Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KÌ CHIẾN TRANH LẠNH - Coggle Diagram
QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KÌ CHIẾN TRANH LẠNH
MÂU THUẪN ĐÔNG - TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN TRANH LẠNH
Nguyên nhân
Do sự đối lập về mục tiêu và chiến lược phát triển của hai nước Liên Xô và Mĩ.
Liên Xô: chủ trương duy trì hòa bình, an ninh thế giới, bảo vệ những thành quả của chủ nghĩa xã
hội và đẩy mạnh phong trào cách mạng thế giới.
Mĩ: Chống phá Liên Xô và phe xã hội chủ nghĩa, chống phong trào cách mạng, mưu đồ làm bá
chủ thế giới.
Mĩ lo ngại ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản và sự phát triển phong trào cách mạng thế giới=> tìm
mọi cách chống phá
Sau chiến tranh thế giới thứ 2, là nước tư bản giàu mạnh nhất, nắm độc quyền vũ khí nguyên tử =>
tự cho mình có quyền lãnh đạo thế giới
=> Từ liên minh chống phát xít, sau chiến tranh thế giới thứ 2 Liên Xô và Mĩ nhanh chóng chuyển
sang thế đối đầu = > Mĩ là nước khởi nguồn “Chiến tranh lạnh”.
Những sự kiện khởi đầu chiến tranh lạnh
Phía Mĩ
Tháng 3/1947, Tổng thống Truman gửi thông điệp tới Quốc hội Mĩ khẳng định: sự tồn tại của Liên xô là nguy cơ lớn đối với nước Mĩ và đề nghị viện trợ cho Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ 400 triệu đô la biến hai nước này thành căn cứ tiền phương chống Liên Xô => Khởi đầu tình trạng “chiến tranh lạnh”.
Tháng 6/1947, Mĩ thông qua “Kế hoạch Mácsan”
Tập hợp các nước Tây Âu vào liên minh quân sự chống Liên Xô và các nước
Đông Âu.
Viện trợ 17 tỷ đô la giúp Tây Âu khôi phục kinh tế
Tháng 4/1949, thành lập “Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương” (NATO),
nhằm chống lại Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu.
Phía Liên Xô
Tháng 1/1949, Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ
kinh tế (SEV)
Tháng 5/1955, thành lập hiệp ước Vácsava, một liên minh chính trị quân sự
mang tính chất phòng thủ của các nước XHCN châu Âu.
=> Như vậy, với sự ra đời của NATO và Tổ chức Hiệp ước Vácsava đã đánh dấu sự xác lập cục
diện hai cực, hai phe, “Chiến tranh lạnh” bao trùm toàn thế giới.
Bản chất của chiến tranh lạnh
Là cuộc đối đầu căng thẳng giữa hai phe tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa do hai siêu cường Mĩ
Liên Xô làm trụ cột.
Là “cuộc chiến tranh không nổ súng, không đổ máu” nhưng thế giới luôn trong tình trạng chiến
tranh.
Diễn ra trên hầu hết các lĩnh vực, ngoại trừ xung đột trực tiếp bằng quân sự giữa hai siêu cường Mĩ-Liên Xô
XU THẾ HÒA HOÃN ĐÔNG - TÂY VÀ “CHIẾN TRANH LẠNH” CHẤM DỨT
Những biểu hiện của xu thế hòa hoãn Đông - Tây
Đầu những năm 70, xu hướng hòa hoãn Đông - Tây xuất hiện với những cuộc thương lượng
Xô - Mĩ
Ngày 9/11/1972, Hiệp định về những cơ sở quan hệ giữa Đông Đức và Tây Đức được kí kết=> tình
hình châu Âu bớt căng thẳng.
Năm 1972, Xô - Mĩ thỏa thuận hạn chế vũ khí chiến lược => hình thành thế cân bằng giữa Mĩ và
Liên Xô về quân sự và vũ khí hạt nhân.
Năm 1975, 33 nước châu Âu và Mĩ, Canađa đã ký Định ước Hen-xin-ki => tạo cơ chế giải quyết
các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh ở châu lục này.
Chiến tranh lạnh kết thúc
Tháng 12/1989, tại Manta (Địa Trung Hải), Mĩ – Liên Xô tuyên bố chấm dứt “chiến tranh lạnh” để
ổn định và củng cố vị thế của mình.
Nguyên nhân khiến Xô - Mĩ kết thúc “Chiến tranh lạnh”
Cuộc chạy đua vũ trang kéo dài hơn 40 năm khiến Mĩ – Liên Xô quá tốn kém và suy giảm vị thế.
Mĩ và Liên Xô gặp nhiều khó khăn và thách thức:
Sự vươn lên mạnh mẽ của Nhật Bản, Tây Âu...
Liên Xô khủng hoảng trầm trọng.
Tác động của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật và tính hai mặt của xu thế toàn cầu hóa => Các
cường quốc có nhiều vấn đề cần chung tay giải quyết.
=> Liên Xô và Mĩ cần nhanh choát khỏi thế đối đầu để ổn định và củng cố vị thế của mình
Ý nghĩa:
chiến tranh lạnh chấm dứt mở ra chiều hướng giải quyết hòa bình các vụ tranh chấp,
xung đột ở nhiều khu vực: Apganistan, Campuchia, Namibia…
THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH
Chiến tranh lạnh kết thúc, tình hình thế giới có nhiều thay đổi to lớn và phức tạp:
Trật tự hai cực Ianta sụp đổ, trật tự thế giới mới đang dần dần hình thành theo xu hướng đa cực
Các quốc gia điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng tâm
Mĩ ra sức thiết lập một trật tự thế giới “đơn cực” để làm bá chủ thế giới, nhưng không thực hiện
được
Các nước lớn điều chỉnh quan hệ theo chiều hướng đối thoại, thỏa hiệp, tránh xung đột trực tiếp.
Nhiều khu vực thế giới không ổn định, nội chiến, xung đột quân sự kéo dài.
Xu thế phát triển chủ đạo của thế giới hiện nay là hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển.
Sự kiện ngày 11/9/2001 ở nước Mĩ đã đặt các quốc gia, dân tộc đứng trước những thách thức của chủ nghĩa khủng bố với những nguy cơ khó lường, gây ra những tác động to lớn, phức tạp với tình hình chính trị thế giới và trong quan hệ quốc tế.
Ngày nay, các quốc gia dân tộc vừa có những thời cơ phát triển thuận lợi, đồng thời vừa phải đối
mặt với những thách thức vô cùng gay gắt.