Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ÔN TẬP CHƯƠNG II, AMONIAC VÀ MUỐI AMONI, Tác dụng với kim loại, Tác dụng…

- - - - Ở nhiệt độ thường nitơ chỉ tác dụng với liti tạo liti nitrua:
        6Li + N2 → 2Li3N.
        
        Ở nhiệt độ cao, nitơ tác dụng với nhiều kim loại:
        3Mg + N2 → Mg3N2 (magie nitrua).
      - Ở nhiệt độ cao, áp suất cao và có xúc tác. Nitơ phản ứng với hidro tạo amoniac.
    - - Ở nhiệt độ cao (3000 ºC) Nitơ phản ứng với oxi tạo nitơ monoxit.
        N2 + O2 2NO (không màu)
        
        Ở điều kiện thường, nitơ monoxit tác dụng với oxi không khí tạo nitơ đioxit màu nâu đỏ.
        2NO + O2 → 2N
- - - - HNO3 → H+ + NO3- (tính axit)
      - Trong hợp chất HNO3, nguyên tố nitơ có số
        oxi hóa cao nhất là
    - - Là chất lỏng không màu, D = 1,53g/cm3.
      - Bốc khói mạnh trong không khí ẩm.
      - Axit nitric không bền, khi có ánh sáng phân hủy một phần.
        4HNO3 → 4NO2 + O2 + 2H2O
    - - Tính axit (do H+)
        Là một trong số các axit mạnh nhất, trong dung dịch:
        HNO3 → H+ + NO3-
        Làm quỳ tím hóa đỏ
        **Tác dụng oxit bazo, bazo → muối + H2O
        CuO + 2HNO3 → Cu(NO3)2 + H2O*
        *Tác dụng với muối → muối mới + axit mới
        **CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2 + H2O*
      - Tính oxi hóa
        
        Với những kim loại có tính khử yếu: Cu, Ag, ...
        Ví dụ:
        Cu + 4HNO3(đ) → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
        3Cu + 8HNO3(l) → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
        
        Khi tác dụng với những kim loại có tính khử mạnh hơn: Mg, Zn, Al, ...
        
        HNO3 đặc bị khử đến NO2.
        Ví dụ:
        Mg + 4HNO3(đ) → Mg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O.
        
        HNO3 loãng bị khử đến N2O hoặc N2.
        8Al + 30HNO3(l) → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O
        
        HNO3 rất loãng bị khử đến NH3(NH4NO3).
        4Zn + 10HNO3 (rất loãng) → 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
        Fe, Al, Cr bị thụ động hóa trong dung dịch HNO3 đặc nguội.
        
        Khi đun nóng HNO3 đặc có thể tác dụng với phi: C, P, S, …(trừ N2 và halogen).
        S + 6HNO3(đ) → H2SO4 + 6NO2 + 2H2O
        
        H2S, HI, SO2, FeO, muối sắt (II), … có thể tác dụng với HNO3 nguyên tố bị oxi hoá trong hợp chất chuyển lên mức oxi hoá cao hơn.
        Ví dụ:
        3FeO + 10HNO3(đ) → 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
        3H2S + 2HNO3(đ) → 3S + 2NO + 4H2O
      - Với kim loại: HNO3 oxi hóa hầu hết các kim loại (trừ vàng (Au) và platin(Pt))
    - - Phần lớn sử dụng để điều chế phân đạm NH4NO3, …
      - Ngoài ra sử dụng sản xuất thuốc nổ, thuốc nhuộm, dược phẩm, …
    - - 1. Trong phòng thí nghiệm
        Axit HNO3 được điều chế bằng cách cho natri nitrat hoặc kali nitrat rắn tác dụng với axit H2SO4 đặc, nóng:
        NaNO3(r) + H2SO4(đ) →(nhiệt độ) HNO3+ NaHSO4
      - 2. Trong công nghiệp
        Được điều chế từ NH3 qua các giai đoạn:
        NH3 → NO → NO2 → HNO3
        4NH3 + 5O2 → ( nđ,pt) 4NO + 6H2O
        2NO + O2 → 2NO2
        4NO2 + 2H2O + O2 → 4HNO3
  - - - Dễ tan trong nước, là chất điện ly mạnh trong dung dịch phân ly hoàn toàn thành các ion. Ví dụ : Ca(NO3)2 → Ca2+ + 2NO3-
      - Ion NO3- không màu, màu của 1 số muối nitrat là do màu của cation kim loại.
    - - Các muối nitrat của kim loại kiềm và kiềm thổ có môi trường trung tính, muối của kim loại khác có môi trường axit (pH < 7).
      - 1. Nhiệt phân muối Nitrat
        Muối nitrat của các kim loại hoạt động (trước Mg): M(NO3)n →(nhiệt độ) M(NO2)n+ O2↑
        Muối nitrat của kim loại từ Mg → Cu:
        M(NO3)n → MxOy + NO2↑+ O2↑
        Muối của những kim loại kém hoạt động (sau Cu):
        M(NO3)n → M + NO2 + O2
      - 2. Nhận biết ion nitrat
        Trong môi trường axit, ion NO3- thể hiện tính oxi hóa giống như HNO3. Do đó thuốc thử dùng để nhận biết ion NO3- là hỗn hợp vụn đồng và dung dịch H2SO4 loãng, đun nóng.
        Hiện tượng: dung dịch có màu xanh, khí không màu hóa nâu đỏ trong không khí.
        3Cu + 8H+ + 2NO3- → 3Cu2+ (dd màu xanh) + 2NO↑ + 4H2O
        2NO + O2 (không khí) → 2NO2 (màu nâu đỏ)
    - - Các muối nitrat được sử dụng chủ yếu làm phân bón hóa học (phân đạm) trong nông nghiệp như NH4NO3, NaNO3, KNO3, Ca(NO3)2.
      - KNO3 còn được sử dụng để chế thuốc nổ đen.
- - - - NH3 + H2O ⇆ NH4+ + OH-
        
        Dung dịch amoniac có tính bazo nên có thể dùng giầy quỳ tím ẩm để nhận biết khí amoniac
        → quỳ tím hóa xanh
      - Tác dụng với dung dịch muối:
        AlCl3 + 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3NH4C
      - Khi amoniac cũng như dung dịch amoniac, tác dung dịch axit tạo ra muối amoni
        NH3 + HCl → NH4Cl (amoni clorua)
        2NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4 (amoni sunfat)
    - - Amoniac có tính khử: phản ứng được với oxi, clo và khử một số oxit kim loại (Nitơ có số oxi hóa từ -3 đến 0, +2).
      - Amoni cháy trong oxi cho ngọn lửa màu vàng, tạo ra khí nitơ và nước
        - Tác dụng với oxi
        4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6H2O
- - - - NH4Cl +NaOH → NaCl + NH3 + H2O (có nhiệt độ)
        NH4+ +OH- → NH3 + H2O (có nhiệt độ) Các phân tử muối amoni khác: NH4NO3, (NH4)2SO4 cũng có phản ứng với kiềm tương tự
        NH4Cl
    - - Muối amoni chứa gốc axit không có tính oxi hóa
        : NH4Cl → NH3 + HCl (hiện tượng thăng hoa (có nhiệt độ)
        (NH4)2CO3 → NH3 + NH4HCO3 (có nhiệt độ)
        NH4HCO3 → NH3 + H2O + CO2 (có nhiệt độ)
        
        Muối amoni chứa gốc của axit có tính oxi hóa khi bị nhiệt phân cho ra N2, N2O.
        NH4NO2 → N2 + 2H2O (có nhiệt độ)
        NH4NO3 → N2O + H2O (có nhiệt độ)*