Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การวินิจฉัยแยกโรค กลุ่มอาการท้องเสีย ถ่ายเหลวและอาเจียน, กลุ่ม…

- - - - โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน (acute diarrhea)
        
        มีอาการน้อยกว่า 14 วัน
        
        ติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือ โปรโตซัว
        
        รับประทานอาหารที่ปนเปื้อน preformed toxin ของเชื้อ แบคทีเรีย
      - โรคอุจจาระร่วงต่อเนื่อง (persistent diarrhea)
        
        มีอาการตั้งแต่ 14 ถึง 30 วัน
        
        ติดเชื้อโปรโตซัว รวมถึงเชื้อแบคทีเรีย
        
        ไม่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อ
        
        ภาวะลำไส้แปรปรวนหลังการติดเชื้อ (post-infection irritable bowel syndrome)
        
        โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (inflammatory bowel disease, IBD)
      - โรคอุจจาระร่วงเรื้อรัง (chronic diarrhea)
        
        มีอาการมากกว่า 30 วัน
        
        ความบกพร่องของระบบทางเดินอาหาร
        
        ภาวะลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome : IBS)
        
        โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (Inflammatory Bowel Disease : IBD)
        
        การติดเชื้อ
    - - อาการอาเจียนเด่น / อาเจียนนำหน้าอาการอุจจาระร่วง มักเกิดจาก
        
        อาหารเป็นพิษ (food poisoning)
        
        อาหารที่ปนเปื้อน preformed toxin จากเชื้อแบคทีเรีย
        
        โดยทั่วไปอาการมักเกิด ภายใน 2-7 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหารที่ปนเปื้อน อาการมักไม่รุนแรงและสามารถหายได้เองใน 48-72 ชั่วโมง
        
        การติดเชื้อไวรัส
        
        rotavirus
        
        อาการอื่นที่อาจพบด้วย ได้แก่ ไข้ต่ำ ๆ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
      - อาการอุจจาระร่วงเด่น
        
        ส่วนใหญ่มีอาการท้องเสียเป็นน้ำหรืออาจจะมีมูกเลือดปนได้ ปวดท้อง ปวดเบ่ง คลื่นไส้ อาเจียนหรือมีไข้ได้
        
        อุจจาระเป็นมูกหรือปนเลือด (bloody diarrhea)
        
        ติดเชื้อแบคทีเรียที่ไปทำลายเยื่อบุที่ลำไส้เล็ก ส่วนปลายหรือลำไส้ใหญ่ (ileocolonic infection)
        
        อุจจาระจะมีลักษณะเป็น มูกหรือปนเลือด
        
        อาการอื่นที่พบ ได้แก่ ไข้ หรือปวดเบ่ง ขณะถ่าย (tenesmus)
        
        อุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำ (watery diarrhea)
        
        อุจจาระมีลักษณะเหลวหรือเป็นน้ำโดยทั่วไป อาการมักไม่รุนแรง และไม่เกิดการทำลายหรือการอักเสบของ เยื่อบุที่ลำไส้ (mucosal inflammation)
    - - การรักษาภาวะขาดน้ำ
        
        กินน้ำเกลือแร่ ORS ใช่ในผู้ป่วยที่มีภาวะขาดน้ำน้อย
        
        ไม่ควรดื่มครั้งเดียวจนหมดเพราะจะทำให้มีอาการอาเจียนเพิ่มขึ้นได้
        
        น้ำเกลือแร่ ORS 1 ซอง ผสมน้ำสะอาดตามสัดส่วนที่ระบุไว้
        
        ใส่แก้ว ค่อย ๆ จิบ หรือ ใช้ซ้อนตักป้อน
      - โดยใช้ยา
        
        ยารักษาตามอาการ
        
        ยาลดการอาเจียน
        
        ยาลดไข้
        
        ยารักษาอาการท้องอืด
        
        ยาลดอาการปวดท้อง
        
        โปรไบโอติกส์ จำเป็นต้องเป็นชนิดที่เหมาะสมเพื่อการรักษาโดยเฉพาะ
        
        ยาปฏิชีวนะหรือยาฆ่าเชื้อ
        
        ใช้เฉพาะในกรณี
        
        สงสัยติดเชื้อแบคทีเรียที่รุนแรง
        
        มีการติดเชื้อในกระแสเลือด
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิต้านทานต่ำ เด็กเล็ก มีโรคประจำตัว
        
