Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Higidurak eta indarrak JOANA MARTINEZ 3F, ardatz sistema, posizio…
Higidurak eta indarrak
JOANA MARTINEZ 3F
Zer da higidura?
Behatzailearen kokalekua: erreferentzia-sistemaren jatorria
Erreferentzia-sistema: higikaren baten
posizioa neurtzeko
azelerazioa neurtzeko
abiadura neurtzeko
Pozizio erlatiboa aldatu - gorputz bat beste batekiko higitu
Posizioa: higikaria denboran zehar duen kokapena
Higidura: gorputz batek
erreferentzia sistema batekiko
deborarekiko
Ibildidea: gorputz batek denboran zehar ibilitako bidea
Desplazamendua: bukaerako posizioaren, amaierako posizioaren arteko lerrro zuzena
Higidura deskribatu
Higikariak une bakoitzean ibibidean zer posizioa duten zehaztuz
s-t grafikoarenm bidez
ez ikusi ibilbide-mota
malda handiagoa-abiadura handiagoa
lerro horizontal zuzenean-higikaria geldi
Geldialdi, higidura-egoerak erlatiboak
ibilbide-mota:
lerrozuzena
lerromakurra
Abiadura eta azelerazioa
Vbb (higikari baten batez besteko abiadura
ibilbidean egindako espazioa (e) : emandako denbora (t)
Aldiuneko abiadura
une bakoitzean duen abiadura
Abiadura SI = m/s
Abiadura
konstantea: uniformea
aldatzen: aldakorra
s/t grafikoak eta abiadura
s/t grafikoetan
tarte inklinatu zuzenak: higidura uniformei
tarte kurbatuak: higidura aldakorrei
haietatik, batez besteko abiadura ondorioztatu
Higiduraren v/t grafikoak
higikari baten: abiadura-balioaren aldaketaren informazioa eman
abiadura balio positiboek: eskuinerantz
abiadura balio negatiboek: ezkerrerantz
Azelerazioa
Denbora-unitateko gertatzen den abiadura aldaketa adierazi
Avv = Vb-Vo/t
SI: m/s2
Grabitate-indarra
Fn= G.m1.m2/d2
Grabitatea= 6,67.10"ber-11" Nm2/kg2
Grabitateak eragin
astroak higitzea
gorputzak erortzea
Lurrak gainazalean gorputzei eustea
Gorputzen pisua
Gorputz baten pisuaren, masaren arteko proportzionaltasun-konstanteari
Grabitate azelerazioa
Lurran: g=9,8N/kg
P=m.g
Pisua, Lurrak inguruko objektuen gain eragiten indarra
norabidea: Lurraren erdigunearekiko erradiala
noranzkoa: Lurraren erdiguneranzkoa
gorputzen puntu batean batean aplikatu: grabitate zentrua
Ezaugarriak
2 gorputz gutxienez
Erakarpenezkoa beti
Kontakturik ez dute behar
Indarra: masarekiko proportzionala
Distantziaren karratuaren alderantzizko proportzionala
Indar elektrikoak
Karga elektrikoa
materiaren propietate bat da
bi karga mota daude
negatiboa
positiboa
karaga motak erakarpen eta aldaratze indarrak sortu
ikur bereko kargek aldaratu
ikur desberdineko kargek erakartu
karga elektrikoaren unitate unitate naturala elektroia
SI sistemaren kara elektrikoaren unitatea Coulomba (C)
1C= 6,24.10"ber18"
Coulumben legea
Fc= K.q1.q2/d2
Proportzionaltasun konstantea (K)
K=9,0.10"ber 9".Nm2/C2
Magnetismoa eta imanak
Imanen arteko indarrak handiagoak, poloetan
Lurreko magnetismoa
Ipar geografikoan, Lurreko H magnetikoa dago
Hego geografikoak, Lurreko I polo magnetikoa dago
Iparroratza orientatzeko erabili
ardatz baten gain bere kabuz biratzen duen imana
Iman motak eta haien aplikazioa
Imanak aldi berekoak edo iraunkorrak izan ditzateke.
Eremu magnetikoa
Imana inguratzen duen eremua
Indarrak eta haien ezaugarriak
Interakzioak eragin: higidura-aldaketak edo deformazioak
distantzia batera dauden gorputzen artekoa
ukipenean dauden gorputzen artekoa (kontaktuzkoak)
Indarra
gorputzen arteko interakzioak
higidura aldatzen dutenak
dedformazioak eragiten dituztenak
SI: Newton (N)
Indarrak neurtzea
Malgukiaren luzapena, aplikatutako indarraren proportzionala da
Hookeren legea
F=k(L-Lo)
Indarrak eta higidura
indarrek gorputzen higidura aldatu
gorputz bati indar bat eragin, haren
abiaduraren-balioa aldatu
noranzkoa aldatu
F= m.a
Indarrak, interakzio giza
indarrak beti agertu binaka
gorputz bat indarra egin
beste gorputz bat indarra jaso
akzio- erreakzio- indarrek ez beren efektuak ezerezten
gorputz ezberdinen gain eragiten baitira
Newtonen legeak
2.printzipioa
Indarraren printzipioa
F=m.a
3.printzipioa
Akzio-erreakzio printzipioa
1.printzipioa
Inertziaren printzipioa
Lotuta al daude magnetismoa eta elektrizitatea?
Korronte elektrikoek eremu magnetikoa sortu inguruan
Korronte induzituak
Eremu magnetikoen aldaketek korronte elektrikoa sortu zirkuituan
Motore elektrikoak
imanen eta zirkuituen arteko indarren eraginez funtzionatu
Energia elektrikoa energia mekanikoa bihurtu.
Sorgailu elektrikoak
alternadore
dinamo
Sorgailu elektromagnetikoek zirkuituen imanen arteko pozizioa aldatuz funtzionatu
Energia mekanikoa energia elektrikoa bihurtu
ardatz sistema
posizio aldaketa