Hetman, krytykuje zbliżenie panów do chłopów (a raczej demaskuje jego powierzchowność); Dziadowi zjawia się Upiór - znak czasów rabacji galicyjskiej.
Do gospodarza przybywa Wernyhora ze „Słowem-Rozkazem” zorganizowania chłopów i poprowadzenia ich do walki o wolność; zapowiada niezwykłe wypadki i niezwykłych gości.
Gospodarz poleca Jaśkowi zawiadomić chłopów o zbliżającej się walce, daje mu złoty róg otrzymany od Wernyhory, sam znajduje złotą podkowę, którą jego żona skrzętnie chowa do skrzyni.
Akt 3
Gospodarz układa się do snu. Czepcowa i Gospodyni rozmawiają o weselu i gościach z miasta.
Z zewnątrz nadchodzą wieści o poruszeniu wśród chłopów i przygotowaniach do walki.
Panna Młoda i Poeta rozmawiają o Polsce, która jest w sercu każdego Polaka.
Czepca ogarnia poruszenie, budzi ze snu Gospodarza, który nie pamięta spotkania z Wernyhorą. Przed chatą gromadzą się uzbrojeni w kosy chłopi.
Wpada podekscytowany Poeta, który opowiada o dziwnych zjawiskach widocznych na niebie. Wszystkich ogarnia podniosły nastrój, oczekują na coś niezwykłego.
Gospodarz ciągle nie może sobie przypomnieć, kto się u niego zjawił nocą. W końcu sobie przypomina. Wszyscy oczekują przybycia Wernyhory z Archaniołem. Nieruchomieją zapatrzeni w dal.
Przybywa Jasiek. Przypomina sobie, że miał zadąć w róg, ale okazuje się, że go zgubił, kiedy podnosił swoją czapkę z piór.
Chochoł każe mu powyjmować chłopom z rąk kosy, a następnie gra melodię, w takt której zgromadzeni tańczą obłędny, monotonny taniec.
Symbole zjawiska:
chłopomania- fascynacja wsią, zachwyt prostotą i tężyzną chłopów.
Chata Bronowicka- wizerunek Polski, starcie idei, przywódca oddaje władze nieodpowiedniej osobie
Chocholi taniec- upadek, stracone szanse, siła kierowana przez snop siana
Akt 1- Dramat realistyczny
Akt 2- Dramat, symboliczny
Akt 3 Dramat Narodowy
"Cóż tam panie w polityce" Sami swoi, polska szopa" "Miałeś chamie złoty róg"