        ยาลดปริมาณอุจจาระและหรือลดจำนวนครั้งของการถ่ายอุจจาระ
- - - - ถ้ามีอาการปวดท้องและถ่ายบ่อยให้ยาแก้ท้องเดิน Loperamide หรือ antispasmodic ก่อนอาหาร 30 ถึง 60 นาที
      - เวลามีอาการ ถ้ามีอาการไม่มากหรือพอทนได้ก็ไม่ต้องรับประทานยา ถ้ามีอาการท้องผูกให้ยาระบาย
      - มีอาการคิดมาก กังวลใจ นอนไม่หลับ ให้ยากล่อมประสาท เช่น Diazepam หรือยาแก้ซึมเศร้า เช่น Amitriptyline
      - ถ้ามีอาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลด ถ่ายเป็นเลือดหรือสงสัยจะเกิดจากสาเหตุอื่นควรแนะนำไปตรวจที่โรงพยาบาล
- - - - Metronidazole 750 mg. tid pc 10 วัน , ถ้ามีอาการปวด และกดเจ็บบริเวณชายโครงขวาอย่างมากหรือสงสัยจะเป็นโรคฝีในตับ ควรส่งไปโรงพยาบาลโดยเร็ว
    - - อุจจาระเหลว มีเนื้อปน กลิ่นเหม็นขายหัวกุ้งเน่า ถ่ายกระปิดกระปอย
  - - - ปวดบิด ถ่ายเป็นน้ำ ปวดเบ่ง
        ถ่ายเป็นมูก หรือมูกปนเลือด
    - - ให้ยา Cotrirnoxazoie bid p.o pc 3วัน , ถ้ามีภาวะขาดน้ำรุนแรงหรือช็อกให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ แล้วส่งโรงพยาบาลทันที
- - - - ภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง
  - - - กรณีมีไข้ ให้ยาลดไข้ พาราเซตามอล (500 มิลลิกรัม)
        ครั้งละ 1 เม็ด เมื่อจำเป็น โดยให้ซ้ำได้ ทุก 4-6 ชั่วโมง
      - ให้สารละลายน้ำตาลเกลือแร่ (ORS)
- - - - สารพิษจากเชื้อโรค
        
        โดยการรับประทานพิษของเชื้อโรคที่ปนเปื้อนใน อาหาร มักพบว่ากลุ่มคนที่รับประทานอาหารด้วยกันมีอาการพร้อมกัน หลายคน
      - สารเคมี
        
        เช่น ตะกั่ว สารหนู Nitrate ยาฆ่าแมลง เป็นดัน มักจะทำใหมีอาการอาเลียนปวดท่องรนแรงและชักได้
      - ยา
        
        เช่น ยาถ่าย ยาลดกรด ยาปฏิชีวน: (Tetracveline
        Amoxycillin Erythromycin Coichicine)
      - การติดเชื้อ
        
        พบได้บ่อยกว่าสาเหตุอื่น อาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส เช่น Rotavirus บิดไทฟอยด์ อหิวาต์มาลาเรีย พยาธิบางชนิด เช่น พยาธิแส้ม้า เป็นต้น
      - พืชพิษ
        
        เห็ดพิษ กลอย
    - - การติดเชื้อ
        
        เช่น บิดอะมีบา(Amoeba) วัณโรคลำไส้
        พยาธิแส้ม้า เอดส์ เป็นต้น
      - การขาดเอนไซม์ Lactase ที่ย่อยน้ำตาล Lactose ซึ่งมีในนมสด ทำให้ท้องเดินหลังดื่มนม
      - โรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน คอ
        พอกเป็นพืษ
      - ยา เช่น รับประทานยาถ่ายหรือยาลดกรด
        เป็นประจำจะทำให้มีอาการ ท้องเดินเรื้อรัง
  - - - ชีพจร
      - ความดันเลือด
      - พฤติกรรม
      - กระหายน้ำ
      - เยื่อบุปาก
      - น้ำตา
      - กระบอกตา
      - กระหม่อมหน้า
      - ความยืดหยุ่นของผิวหนัง
      - Urine specific gravity
      - Capillary refill
  - - - ประเมินการติดเชื้อ
    - - Stool culture
    - - ประเมินความสมดุลของน้ำ
    - - มักมีค่าสูงขึ้นกว่าปกติ (10-20 มก/ดล.)
    - - มักสูงกว่า 1.020
  - - - เจาะเลือดตามนัด 3 ชั่วโมงก่อนมาโรงพยาบาล
    - - 2 วันก่อนมาโรงพยาบาล มีไข้ อาเจียน 1 ครั้ง ถ่ายเหลว 3 – 4 ครั้ง ลักษณะเป็นน้ำไม่มีมูกเลือดปน พาไปรักษาที่คลินิก
      - 13 ชั่วโมงก่อนมาโรงพยาบาล มีอาการอาเจียน 3 ครั้ง ลักษณะเป็นน้ำสีเขียว อุจจาระ 2 ครั้ง ลักษณะเป็นน้ำไม่มีมูกเลือดปน เข้ารับการรักษาที่รพ.ตากฟ้า ได้รับ 5 % DN/3 1,000 ml 2 ขวด หลังหมดให้กลับบ้านและให้ ORS จิบ
      - 4 วันก่อนมาโรงพยาบาล มีอาการถ่ายเหลว 2 ครั้ง ลักษณะเป็นน้ำไม่มีมูกเลือด ไม่มีไข้ ไม่มีคลื่นไส้อาเจียน
      - 3 ชั่วโมงก่อนมาโรงพยาบาล เจาะเลือดตามนัด
      - อาการแรกรับ
        
        ผู้ป่วยรู้สึกตัวดี มีอาการอ่อนเพลีย ริมฝีปากแห้งเล็กน้อย มีไข้ ไม่มีอาเจียนและถ่ายเหลว หมอนัดเจาะเลือด และนอนโรงพยาบาล
- - - - ประวัติการรับประทานอาหาร
      - ระยะที่ผู้ป่วยเป็น
      - U/D, Allergic
      - อาการที่นำผู้ป่วยมารพ.
        
