Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

AXIT NITRIC, 29_ Nguyễn Đình Kim Phụng - Coggle Diagram

- - - - Dung dịch HNO3 có đầy đủ tính chất của dung dịch axit: làm quỳ tím đổi thành màu đỏ; tác dụng với oxit bazơ và bazơ tạo thành muối Nitrat và nước; tác dụng của muối với axit yếu hơn.
        
        Thí dụ:
        
        CuO + 2HNO3 —> Cu(NO3)2 + H2O
        
        Fe2O3 + 6HNO3 —> 2Fe(NO3)3 + 3H2O
      - HNO3 là một trong số các axit mạnh nhất, trong dung dịch:
        HNO3 —> H + NO3
  - - - Tác dụng với kim loại
        
        Axit nitric oxi hóa được hầu hết các kim loại trừ Pt và Au
        
        Dung dịch HNO3 đặc thì sản phẩm là NO2
        
        VÍ DỤ: Al +6HNO3 → 3H2O+3NO2+Al(NO3)3
        
        Dung dịch HNO3 loãng thì tạo thành NO
        
        VÍ DỤ: Fe+4HNO3 →2H2O+NO+ Fe(NO3)3
        
        Trong dung dịch HNO3 đặc, nguội, Al và Fe bị thụ động hóa do tạo ra một lớp màng oxit bền bảo vệ cho kim loại khỏi tác dụng của các axit nên dùng bình làm bằng nhôm hoặc sắt để đựng HNO3 đặc.
        
        Với các kim loại có tính khử mạnh như Mg, Al, Zn, ...
        
        HNO3 loãng bị khử đến N2O, N2 hoặc NH4NO3
        
        VÍ DỤ 12HNO3+5Mg→6H2O+5Mg(NO3)2+N2
    - - Tác dụng với phi kim
        
        Khi đun nóng, HNO3 đặc có thể oxi hóa được các phi kim như C, S, P,........( trừ N2 và halogen ). Khi đó các phi kim oxi hóa đến mức cao nhất, còn HNO3 bị khử đến NO2
        
        VÍ DỤ: S + 6HNO3(đặc, nóng)-------> H2SO4 + 6NO2 + 2H2O
        P + 5HNO3(đặc, nóng)--------> H3PO4 + 5NO2 + H2O
      - Tác dụng với hợp chất
        
        HNO3 đặc còn oxi hóa được nhiều hợp chất có tính khử như H2S, HI, SO2, các hợp chất sắt(II)........ đồng thời HNO3 bị các chất đó khử đến NO hoặc đến NO2
        
        FeS + 6HNO3 loãng -------> Fe(NO3)3 + H2SO4 + 3NO + 2H2O
        Fe3O4 + 10H2SO4 đặc --------> 3Fe(NO3)3 + NO2 + 5H2O
- - - - Axit nitric có rất nhiều ứng dụng quan trọng. Phần lớn axit nitric sản xuất ra được dùng để điều chế phân đạm NH4NO3, Ca(NO3)2,....
      - Ngoài ra, axit nitric còn được dùng để sản xuất thuốc nổ, thí dụ: trinitrotoluen (TNT); thuốc nhuộm; dược phẩm....
    - - Trong phòng thí nghiệm:
        
        Để điều chế một lượng nhỏ axit nitric trong phòng thí nghiệm người ta đun hỗn hợp muối NaNO3 hoặc KNO3 với H2SO4 đặc
        NaNO3 + H2SO4 ----> NaHSO4 + HNO3 ( t độ )
        
        Hơi HNO3 thoát ra được dẫn vào bình làm lạnh và ngưng tụ ở đó
      - Trong công nghiệp:
        
        Phương pháp hiện đại sản xuất HNO3 từ amoniac gồm 3 giai đoạn
        a) Oxi hóa khí amoniac bằng oxi không khí thành nito monooxit (NO) 4NH3 + 5O2 -------> 4NO + 6H2O ( đk: 850-900 độ, xúc tác Pt)
        b) Oxi hóa nito monooxit thành nito đioxit bằng nito ở điều kiện thường
        2NO + O2 -------> 2NO2
        c) Nito đioxit tác dụng với nước và oxi thành axit nitric
        4NO2 + 2H2O + O2 ------> 4HNO3