        จำนวนครั้งของการอาเจียน
        
        อาการอาเจียน 3 ครั้ง
        
        ลักษณะอาเจียน
        
        ลักษณะเป็นน้ำสีเขียว
        
        การขับถ่าย/จำนวนครั้ง
        
        ถ่ายเหลวเป็นน้ำ 3 – 4 ครั้ง ไม่มีมูกเลือดปน
    - - Mouth
        
        Dry libs
      - Abdomen
        
        not tender, no mass, no guarding, no rebound tenderness
    - - CBC
        
        MCV 73 fl.(ค่าปกติ 82 - 92 fl)
        
        MCHC 23.5 g/dl (ค่าปกติ 32 - 36 g/dl)
        
        WBC 10.5 M/UL (ค่าปกติ 4 - 10 M/UL)
      - Electrolyte
        
        Sodium 133.8 mmol/L
        (ค่าปกติ135 – 145 mmol/L)
  - - - แล้วตามด้วยอาการอื่นๆ
        
        ปวดท้อง, คลื่นไส้, อาเจียนเป็นสีเขียว
        
        มีไข้, น้ำหนักลด
        
        ตัวบวมจากการสูญเสียโปรตีนทางลำไส้
        
        โลหิตจางจากการสูญเสียเลือดทางลำไส้
        
        อาการในเด็ก
        
        อาการของภาวะขาดน้ำ
        
        ปัสสาวะน้อยกว่าปกติ, กระสับกระส่าย, เซื่องซึม, ตัวซีด
        
        อาเจียนเป็นสีเขียว, ถ่ายเหลวอาจมีเลือดปน
        
        มีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส
        
        กระหม่อมศีรษะโป่งตึงหรือบุ๋มลง,หายใจตื้นหรือหายใจถี่, คอแข็ง
    - - Acute watery diarrhea
        
        การถ่ายอุจจาระเป็นน้ำ ไม่มีเลือดปน อาจมีอาการอาเจียน และไข้ร่วมด้วย
      - Dysentery
        
        การถ่ายอุจจาระที่เหลวมีเลือดปน, เห็นได้ด้วยตาเปล่า
        
        เชื้อลุกล้ำผ่านทางผนังลำไส้ (invasive bacteria)
        
        ปัญหาสำคัญ
        
        เบื่ออาหาร
        
        น้ำหนักลด
        
        เยื่อบุลำไส้ถูกทำลาย
  - - - Toxin ของ bacteria เพิ่มการหลั่ง hypersecretion
        
        เพิ่มการสร้างเกลือและน้ำในลำไส้เพิ่มขึ้น
        
        ถ่ายเหลว
    - - ยับยั้งการดูดซึมเกลือและน้ำ
      - cell ผนังลำไส้ลอกหลุดเป็นหย่อม ๆ และกลายเป็นน้ำเหลว มีมูก ปนเลือด
  - - - 5 % DN/3 1,000 ml IV drip rate 40 ml/hr
    - - เคสนี้ให้ NPO
      - ได้รับยา Para syrup oral prn. q 4-6 hr. เมื่อมีอาการไข้
        
        Paracetamol Syrup 120 mg/5cc (10 – 15 mg/Kg/Dose)
        
        กรณีศึกษาน้ำหนัก 10 kg กินประมาณ 1 ช้อนชาหรือ 5 cc.
    - - ORS 1 ซอง *3 oral pc
        
        เด็กที่มีอายุน้อยกว่า 2 ปี
        
        ให้ค่อย ๆ จิบ หรือป้อน ORS ครั้งละ 2 - 3 ออนซ์ (1/4 – ครึ่งแก้ว) ทุกครั้งที่ถ่ายเป็นน้ำ
    - - Ceftriaxone 750 mg. IV OD.
        
        ในเด็กใช้ขนาดไม่เกิน 50 – 75 mg/kg/day
- - - - ACTH (adrenocorticotropic hormone) และ corticosterolds
      - ให้ antibiotics (กรณีพบมี abscess, peritonitis)
      - ให้ Sulfonamides (Azulfidine), suifisoxazole (Gantrisin) ต้านการอักเสบ
      - 4. ให้ยา antidiarrheal
      - 3. แนะนำหลีกเลี่ยงอาหารที่อาจทำให้ถ่ายเหลว เช่น นม
      - ให้ IV fluid / ให้สารอาหาร High-protein, high-calorie, vitamin
      - NPO
- - - - คลื่นไส้อาเจียน , ปวดบิด , ไข้สูง หนาวสั่น ปวดเมื่อย
    - - ถ้ามีอาการรุนแรง หรือมีภาวะขาดน้ำรุนแรง ควรส่งโรงพยาบาล
      - ถ้าอาการไม่รุนแรงให้สารน้ำตาลเกลือแร่ และให้ยาลดไข้กรณีมีไข้